Przelewanie w jelitach to dość krępujący objaw, któremu towarzyszy głośne burczenie w brzuchu. Najczęściej jest on wynikiem gromadzących się w nadmiarze gazów. Sprawdź, w przypadku jakich chorób pojawia się ten objaw. Dowiedz się, na podstawie jakich badań lekarz stawia rozpoznanie.
Zespół jelita drażliwego a przelewanie w jelitach
Wśród możliwych przyczyn przelewania w jelitach eksperci wymieniają zespół jelita drażliwego (IBS). To jeden z najbardziej rozpowszechnionych problemów gastrologicznych. Szacuje się, że dotyczy 10-20% dorosłej populacji, przy czym blisko ⅔ chorych to kobiety. IBS jest przewlekłą (utrzymującą się ponad 3 miesiące) i idiopatyczną (nie jest znana przyczyna powstania) czynnościową chorobą układu pokarmowego. Jej główne objawy to ból brzucha i przelewanie w jelitach oraz zaburzenie rytmu wypróżnień. IBS może towarzyszyć biegunka lub zaparcia.
Czynnikami sprzyjającymi IBS są m.in.:
- spożywanie pokarmów ubogoresztkowych (ubogich w błonnik),
- nadmierny rozrost mikrobiomu jelitowego,
- zaburzenia funkcji motorycznej jelit,
- choroby psychiczne,
- infekcja jelitowa.
Przelewanie w jelitach po jedzeniu – co je może powodować?
Przelewanie w jelitach po jedzeniu jest oznaką prawidłowej pracy układu trawiennego. Pojawia się, gdy dochodzi do wymieszania pokarmu z sokami żołądkowymi. Uczucie przelewania w jelitach to też wynik działania MMC. To aktywność elektryczna mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Aktywuje się między cyklami trawienia, czyli w przerwach pomiędzy posiłkami. Jest wynikiem działania hormonu wydzielanego w dwunastnicy – motyliny i powoduje przemieszczenie się niestrawionych resztek pokarmu w dół układu pokarmowego.
Przelewanie w jelitach powodować mogą niektóre pokarmy. Ciągłe wzdęcia i gazy towarzyszą diecie bogatej w groch, fasolę, kapustę czy cebulę, które nasilają wytwarzanie gazów i powodują bulgotanie. Podobny efekt przyniesie spożywanie napojów gazowanych, mówienie podczas posilania się czy za szybkie jedzenie i związane z tym połykane dużej ilości powietrza.
Alergia i nietolerancja przyczynami przelewania w jelitach
Przelewanie w jelitach to też jeden z objawów towarzyszących alergii i nietolerancji pokarmowej. Alergia to nieprawidłowa, niewspółmierna do bodźca reakcja układu odpornościowego na związek (alergen), który uczulił. Odpowiedź immunologiczna na spożyte produkty wiąże się z pojawieniem się szeregu objawów – od zmian skórnych, przez kłopoty z oddychaniem, po dolegliwości ze strony układu pokarmowego, jak wzdęcia, niestrawność, biegunka czy przelewanie w jelitach. Wśród najczęstszych czynników alergicznych eksperci wymieniają białko mleka krowiego, jaja i pszenicę, ryby, owoce morza oraz orzechy.
Alergia nierzadko mylona lub utożsamiana bywa z nietolerancją pokarmową. Ta ostatnia nie jest związana z mechanizmami immunologicznymi. Odpowiadają za nią wrodzone i nabyte zaburzenia enzymatyczne w jelicie cienkim. Jedne z bardziej rozpowszechnionych nietolerancji, które objawiają się przelewaniem w jelitach, to celiakia (nietolerancja glutenu) i nietolerancja laktozy. Towarzyszące im objawy dają o sobie znać do kilku dni od spożycia pokarmu.
Zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego a uczucie przelewania
Na liście możliwych przyczyn przelewania w jelitach znajduje się również zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO). Charakteryzuje się on nadmiernym rozrostem w jelicie cienkim flory bakteryjnej typowej dla jelita grubego. W konsekwencji tego dochodzi do zaburzenia trawienia i wchłaniania pokarmów, szczególnie witaminy B12 i tłuszczów. Eksperci wymieniają wiele czynników sprzyjających SIBO, w tym m.in. wrodzone i nabyte nieprawidłowości anatomiczne (np. uchyłki, przetoki, zwężenie), zaburzenia motoryki jelit, zaburzenia odporności, wzrost pH soku żołądkowego i podeszły wiek. SIBO ma złożony obraz kliniczny. Oprócz ciągłego przelewania w jelitach towarzyszą mu m.in. biegunka, niedokrwistość, spadek masy ciała, wzdęcie, ból brzucha, niezborność ruchów, neuropatia obwodowa, objawy niedoboru witamin i składników mineralnych.
Przelewanie w jelitach – co je może powodować?
Przelewanie w jelitach jest przejawem nadmiernej ich pracy. Nadpobudliwość jelit może być związana m.in. z:
- zapaleniem żołądka,
- chorobami zapalnymi jelit,
- zatruciem pokarmowym,
- alergiami pokarmowymi,
- infekcjami (E. Coli, Shigella, Salmonella, Campylobacter),
- krwawieniem z wrzodu,
- wpływem toksyn, alkoholu, leków przeczyszczających,
- narażeniem na stres czy doświadczeniem dyskomfortu psychicznego.
Przelewanie w jelitach – jakie badania?
Aby określić przyczynę przelewania w jelitach, lekarz przeprowadza z Pacjentem szczegółowy wywiad. Pyta przede wszystkim o doświadczane dolegliwości – rodzaj, częstotliwość, intensywność, czynniki je nasilające i łagodzące. Cenne będą informacje o prowadzonym stylu życia, zwłaszcza sposobie odżywiania, stosowanych lekach, obciążeniach rodzinnych czy przebytych i towarzyszących problemach zdrowotnych.
Następnie lekarz przechodzi do badania przedmiotowego. W badaniu tym skupia się na palpacji jamy brzusznej. Pacjent kierowany jest na badania diagnostyczne. Zazwyczaj są to: morfologia krwi, białko C-reaktywne (CRP), odczyn Biernackiego (OB), badanie ogólne moczu, test wodorowy, badanie kału w kierunku obecności pasożytów i krwi utajonej, posiewy bakteriologiczne stolca. Zestaw badań diagnostycznych poszerzony może być o inne testy w zależności od podejrzewanej przyczyny przelewania w jelitach.
Wartościowe w diagnostyce ciągłego przelewania w jelitach są badania obrazowe. Tzw. złotym standardem jest USG jamy brzusznej. Pacjent może zostać skierowany na badania endoskopowe. W zależności od podejrzewanej lokalizacji problemu zdrowotnego zlecona może być rektoskopia (badanie odbytu i odbytnicy), fiberosigmoidoskopia (badanie odbytnicy, esicy i końcowego odcinka zstępnicy), kolonoskopia (badanie jelita grubego), endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego. Diagnostyka bywa rozszerzona o tomografię komputerową jamy brzusznej bądź wlew kontrastowy doodbytniczy.
Pomocne w ustaleniu rozpoznania przyczyn uczucia przelewania w jelitach mogą być zestawy badań. Sprawdź, dlaczego warto zdecydować się m.in. na:
Bibliografia
- K. Adrych, Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2018, t. 12, nr 6, s. 224–233.
- A.J. Sybilski, Nietolerancje pokarmowe, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2010, t. 6, nr 3, s. 189–193.
- A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2021.
