Zatkany nos to dolegliwość, która utrudnia oddychanie i uniemożliwia spokojny sen. Przeważnie towarzyszy ona infekcjom górnych dróg oddechowych, wywołanych przez wirusy. Jak się jednak okazuje, może mieć też zupełnie inne przyczyny: bywa efektem nieprawidłowej budowy przegrody nosowej, problemów z zatokami lub skutkiem ubocznym stosowania niektórych leków. Sprawdź, jakie jeszcze mogą być przyczyny niedrożności nosa i jak sobie z nią poradzić.
Zatkany nos – najczęstsze przyczyny
Utrudnione oddychanie to dolegliwość, która często występuje wraz z przeziębieniem i jego objawami, takimi jak: katar, kaszel czy podwyższona temperatura ciała. Do częstych przyczyn zatkanego nosa należą infekcje górnych dróg oddechowych, alergie lub problemy z zatokami.
Infekcje górnych dróg oddechowych
Za zatkany nos najczęściej odpowiadają infekcje górnych dróg oddechowych, wywołane przez wirusy grypy, adenowirusy czy rynowirusy. Utrudnione oddychanie to – wraz z kaszlem, osłabieniem czy podwyższoną temperaturą ciała – oznaka przeziębienia. Zapadamy na nie najczęściej w sezonie jesienno-zimowym, kiedy odporność organizmu jest obniżona. Niedrożność nosa to jeden z najbardziej dokuczliwych objawów infekcji, który zazwyczaj mija – podobnie jak sam katar – w ciągu 7 dni.
Alergia
Zatkany nos i katar sienny, które występują niezależnie od przeziębienia, często wskazują na alergię. Układ odpornościowy osoby uczulonej nadmiernie reaguje na pylenie roślin, roztocza, pleśń, sierść zwierząt, konkretny rodzaj produktów spożywczych czy ukąszenie owadów. Oprócz niedrożnego nosa możesz doświadczyć wtedy takich objawów, jak: łzawienie oczu, wysypka czy kaszel. Jeśli obserwujesz u siebie wymienione objawy, zrób serię badań w ramach pakietu alergicznego oddechowego.
Alergia w ciąży – czym się objawia i jak ją leczyć?
Alergia u dzieci – objawy i przyczyny, badania, testy
Problemy z zatokami
Jeśli Twoje przeziębienia trwają dłużej niż 7 dni, stale powracają, a do tego towarzyszą im częste bóle głowy, przyczyna prawdopodobnie leży w zatokach. Nawracające stany zapalne to najczęściej efekt nieodpowiednio leczonych infekcji.
Co oznacza zatkany nos bez kataru?
Zatkany nos to przypadłość, która może występować niezależnie od kataru. Jego powodem bywa przebywanie w szkodliwym środowisku. Niekiedy odpowiadają za niego inne choroby.
Skutek uboczny stosowania leków
Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że stosowanie niektórych leków może wywołać nieżyt nosa. Do tej grupy medykamentów należą m.in.: aspiryna, leki hipotensyjne oraz niesteroidowe środki przeciwzapalne (NLPZ).
Zbyt mała wilgotność powietrza
Zatkany nos – szczególnie w godzinach porannych – może wskazywać na to, że poziom wilgotności w Twojej sypialni jest niewystarczający. Prawidłowe parametry dla pomieszczeń zamkniętych to 40–60% wilgotności przy temperaturze ok 20°C. Zbyt suche powietrze, tj. niewystarczająca wilgotność, powoduje wysuszenie śluzówki i utrudnia oddychanie.
Skrzywienie przegrody nosowej
Utrudnione oddychanie bywa efektem nieprawidłowej budowy nosa. Trudno znaleźć osobę z idealnie prostą przegrodą nosową, jednak wyraźne skrzywienie ma duży wpływ na zdrowie. Krzywa przegroda nosowa może sprawić, że Twój nos gorzej się oczyszcza, a Ty jesteś bardziej narażony na rozwój stanów zapalnych zatok czy gardła. Defekt ten nie pozostaje bez wpływu na węch, słuch i komfort oddychania. Uczucie zatkanego nosa u osób ze skrzywioną przegrodą często ma charakter przewlekły.
