Wykrycie niepokojącego zgrubienia czy guzka na szyi może wzbudzić obawy. Jednak nie każde zgrubienie świadczy o poważnej dolegliwości. Przyczyny tych zmian są zróżnicowane – od niegroźnych stanów zapalnych po schorzenia wymagające pogłębionej diagnozy i leczenia. Przyjrzyjmy się bliżej temu, co może oznaczać zgrubienie na szyi, jakie są jego najczęstsze przyczyny oraz kiedy należy skonsultować się z lekarzem.

Jakie mogą być przyczyny zgrubień na szyi?

Zgrubienia na szyi mogą mieć podłoże zapalne, nowotworowe, ale też wynikać z zaburzeń pracy tarczycy (wówczas może powstać tzw. wole). Samodzielna diagnoza zmian to prosta droga do nadinterpretacji lub wręcz przeciwnie – zbagatelizowania problemu. Dlatego, jeśli zauważysz niepokojące zgrubienia na szyi, zawsze skonsultuj je z lekarzem.

Zgrubienia o podłożu zapalnym

Te najczęstsze zmiany są wynikiem powiększenia się węzłów chłonnych w odpowiedzi na toczący się w organizmie stan zapalny. Mogą one pojawiać się w przebiegu infekcji wirusowych, bakteryjnych, a nawet pasożytniczych, takich jak: mononukleoza, angina, gruźlica czy toksoplazmoza. Powiększone węzły chłonne są zazwyczaj bolesne, ruchome i zmniejszają się po wyleczeniu choroby pierwotnej.

Zgrubienia o podłożu nowotworowym

Niektóre zgrubienia na szyi są objawem choroby nowotworowej – zarówno nowotworów układu chłonnego, jak i przerzutów innych guzów do węzłów chłonnych szyi. Zmiany te często są twarde, nieruchome i nie ustępują mimo upływu czasu. Mogą im towarzyszyć również inne niepokojące objawy, takie jak: chrypka, trudności w połykaniu czy utrata masy ciała. Guz w obrębie szyi może być także objawem łagodnego tłuszczaka czy nerwiakowłókniaka.

Zgrubienia o podłożu tarczycowym

Guzki i zgrubienia w okolicy tarczycy, zlokalizowane z przodu szyi, mogą być objawem różnego rodzaju schorzeń tego gruczołu, w tym wola guzkowego, gruczolaków czy raka tarczycy. Często są one bezobjawowe, jednak w zaawansowanym stadium mogą powodować dyskomfort, ucisk na drogi oddechowe lub zmianę głosu.

Inne przyczyny zgrubień

Zgrubienia na szyi mogą mieć również inne podłoża, np.: wrodzone torbiele, malformacje naczyniowe, fibromatoza szyi czy zmiany pourazowe. Ich charakter i objawy towarzyszące różnią się w zależności od specyfiki danej jednostki chorobowej.

Kiedy zgrubienie na szyi wymaga konsultacji lekarskiej?

Nie każde zgrubienie na szyi jest powodem do niepokoju. Jednak istnieją pewne sygnały, które powinny skłonić Cię do niezwłocznej wizyty u lekarza:

  • guzek jest twardy, nieruchomy i nie ustępuje przez dłuższy czas,
  • zgrubienie pojawia się bez towarzyszącej mu infekcji,
  • guzek zlokalizowany jest w okolicy nadobojczykowej,
  • zgrubienie jest bolesne, szybko powiększa się lub towarzyszą mu chrypka, trudności w połykaniu czy utrata masy ciała,
  • występują powiększone węzły chłonne w innych częściach ciała.

W takich przypadkach konieczna jest dokładna diagnostyka, która pozwoli na ustalenie przyczyny zgrubienia i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nie należy zwlekać, gdyż niektóre zmiany, jeśli zostaną zignorowane, mogą prowadzić do poważnych powikłań.

