Czy zdarzyło Ci się odczuwać słodki smak w ustach, niezależnie od spożycia produktów zawierających cukier bądź słodziki? Choć taki objaw może wydawać się błahy, w rzeczywistości wskazuje na różne, niekiedy bardzo poważne zmiany w organizmie. Poznaj potencjalne przyczyny słodkiego smaku w ustach. Dowiedz się, na co zwrócić uwagę, aby w porę wykryć niepokojące zmiany zdrowotne.

Zaburzenia metaboliczne

Jedną z najczęstszych przyczyn słodkiego smaku są zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca. Wysoki poziom cukru we krwi (hiperglikemia) może powodować odczuwanie słodkiego smaku, szczególnie jeśli poziom glukozy nie jest odpowiednio kontrolowany. Dzieje się tak, ponieważ glukoza często przenika do śliny, a to z kolei powoduje zmiany w odczuwaniu smaku.

Przy podejrzeniu zaburzeń lipidowych warto wykonać badania:

  • pomiar poziomu glukozy we krwi – badanie podstawowe, które pozwala określić poziom cukru;
  • hemoglobina glikowana (HbA1c) – wskazuje na średni poziom cukru w ciągu ostatnich trzech miesięcy;
  • test tolerancji glukozy (OGTT) – wykorzystywany do diagnozowania stanu przedcukrzycowego i cukrzycy.

Infekcje bakteryjne i wirusowe

Słodki smak w ustach może być również związany z infekcjami, zwłaszcza górnych dróg oddechowych. Niektóre bakterie i wirusy są w stanie wpływać na działanie kubków smakowych, powodując nietypowe odczucia smakowe. Oprócz tego infekcje zatok lub gardła mogą prowadzić do zmian w ślinie, co także wpływa na odczuwanie smaku.

Aby potwierdzić to podłoże odczuwanych objawów, warto wykonać:

  • wymaz z gardła lub nosa – pozwala zidentyfikować konkretne patogeny i dopasować do nich leczenie;
  • badanie krwi (CRP i morfologia) – wskazuje na obecność stanu zapalnego w organizmie.

Zaburzenia neurologiczne

Uszkodzenie nerwów odpowiadających za odczuwanie smaku może prowadzić do nietypowych wrażeń smakowych, w tym słodkiego smaku w ustach. Przyczyną bywają choroby takie jak neuropatia obwodowa, stwardnienie rozsiane czy guz mózgu. W takich przypadkach słodki smak może być jednym z pierwszych objawów problemu neurologicznego.

Przy podejrzeniu neurologicznego podłoża odczuwanych zaburzeń smakowych, konieczne może okazać się wykonanie: 

  • tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MRI) – w celu oceny struktury mózgu;
  • badania przewodnictwa nerwowego – w celu wykrycia uszkodzenia nerwów obwodowych.

Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD)

Choroba refluksowa może powodować cofanie się treści żołądkowej do przełyku, a nawet do ust. Kwaśne i enzymatyczne płyny mogą zmieniać smak śliny, co czasami jest odczuwane jako słodki posmak.

W celu zdiagnozowania refluksu żołądkowo-przełykowe (GERD), warto wykonać:

  • pH-metrię przełyku – badanie ocenia stopień zakwaszenia przełyku,
  • gastroskopię – pozwala na ocenę stanu błony śluzowej żołądka i przełyku.

Nieprawidłowości w funkcjonowaniu trzustki

Zaburzenia pracy trzustki, takie jak przewlekłe zapalenie trzustki lub guzy trzustki, również mogą powodować odczuwanie słodkiego smaku w ustach. Ma to związek z zakłóceniami w produkcji enzymów trawiennych i hormonów, w tym insuliny.

Wskazane badania do wykonania w diagnostyce zaburzeń funkcjonowania trzustki to:

  • poziom amylazy i lipazy w surowicy – wskaźniki funkcji trzustki;
  • badanie obrazowe (USG lub tomografia komputerowa jamy brzusznej) – pomaga wykryć zmiany strukturalne w trzustce.

Stres i zaburzenia hormonalne

Stres i zmiany hormonalne mogą wpływać na funkcjonowanie układu smakowego. Podwyższony poziom kortyzolu, nazywanego „hormonem stresu”, może wpływać na odczuwanie smaku. Podobnie stany związane z zaburzeniami pracy tarczycy mogą prowadzić do nieprawidłowych doznań smakowych.

Warto w takim przypadku zbadać:

  • poziom kortyzolu we krwi;
  • hormony tarczycy (TSH, FT3, FT4) – pozwalają wykryć niedoczynność lub nadczynność tarczycy.

Badania, które warto wykonać:

  • e-Pakiet alergiczny oddechowy – pakiet badań wskazany do wykonania dla osób dorosłych oraz dzieci, będących w trakcie diagnostyki alergii lub planujących jej rozpoczęcie, bez względu na nasilenie objawów i porę roku.
  • e-Pakiet zaburzenia lipidowe i w funkcjonowaniu tkanki tłuszczowej (leptyna) – podstawowy – badania w pakiecie wskazane są do wykonania przy podejrzeniu zaburzeń lipidowych, a także w celu monitorowania postępów ich leczenia.
  • e-Pakiet ryzyko cukrzycy/insulinooporność – badania w pakiecie warto wykonać przy występowaniu objawów wskazujących na zaburzenia gospodarki węglowodanowej, np. częste oddawanie dużej ilości moczu, nadmierny apetyt, senność, osłabienie, zwiększona tendencja do infekcji.
  • e-Pakiet tarczycowy rozszerzony – badania w pakiecie wskazane są do wykonania przy dolegliwościach wskazujących na niedoczynność tarczycy (np. spadek koncentracji, senność, zaparcia, obfite miesiączki) i nadczynność (np. uczucie gorąca, zlewne poty, brak lub skąpa miesiączka, biegunki).

Bibliografia

  1. H. Sienkiewicz-Jarosz, P. Bieńkowski, Neurologiczne aspekty zaburzeń smaku, „Neurologia po Dyplomie” 2012, t. 7, nr 5, s. 61–68.
  2. A. Obrębowski, Układ smakowy u człowieka, „Postępy w chirurgii głowy i szyi” 2011, nr 10 (1), s.1–6.
  3. A. Pytlakowska, A. Sękiewicz i in., Badanie zaburzeń smaku u pacjentów leczonych z powodu schorzeń kardiologicznych, „Nowa Stomatologia” 2013, nr 2, s. 88–92.
  4. Wzorce zaburzeń smaku o różnej etiologii, https://www.wydawnictwopzwl.pl/download/219400100.pdf [dostęp: 28.01.2025 r.].
  5. S. Gudej, K. Błaszczyk i in., Związane z wiekiem zmiany węchu i smaku, „Geriatria” 2014, nr 8, s. 109–116.