Twoje dziecko stało się marudne, często wkłada palce do buzi, a przy tym ślini się? To może być ząbkowanie! Wyrzynanie zębów mlecznych to naturalny etap rozwoju, który trwa od ok. 6 do 24 miesiąca życia i stanowi prawdziwe wyzwanie dla rodziców, którzy szukają środków, aby ulżyć maluchowi w bólu. Podpowiadamy, jak przygotować się na ten trudny okres w życiu dziecka i na jakie objawy zwrócić szczególną uwagę.
Etapy ząbkowania u niemowląt
Ząbkowanie, czyli wyrzynanie się zębów mlecznych u niemowląt i małych dzieci, to naturalny etap rozwoju, który przebiega według określonego schematu. Gdy zauważysz u dziecka charakterystyczne objawy, możesz zajrzeć do kalendarza i sprawdzić, czy niepokojące Cię symptomy nie mają związku z ząbkowaniem.
Ramy czasowe mają charakter orientacyjny, jednak można przyjąć, że mleczaki wyrzynają się w następującej kolejności:
- 4–7 miesięcy – dwa dolne środkowe siekacze;
- 8–16 miesięcy – dwa górne środkowe siekacze;
- 9–16 miesięcy – siekacze boczne (na dole i na górze);
- 13–19 miesięcy – pierwsze zęby trzonowe;
- 16–23 miesiące – kły na dole i na górze;
- 23–31 miesięcy – drugie zęby trzonowe.
Można więc przyjąć, że pierwsze ząbki pojawiają się jeszcze przed rozszerzaniem diety niemowlaka, a ostatnie wychodzą, gdy dziecko zaczyna mówić. Przyjmuje się, że 2,5-letnie dziecko powinno mieć pełne uzębienie mleczne, czyli 20 zębów.
Ile trwa ząbkowanie?
Cały proces wyrzynania się zębów mlecznych trwa od 6 do ok. 31 miesiąca życia dziecka. Nie oznacza to, że przez cały ten czas maluch zmaga się z bólem ząbkowania, bo między kolejnymi etapami występują przecież krótkie przerwy. Samo wyrzynanie się pojedynczego zęba trwa zazwyczaj od 1 do 7 dni, ale rozpulchnione i wrażliwe dziąsła mogą pojawić się nawet kilka tygodni wcześniej.
Objawy ząbkowania u niemowląt i małych dzieci
Zestaw symptomów, które pojawiają się w czasie ząbkowania, może być różny. Niektóre dzieci przechodzą ten etap bardzo łagodnie, jednak rzadko zdarza się, aby był on całkowicie bezobjawowy. Do najczęściej występujących dolegliwości należą:
- brak apetytu u dziecka;
- białe dziąsła u niemowlaka;
- wyraźnie rozpulchnione, wrażliwe na dotyk dziąsła;
- podwyższona temperatura ciała – zazwyczaj nie jest to gorączka, ale stan podgorączkowy, który mieści się w przedziale 37,1–37,9℃;
- katar – najczęściej w formie przezroczystej wydzieliny;
- luźny stolec;
- zwiększone wydzielanie śliny;
- zwiększona potrzeba ssania kciuka i wkładania palców do ust;
- gryzienie smoczka lub zabawek;
- płaczliwość;
- problemy ze snem.
Objawy ząbkowania łatwo pomylić z infekcją (katar, podwyższona temperatura ciała) lub alergią pokarmową (biegunka). W razie wątpliwości warto zbadać poziom CRP, który pomoże potwierdzić lub wykluczyć obecność stanu zapalnego w organizmie lub wykonać testy alergiczne. Sprawdź, jakie badania znajdują się w pakiecie badań dla dzieci.
Jak złagodzić objawy ząbkowania u niemowląt?
Na szczęście istnieje wiele naturalnych sposobów, aby złagodzić dolegliwości związane z ząbkowaniem. Aby zmniejszyć ból związany z wyrzynaniem zębów mlecznych:
- masuj dziąsła dziecka silikonową szczoteczką, która ma formę nakładki na palec;
- serwuj dziecku pokarmy stałe w nieco niższych temperaturach. U dzieci po ukończeniu 1. roku życia doskonale sprawdzi się schłodzony ogórek, papryka, jabłko lub gruszka. W ten sposób nie tylko pomożesz złagodzić ból, ale również dostarczysz maluchowi odpowiednią dawkę witamin;
- włóż gryzak, smoczek lub inną ulubioną zabawkę dziecka do lodówki. Gryzienie zimnych materiałów i tworzyw działa przeciwbólowo;
- nasącz pieluszkę tetrową ostudzonym naparem z rumianku i daj go dziecku do possania lub pogryzienia;
- stosuj żel lub spray na ząbkowanie – są to środki przeciwbólowe o działaniu miejscowym.
Jeżeli objawy związane z ząbkowaniem są wyjątkowo uciążliwe i towarzyszy im gorączka – czyli stan, gdy termometr pokazuje powyżej 38℃ – możesz rozważyć podanie środków przeciwbólowych w dawce dostosowanej do wieku i wagi malucha.
Czy dziecko przy ząbkowaniu dużo śpi?
Ząbkujące dzieci zazwyczaj niespokojnie śpią, a ich dolegliwości zwiastują bezsenne noce. Większość maluchów marudzi i płacze również przez sen, dlatego warto mieć pod ręką schłodzony smoczek lub łatwy w aplikacji żel na dziąsła. Niemowlęta karmione naturalnie mogą częściej ssać pierś w nocy, a dzieciom karmionym mlekiem modyfikowanym warto podać mleko w temperaturze nieco niższej niż pokojowa. W czasie niespokojnych nocy nie powinno też zabraknąć bliskości opiekuna, która działa na malucha kojąco.
Badania, które warto wykonać:
- e-pakiet dla maluchów – w kompleksowym pakiecie wykonana zostanie pełna morfologia krwi, badanie poziomu glukozy, TSH, CRP, witaminy D oraz bilirubiny całkowitej;
- e-pakiet alergiczny – zawiera badania, które pozwalają potwierdzić lub wykluczyć alergię i wskazać jej przyczynę;
- Infano – badanie przesiewowe noworodków w kierunku wrodzonych chorób genetycznych – to uzupełnienie standardowych badań przesiewowych noworodków, które wykonuje się w szpitalu. Przyspiesza diagnostykę wad wrodzonych, których nie da się wykryć w trakcie rutynowego badania;
- e-pakiet badania na otyłość u dzieci – przeznaczony dla dzieci o zbyt wysokiej masie ciała. Badania pozwalają ocenić ogólny stan zdrowia dziecka i ustalić, czy nadmierny przyrost masy ciała jest wynikiem błędów żywieniowych, czy też ma przyczyny medyczne.
Bibliografia
- H. Murkoff, Pierwszy rok życia dziecka, Wydawnictwo Rebis, Poznań 2022.
- D. Olczak-Kowalczyk i in., Wybrane zagadnienia związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, „Nowa Stomatologia” 2011, nr 2.
- T. Lissauer i in., Pediatria, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2019.
- T. Bryson, Dziecko od A do Z, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2023.
