Wygląd, konsystencja i zapach śluzu z pochwy dostarczają wielu cennych informacji na temat zdrowia intymnego kobiety. Naturalnie zmienia się on w czasie kolejnych faz cyklu miesiączkowego, a także w ciąży, i jest to prawidłowe. Jeśli jednak pojawi się nieprzyjemny zapach, serowata konsystencja albo zielonkawy kolor, należy podejrzewać problem zdrowotny (najczęściej infekcję) i skonsultować się z lekarzem.
Jaka jest funkcja śluzu z pochwy?
Śluz pochwowy wytwarzany jest w kanale szyjki macicy przez jednowarstwowy nabłonek gruczołowy. Nie jest on wytwarzany natomiast bezpośrednio w samej pochwie przez nabłonek wielowarstwowy płaski (paraepidermoidalny). Wydzielina, która się tam znajduje, wypływa więc z szyjki macicy. Pewną ilość śluzu wytwarzają też gruczoły warg sromowych większych (gruczoły Bartholina) i od nich przewodami zostaje on odprowadzony do przedsionka pochwy.
Śluz z pochwy ma pH 3,8–4,5 u kobiet w wieku rozrodczym (w okresie menopauzy jest ono wyższe i wynosi 6,5–7). Kwaśny odczyn stwarza bakteriom i grzybom niesprzyjające warunki do namnażania. Tym samy stanowi naturalne zabezpieczenie przed infekcjami.
Wilgoć, jaka jest utrzymywane stale w pochwie dzięki śluzowi, pełni funkcję ochronną przed wysuszaniem i powstawaniem podrażnień. Dzięki temu kobieta podczas stosunku nie odczuwa dyskomfortu czy wręcz bólu, a także codzienna aktywność nie dostarcza jej przykrych doznań. Dodatkowo śluz oczyszcza pochwę z resztek nasienia czy zanieczyszczeń.
Warto wspomnieć, że śluz z pochwy jest istotny dla płodności. W czasie owulacji, gdy przypomina konsystencją i wyglądem białko jaja, ułatwia plemnikom przemieszczenie w kierunku uwolnionej z pęcherzyka Graafa komórki jajowej. W pozostałych fazach cyklu śluz staje się gęstszy, co utrudnia plemnikom poruszanie się.
Jak zmienia się śluz z pochwy w fazach cyklu miesiączkowego?
Zdrowy śluz z pochwy nie ma jednakowej konsystencji. Zmienia się wraz z następującymi po sobie fazami cyklu miesiączkowego.
W fazie folikularnej, która zaczyna się wraz z pierwszym dniem krwawienia miesiączkowego i trwa aż do owulacji, zwiększa się ilość FSH uwalnianego przez przysadkę mózgową, a to z kolei pobudza jajniki do syntezy 17beta-estradiolu. Na tym etapie śluz jest przezroczysty lub białawy i gęsty.
Fazę owulacji wywołuje gwałtowny wyrzut LH przez przysadkę mózgową. Śluz z pochwy przypomina wówczas białko jaja – jest elastyczny, ciągnie się, do tego jest obfity i przezroczysty. Ma też mniej kwaśny odczyn niż w pozostałych fazach cyklu, co sprzyja żywotności i ruchliwości plemników.
Faza lutealna zaczyna się po owulacji, gdy pęcherzyk Graafa, z którego uwolniona została komórka jajowa, przekształci się w ciałko żółte produkujące progesteron, i trwa do dnia poprzedzającego krwawienie miesiączkowe. Śluz z pochwy staje się wówczas lepki, białawy albo żółtawy. Jeśli przybierze różowy kolor, może to oznaczać rozpoczynającą się miesiączkę lub sygnalizować zagnieżdżanie się zarodka w błonach śluzowych macicy (po uprzednim zapłodnieniu).
Jak zmienia się śluz z pochwy w czasie ciąży?
Często jednym z pierwszych symptomów związanych z ciążą może być delikatnie różowawe zabarwienie śluzu z pochwy. To znak, że zarodek zagnieżdża się w endometrium (błonach śluzowych macicy). Wydzieliny jest też wówczas więcej niż przed zapłodnieniem. Staje się ona bardziej lepka i gęsta. Nie zawsze jednak zmiana jest wyraźna na tyle, aby udało się ją zaobserwować.
Ponadto powstaje tzw. czop śluzowy. Jego rolą jest zablokowanie ujścia szyjki macicy, aby zapobiec wnikaniu drobnoustrojów i tym samym rozwojowi infekcji zagrażających płodowi.
Kiedy śluz z pochwy jest nieprawidłowy?
Niekiedy konsystencja, wygląd i zapach śluzu z pochwy wyraźnie się zmieniają i nie jest to zmiana naturalna – stanowi symptom choroby. Do diagnostyki oraz konsultacji z ginekologiem powinno Cię zmobilizować, gdy wydzielina:
- ma nieprzyjemny rybi zapach,
- przybiera zielonawy, żółty albo szaro-biały kolor,
- zyskuje bardzo rzadką, pienistą albo grudkowatą (serowatą) konsystencję,
- pojawia się w towarzystwie świądu i pieczenia,
- jest zabarwiona krwią w czasie niezwiązanym z menstruacją i owulacją.
Każda z tych zmian śluzu wymaga konsultacji i leczenia, ponieważ może świadczyć o infekcji bakteryjnej lub grzybiczej albo mieć związek z chorobą weneryczną czy uszkodzeniem naczyń krwionośnych.
Badania, które warto wykonać
- e-Pakiet intymny – to kompleksowe badania, umożliwiające ocenę, w jakiej formie jest Twoje zdrowie intymne. Pozwala na diagnostykę chorób, takich jak: wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, HIV, kiła, opryszczka, chlamydia.
- e-Pakiet dla kobiet – podstawowe badania, które pozwalają ocenić, czy rozwinęły się choroby, takie jak cukrzyca i choroby tarczycy. Wyniki warto przedstawić ginekologowi, ponieważ wiele zaburzeń ogólnoustrojowych zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji intymnych (głównie przez zmianę pH pochwy).
- e-Pakiet alergiczny – badanie, dzięki któremu można ocenić występowanie alergii, które niekiedy przyczyniają się do występowania infekcji intymnych.
- e-Pakiet badań hormonalnych dla kobiet – to kompleksowe badanie, umożliwiające ocenę zaburzeń hormonalnych, powodujących szereg ogólnoustrojowych konsekwencji, w tym tych intymnych.
Bibliografia
- D. Knapik, A. Olejnik, Analiza wydzieliny szyjkowo-pochwowej w diagnostyce przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, „Ginekologia Polska” 2011, nr 1, s. 50–55.
- R. Wojtoń, Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL, rozprawa doktorska, Uniwersytet Medyczny Im. Piastów Śląskich We Wrocławiu, II Katedra i Klinika Ginekologii i Położnictwa, Wrocław 2016.
