Często masz opuchniętą twarz, obrzęki na kostkach lub przybierasz na wadze bez wyraźnej przyczyny? Powodem takiego stanu rzeczy może być zatrzymanie się wody w organizmie. Ten życiodajny płyn bierze udział niemal we wszystkich procesach, dzięki którym ciało człowieka prawidłowo funkcjonuje. Jednak nadmiar wody to jednoznacznie negatywne zjawisko – nie tylko zmniejsza komfort codziennego życia, lecz także może świadczyć o chorobach nerek lub zaburzeniach hormonalnych. Podpowiadamy, jakie badania należy zrobić, aby poznać rzeczywistą przyczynę problemu, i jak sobie z nim radzić.

Woda w organizmie człowieka

Ciało człowieka składa się w 60–70% z wody. Ma ona kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, ponieważ bierze udział we wszystkich reakcjach biochemicznych, jakie zachodzą w ciele. Oprócz tego transportuje składniki odżywcze, reguluje temperaturę ciała, ułatwia procesy trawienne, a także stanowi cenną ochronę dla mózgu, rdzenia kręgowego czy gałek ocznych. Jest niezbędna do oczyszczenia organizmu, ponieważ pomaga usunąć uboczne produkty przemiany materii. Aby prawidłowo nawodnić organizm, dorosły człowiek powinien wypijać ok. 2 l płynów dziennie. Zapotrzebowanie to może się zwiększać wraz ze wzrostem temperatury powietrza lub specyficznym stanem, takim jak ciąża.

Za regulację poziomu wody odpowiadają m.in. nerki, które pomagają usunąć nadmiar wody i przywracają ciału równowagę. Jeśli mechanizmy te zostają zaburzone, dochodzi do gromadzenia się wody w organizmie.

Zatrzymanie się wody w organizmie – objawy

O nadmiarze wody w organizmie mówimy, gdy gromadzi się ona w przestrzeniach tkankowych. Najbardziej charakterystycznym objawem tego stanu jest opuchlizna twarzy (w tym powiek) oraz obrzęki wokół kostek. Osoby, które zmagają się z tym problemem, często obserwują u siebie nagłe, niezwiązane ze zmianą nawyków żywieniowych przyrosty masy ciała. Waga może pokazywać nawet o 5 kg więcej w przeciągu kilku dni. O zatrzymaniu się wody może świadczyć również powiększony brzuch (wodobrzusze) lub obrzęk płuc, którego nie widać gołym okiem, a który daje objawy w postaci trudności z oddychaniem. Do tego dochodzi wiele innych symptomów, takich jak:

• ogólne osłabienie,
• tendencja do szybszego męczenia się,
• uczucie ciężkości,
• problemy z koncentracją.

Nadmiar wody w organizmie nie tylko negatywnie wpływa na zdrowie, lecz także znacznie zmniejsza komfort codziennego życia.

O czym może świadczyć obrzęk twarzy?

Sucha skóra głowy, twarzy i ciała – co może być przyczyną i jak ją pielęgnować?

Jakie są przyczyny zatrzymania się wody w organizmie?

Nadmiar wody w organizmie może mieć zróżnicowane przyczyny. Często są to niewłaściwe nawyki i dieta bogata w produkty, które sprzyjają gromadzeniu się płynów. Powody mogą być jednak znacznie poważniejsze i mieć swoje źródło w zaburzeniach hormonalnych, chorobach nerek lub wątroby. Aby się dowiedzieć, skąd biorą się obrzęki i nagłe skoki wagi, zgłoś się do lekarza i rozpocznij diagnostykę. Pomoże w niej np. pakiet badań hormonalnych dla kobiet.

