Choroby gruczołu krokowego są coraz powszechniej występującymi schorzeniami – co drugi mężczyzna po 50. roku życia ma problemy z prostatą. Jak zdiagnozować raka prostaty i jaką profilaktykę zastosować, by wykryć go jak najwcześniej?
Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że nowotwory gruczołu krokowego są drugą co do częstości przyczyną choroby nowotworowej u mężczyzn, stanowiąc ponad 13 proc. zachorowań. W 2017 roku w Polsce na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego i pęcherza moczowego zachorowało w Polsce 16,3 tys. panów, zmarło blisko 5,4 tys. chorych. Większość zachorowań na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego przypada w siódmej i ósmej dekadzie życia (87 proc. zachorowań występuje po 60. roku życia, ponad 50 proc. zachorowań przypada po 70. roku życia). Ryzyko zachorowania wzrasta gwałtownie od szóstej dekady życia, osiągając maksimum po 75. roku życia
Prostata – czym jest i jakie pełni funkcje?
Objawy raka prostaty
Rak gruczołu krokowego we wczesnym stadium przebiega bezobjawowo, a wczesne symptomy mogą nie wskazywać wprost na problemy z prostatą. W zaawansowanej fazie choroby można zaobserwować: osłabienie strumienia moczu, częstsze oddawanie moczu w dzień i w nocy, nagłe parcie na pęcherz moczowy. Dojść może także do całkowitego zatrzymania moczu. Szczególną uwagę należy zwrócić na pojawienie się krwi w moczu lub w nasieniu, bóle w okolicy krocza, brak apetytu i spadek masy ciała, bóle kości.
Diagnoza raka prostaty
Aby wykryć raka prostaty na wczesnym etapie, zaleca się wykonanie badania na oznaczeniu poziomu PSA. PSA jest skrótem od angielskiej nazwy „Prostate Specific Antigen”, a więc „antygen swoisty dla prostaty” (inna nazwa: „swoisty antygen sterczowy”). PSA jest najważniejszym markerem raka prostaty, a jego odkrycie spowodowało znaczny postęp w diagnostyce, leczeniu i monitorowaniu tej choroby. PSA jest substancją produkowaną przez komórki gruczołu krokowego, czyli stercza (prostaty) – małego gruczołu otaczającego cewkę moczową mężczyzny i wytwarzającego płyn, wchodzący następnie w skład nasienia. Normy PSA całkowitego zależą od wieku: poniżej 40. roku życia wynoszą do 1.4ng/ml, między 40. a 49. rokiem życia do 2,0 ng/ml, między 50. a 59. rokiem życia do 3,1 ng/ml, między 60. a 69. rokiem życia do 4,1 ng/ml, a powyżej 70 roku życia do 4,4 ng/ml.
CA-125 marker nowotworowy – na czym polega badanie?
Profilaktyka chorób prostaty
Ryzyko zachorowania na raka prostaty wzrasta wraz z wiekiem. Jest też większe u tych mężczyzn, u których rak stercza występował wśród najbliższych członków rodziny, ale także tych, u których występuje niedobór witaminy D, którzy spożywają wysokotłuszczową dietę ubogą w składniki roślinne i przebywają w zanieczyszczonym środowisku (szczególnie groźne są związki kadmu). Profilaktyka chorób prostaty polega przede wszystkim na regularnym wykonywaniu badań. Uważa się, że każdy mężczyzna po ukończeniu 50. roku życia powinien raz w roku mieć oznaczony poziom PSA w surowicy krwi. Mężczyźni należący do grupy podwyższonego ryzyka, wśród nich osoby, których bliscy krewni chorowali na raka prostaty przed 65. rokiem życia powinni poddawać się regularnym badaniom już od 45. roku życia.
Badania profilaktyczne kobiet po 40. roku życia
