Czy wynik badania PCT u Twojego dziecka jest podwyższony? Prokalcytonina (PCT) to ważny wskaźnik diagnostyczny, który pomaga lekarzom ocenić, czy w organizmie toczy się poważna infekcja bakteryjna. Wzrost poziomu PCT może sugerować różne schorzenia, dlatego warto wiedzieć, co oznacza ten wynik, jakie mogą być jego przyczyny i jakie objawy powinny skłonić do dalszej diagnostyki. Sprawdź, co może stać za podwyższonym PCT u dziecka.

Możliwe przyczyny podwyższonego PCT u dziecka

Podwyższona prokalcytonina może mieć wiele przyczyn, a jej wzrost nie zawsze oznacza groźną infekcję. Warto jednak dokładnie przeanalizować wynik w kontekście objawów dziecka oraz innych parametrów krwi. Poniżej przedstawiamy najczęstsze powody zwiększonego poziomu PCT i sytuacje, w których warto skonsultować się z lekarzem.

Zakażenia bakteryjne

Najczęstszą przyczyną podwyższonego poziomu prokalcytoniny u dziecka są infekcje bakteryjne. Wysoki poziom PCT wskazuje na toczący się stan zapalny, szczególnie w przypadku ciężkich zakażeń, takich jak:

  • sepsa,
  • zapalenie płuc,
  • odmiedniczkowe zapalenie nerek,
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

 

Poziom PCT wzrasta dynamicznie już po dwóch godzinach od rozpoczęcia infekcji bakteryjnej i jest szczególnie przydatnym wskaźnikiem w różnicowaniu zakażeń bakteryjnych i wirusowych. Przyrost PCT jest bardziej wyraźny niż CRP [1].

Infekcje wirusowe i grzybicze

Chociaż prokalcytonina jest bardziej specyficzna dla infekcji bakteryjnych, w niektórych przypadkach może być również podwyższona przy ciężkich infekcjach wirusowych (np. grypie) oraz w zakażeniach grzybiczych. Jednak wzrost PCT w tych przypadkach jest zazwyczaj mniejszy niż w infekcjach bakteryjnych.

Stany zapalne niezakaźne

Niektóre choroby autoimmunologiczne, takie jak młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów czy choroba Kawasaki, mogą prowadzić do wzrostu PCT, choć zazwyczaj nie jest on tak znaczący jak w przypadku zakażeń bakteryjnych. W tych sytuacjach kluczowe jest uwzględnienie innych parametrów zapalnych, takich jak CRP czy OB.

Urazy i operacje

Podwyższony poziom PCT może wystąpić po ciężkich urazach, rozległych oparzeniach lub interwencjach chirurgicznych. Jest to reakcja organizmu na stres i uszkodzenie tkanek, które mogą prowadzić do reakcji zapalnej.

Choroby nerek

PCT jest wydalane przez nerki, dlatego u dzieci z niewydolnością nerek jego poziom może być podwyższony niezależnie od infekcji. W takich przypadkach konieczna jest szczegółowa ocena funkcji nerek i innych parametrów diagnostycznych.

Objawy, które mogą towarzyszyć podwyższonemu PCT

Podwyższony poziom prokalcytoniny nie jest objawem samym w sobie, ale towarzyszy innym dolegliwościom związanym z infekcją lub stanem zapalnym. W zależności od przyczyny u dziecka mogą wystąpić:

  • gorączka powyżej 38 st. C,
  • dreszcze i osłabienie,
  • przyspieszony oddech i trudności w oddychaniu,
  • przyspieszona akcja serca (tachykardia),
  • ból i obrzęk w okolicy zakażonego narządu,
  • zmniejszony apetyt i osłabienie,
  • zmiany skórne, np. wysypka w chorobie Kawasaki.

 

Objawy te powinny skłonić do niezwłocznej konsultacji z lekarzem, szczególnie jeśli pojawiają się nagle i mają ciężki przebieg.

Jak obniżyć poziom PCT u dziecka?

Jeśli przyczyną podwyższonego PCT jest zakażenie bakteryjne, lekarz może zalecić antybiotykoterapię. Wdrożenie odpowiedniego leczenia zwykle prowadzi do spadku poziomu prokalcytoniny w ciągu kilku dni. Monitorowanie poziomu PCT może pomóc w decyzji o zakończeniu terapii antybiotykowej (zwłaszcza w przypadku infekcji bakteryjnych dolnych dróg oddechowych), co zmniejsza ryzyko antybiotykooporności. 

 

W przypadku infekcji wirusowych antybiotyki nie są skuteczne, a leczenie skupia się na łagodzeniu objawów, takich jak gorączka czy ból. Podawanie leków przeciwgorączkowych i dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu wspiera naturalną odporność dziecka.

 

Jeśli podwyższony poziom PCT wynika z choroby autoimmunologicznej lub z przewlekłego stanu zapalnego, konieczne jest leczenie podstawowej przyczyny. W takich przypadkach stosuje się leki immunosupresyjne lub przeciwzapalne, dostosowane do konkretnego schorzenia. Natomiast po operacjach, urazach lub intensywnych infekcjach ważne są odpowiednie nawodnienie, dieta bogata w składniki odżywcze oraz odpoczynek, aby organizm mógł szybciej się zregenerować i odzyskać równowagę.

Badania, które warto wykonać:

  1. e-Pakiet nerkowy – badania w pakiecie wskazane są do wykonania w diagnostyce chorób nerek i układu moczowego oraz w monitorowaniu leczenia chorób w ich obrębie. Pakiet obejmuje badania: kreatyninę, mocznik, kwas moczowy.
  2. e-Pakiet – infekcje przewodu pokarmowego, 22 patogeny – pakiet wskazany do wykonania w przypadku występowania niepokojących objawów ze strony przewodu pokarmowego (np. bólu brzucha, nudności, wymiotów). Badania pozwalają zidentyfikować aż 22 patogeny – wirusy i bakterie.
  3. e-Pakiet badania kontrolne po infekcji – badania w pakiecie są wskazane do wykonania w celu skontrolowania stanu zdrowia po infekcji różnej etiologii (wirusowej, bakteryjnej), ale też do monitorowania parametrów stanu zapalnego w trakcie leczenia. Pakiet obejmuje badania: morfologię krwi, OB, CRP, ASO ilościowo, ALT, kreatyninę, badanie ogólne moczu, witaminę D metabolit 25(OH).

Bibliografia

  1. https://www.human.de/fileadmin/content/flyer/en/Flyer_PCT_EN.pdf, dostęp: 14.03.2025 r.
  2. M. Meisner, Update on Procalcitonin Measurements, „Annals of Laboratory Medicine” 2014, nr 19, 34(4), s. 263–273.
  3. C. Daubin, X. Valette, F. Thiollière i in., Procalcitonin algorithm to guide initial antibiotic therapy in acute exacerbations of COPD admitted to the ICU: a randomized multicenter study, „Seven-Day Profile Publication” 2018, vol. 44, s. 428–437.