Niewłaściwa dieta

Jeśli zmagasz się z obrzękami i uczuciem ciężkości, w pierwszej kolejności weź pod lupę swoje nawyki żywieniowe. Do gromadzenia się wody dochodzi często na skutek utrwalonych, złych nawyków żywieniowych. Wśród nich należy wymienić:

• spożywanie zbyt dużo solonych potraw, co prowadzi do nadmiaru sodu w organizmie;
• spożywanie zbyt mało potraw, które są źródłem potasu (np. produktów mlecznych, nasion strączkowych, a także warzyw i owoców, takich jak ziemniaki, brokuły, marchew, pomidory, banany, brzoskwinie czy śliwki);
• picie zbyt małej ilości płynów – organizm przechodzi wtedy w tryb jej „oszczędzania”. Podobnie dzieje się w przypadku bardzo rygorystycznych diet o bardzo niskiej zawartości kalorii;
• picie alkoholu – napoje wysokoprocentowe powodują utratę wody, a organizm człowieka zaczyna się przed tym bronić i zatrzymywać wodę;
• picie kawy i herbaty w nadmiernych ilościach;
• jedzenie słodyczy – wyrzuty insuliny, które następują na skutek ich spożycia, powodują magazynowanie nadmiarów energii w postaci tłuszczu i glikogenu. Substancje te potrzebują również wody, a to sprzyja zatrzymywaniu się jej w organizmie. 

Oprócz złej diety trzeba wspomnieć o innych szkodliwych nawykach, takich jak siedzący tryb życia.

Zaburzenia hormonalne

Z problemem zatrzymania się wody w organizmie często zmagają się kobiety. Dzieje się to za sprawą zmian i zaburzeń hormonalnych, które zdarzają się na różnych etapach życia i cyklu menstruacyjnego. Woda zatrzymuje się w organizmie kobiety przed okresem, kiedy wahania estrogenów są bardzo duże. Z obrzękami i uczuciem ciężkości zmagają się także przyszłe mamy – najpierw przez gwałtowne zmiany hormonalne, a następnie ze względu na rosnącą macicę, która powoduje ucisk naczyń i utrudnia przepływ krwi. Skutkiem tych wszystkich procesów jest również zatrzymywanie wody w organizmie. 

Chcesz się dowiedzieć, czy przyczyną Twoich dolegliwości są problemy hormonalne? Zrób badania na tarczycę z konsultacją!

Choroby

Nadmiar wody może świadczyć o poważniejszych schorzeniach, np. chorobach nerek, niewydolności serca czy marskości wątroby. Pojawia się ono również jako reakcja na niektóre leki przeciwbólowe i hormonalne. Problem z „przewodnieniem” mają również osoby, które biorą leki na nadciśnienie. 

Wysoka prolaktyna a tycie – czy wysoki poziom prolaktyny może wpłynąć na wzrost masy ciała?

Jak poradzić sobie z nadmiarem wody w organizmie?

Aby skutecznie poradzić sobie z problemem gromadzenia się wody, w pierwszej kolejności zweryfikuj swoje nawyki żywieniowe: ogranicz spożycie solonych potraw, alkoholu, kawy i herbaty. Włącz do diety produkty bogate w potas i dbaj o odpowiednie nawodnienie każdego dnia. Do tego dodaj regularną aktywność fizyczną. Jeśli mimo zmiany trybu życia problem nie znika, zgłoś się do lekarza, aby poszukać jego przyczyny. Jeśli powodem są zaburzenia hormonalne lub niewydolność nerek, rozpocznij leczenie przyczynowe. 

Zastanawiasz się, czy tabletki na zatrzymanie się wody będą skuteczne? Preparaty dostępne bez recepty działają jako wsparcie i pomogą tylko wtedy, gdy Twoja dolegliwość nie ma poważniejszego podłoża. Jeśli lekarz uzna to za stosowne, możesz otrzymać leki na receptę. Pamiętaj, że środki te nie zadziałają, jeśli nie wyeliminujesz szkodliwych przyzwyczajeń. 

Jak oczyścić nerki – sposoby na detoks nerek

Czym są i jak wprowadzić do swojego życia zdrowe nawyki żywieniowe?

Bibliografia

1. I. Nieumywakin, Woda. Zdrowie i życie. Fakty i mity, Wydawnictwo Hartigrama, Warszawa 2016.
2. M. Nosek, Hormony w równowadze, Dieta i styl życia, Wydawnictwo RM, Warszawa 2022.
3. Z. Wieczorek-Chełmińska, Dieta oczyszczająca i regeneracyjna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2008.