Jak diagnozowane są zgrubienia na szyi?

Lekarz w celu ustalenia przyczyny zgrubienia przeprowadza szczegółowy wywiad oraz badanie fizykalne. Zwraca uwagę na takie cechy zmiany, jak: lokalizacja, wielkość, konsystencja, ruchomość oraz towarzyszące jej objawy. Może również zlecić dodatkowe badania:

  • badanie USG – pozwala ocenić charakter zmiany (zróżnicować torbiel, guz lity, czy wykazać obecność płynu) oraz zmiany w węzłach chłonnych,
  • badania laboratoryjne – morfologia krwi, badania serologiczne w kierunku zakażenia określonym patogenem, oznaczenie poziomu hormonów tarczycy,
  • badanie radiologiczne klatki piersiowej (RTG), gastroskopia i badania obrazowa głowy i szyi w przypadku guzków w okolicy nadobojczykowej,
  • biopsja cienkoigłowa w celu oceny cytologicznej lub bakteriologicznej powstałej zmiany.

Niekiedy konieczne jest również wykonanie bardziej zaawansowanych badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, zwłaszcza gdy zmiana jest głęboko położona lub rozległa.

Jakie są najczęstsze postaci zgrubień na szyi?

Najczęstszą postacią zgrubień na szyi są powiększone węzły chłonne. Może to być efekt infekcji wirusowych, bakteryjnych lub pasożytniczych, a także chorób autoimmunologicznych. Dlatego zmiany zmniejszają się wraz z wyleczeniem (lub ustabilizowaniem) choroby, która doprowadza do powiększenia węzłów chłonnych. 

Innymi często występującymi postaciami zgrubień na szyi są:

  • guzki tarczycy – mogą być objawem różnych schorzeń tego gruczołu, w tym wola guzkowego, gruczolaków czy raka tarczycy,
  • tłuszczaki – to łagodne zmiany tkanki tłuszczowej, które mogą pojawiać się na szyi, karku, plecach czy ramionach; zwykle są miękkie, ruchome i rosną powoli, nie stwarzając bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia,
  • włókniaki – to niezłośliwe zgrubienia skóry, zbudowane z włókien kolagenowych. Mogą występować na szyi, twarzy lub głowie, powodując dyskomfort estetyczny, ale nie stanowią ryzyka zdrowotnego,
  • zmiany nowotworowe o charakterze złośliwym – zarówno w obrębie układu chłonnego, jak i przerzuty innych guzów do węzłów chłonnych szyi. Są to zwykle twarde, nieruchome zmiany, którym towarzyszą niepokojące objawy ogólne.

Kiedy należy zgłosić się do lekarza ze zgrubieniami na szyi?

Każde nowo powstałe zgrubienie na szyi, które utrzymuje się dłużej niż kilka dni, powinno skłonić Cię do wizyty u lekarza. Dotyczy to zwłaszcza zmian twardych, nieruchomych, które nie ustępują, a także tych, którym towarzyszą niepokojące objawy, takie jak:

  • chrypka,
  • trudności w połykaniu,
  • utrata masy ciała,
  • gorączka,
  • nocne poty,
  • powiększenie węzłów chłonnych w innych partiach ciała.

Wczesna diagnostyka i leczenie są istotne dla wykluczenia poważnych schorzeń, w tym choroby nowotworowej. Nie należy bagatelizować żadnych zmian pojawiających się na szyi.

Badania, które warto wykonać:

Bibliografia

  1. M. Liskowska, Leczenie chorób tarczycy. Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej, Łódź 2018.
  2. K. Mrówka-Kata, G. Namysłowski i in., Guzy szyi – klasyfikacja, diagnostyka, leczenie, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2008, t. 2, nr 5, s. 365–371.
  3. A.M. Rzepakowska, Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w nowotworach nienabłonkowych szyi. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny Katedra i Klinika Otolaryngologii, Warszawa 2011.