Zaburzenia pracy tarczycy
Na pierwszy rzut oka nos i tarczyca mają ze sobą niewiele wspólnego. Jak się jednak okazuje, zatkany nos to jeden z wielu objawów niedoczynności tarczycy lub choroby Hashimoto. Nieprawidłowo działająca tarczyca może powodować zaburzenie ukrwienia śluzówek w górnych drogach oddechowych, a także powiększenie i wysuszenie języka. Wszystkie te czynniki prowadzą do trudności w oddychaniu.
Polipy
Polipy to łagodne zmiany o charakterze nienowotworowym, które rozwijają się najczęściej przy ujściu zatok do nosa. Blokują drogi oddechowe, utrudniają oddychanie i mówienie, a także upośledzają węch. W niektórych przypadkach mogą nawet zmienić kształt nosa. Najczęściej powstają u osób cierpiących na astmę oskrzelową lub alergię na salicylany. Do tej pory nie opracowano innej metody walki z polipami nosa niż operacja. Zabieg przeprowadzany jest mało inwazyjną metodą endoskopową.
Inne przyczyny
Zatkany nos bez kataru może być oznaką, że w kanale nosowym znalazło się ciało obce. Z tą przypadłością zmagają się też osoby, które pracują w szkodliwym środowisku. Kurz, dym lub wszechobecny zapach chemikaliów drażnią drogi oddechowe i wysuszają błonę śluzową nosa, przez co jego zdolność do oczyszczania się zostaje upośledzona. Wśród przyczyn utrudnionego oddychania mogą być także nowotwory górnych dróg oddechowych – nie wpadaj jednak w panikę, nawet jeśli obserwujesz u siebie niepokojące symptomy. W pierwszej kolejności skonsultuj się z lekarzem, który zleci odpowiednie badania i postawi diagnozę.
Jak poradzić sobie z problemem zatkanego nosa?
Niektórzy twierdzą, że zatkany nos – podobnie jak katar – to dolegliwość, którą trzeba po prostu „przeczekać”. Ta rada ma sens w przypadku zwykłego przeziębienia, kiedy możesz sięgnąć po środki łagodzące tę dolegliwość. Należą do nich:
- inhalacje na bazie soli fizjologicznej lub ziół, takich jak rumianek czy szałwia;
- używanie sprayu z wodą morską – woda morska hipertoniczna pomaga w oczyszczaniu dróg oddechowych;
- krople do nosa – nawilżają błonę śluzową i ułatwiają oddychanie;
- dbanie o odpowiednią wilgotność w pokoju – pomoże w tym nie tylko częste wietrzenie pomieszczeń, ale również nawilżacz powietrza. To małe urządzenie pomaga na bieżąco kontrolować poziom wilgotności w pomieszczeniu. Warto postawić je w dziecięcym pokoju, aby zapobiec problemowi zatkanego nosa u dziecka;
- regularne nawadnianie organizmu – duża ilość płynów, które spożywasz w ciągu dnia, rozrzedza wydzielinę zalegającą w nosie i ułatwia jej usuwanie.
Metody te mogą okazać się nieskuteczne, jeśli trudności z oddychaniem mają poważniejsze przyczyny. Aby wyeliminować problem zatkanego nosa, konieczne będzie leczenie przyczynowe, np. operacja przegrody nosowej, wycięcie polipa, unikanie substancji uczulających czy leczenie endokrynologiczne.
Ćwiczenia oddechowe – przykłady, rodzaje, korzyści dla zdrowia
Zatkany nos – kiedy iść do lekarza?
Jeśli zatkany nos wynika z sezonowej infekcji, możesz leczyć go domowymi sposobami. Jeśli jednak objaw ten utrzymuje się dłużej niż 10 dni lub powraca z dużą regularnością, skonsultuj się z lekarzem, aby ustalić przyczynę problemu. Zatkany nos u dziecka to objaw, który wymaga szybszego zgłoszenia się do lekarza. Dolegliwość ta bywa szczególnie przykra dla niemowląt, które nie potrafią jeszcze wyczyścić nosa i przebywają głównie w pozycji leżącej.
Czego objawem mogą być łzawiące oczy – jak sobie z nimi radzić?
Bibliografia
- A. Goździcka-Józefiak, Wirusologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.
- R. Lasek i in., Wszystko o bakteriach i wirusach, Wydawnictwo Dragon, Bielsko-Biała 2020.
- M. Wróblewska i in., Choroby wirusowe w praktyce klinicznej, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2017.
- T. Hausen, Choroby układu oddechowego w praktyce lekarza rodzinnego, Wydawnictwo Edra Urban&Partner, Wrocław 2020.
