Mit, jakoby pryszcze podskórne były domeną wyłącznie wieku dojrzewania, został już dawno obalony. Z problemem tym zmaga się też wiele osób dorosłych. O ile jednak u młodzieży jest to przeważnie konsekwencja nadmiernego oddziaływania androgenów, o tyle na późniejszym etapie życia możliwych przyczyn jest znacznie więcej. Dowiedz się, dlaczego powstają pryszcze podskórne. Zdiagnozowanie przyczyny to pierwszy krok do pozbycia się problemu.
Czym są i jak wyglądają podskórne pryszcze?
Podskórne pryszcze to rodzaj zmian dermatologicznych, które powstają pod warstwą naskórka. W ich wnętrzu przeważnie znajduje się ropa, a tkanka wokół objęta jest stanem zapalnym. Przez to dotknięcie takiego wykwitu jest mało przyjemne.
Jak wyglądają pryszcze podskórne? Typowe zmiany trądzikowe mają postać wyraźnie widocznych zmian ropnych. W pryszczach podskórnych przeważnie na tle skóry odcina się zaczerwienione wybrzuszenie. Nie widać jednak zawartości wykwitu, gdyż jest on zamknięty pod naskórkiem.
Zdarza się też, że pryszcz zlokalizowany jest tak głęboko, że nie widać nawet zaczerwienienia, a jedynie uwypuklenie, które jest tkliwe i przeważnie twarde w dotyku.
Czerwone plamy na ciele – o czym mogą świadczyć?
Podskórne pryszcze a trądzik torbielowaty
Trądzik torbielowaty (łac. acne cystica) jest to jedna z ciężkich postaci trądziku pospolitego. Wykwity zawierają wewnątrz ropę ze złogami keratyny i łojem. Ich zanikanie nierzadko pozostawia po sobie blizny.
Zmiany te pojawiają się w wyniku oddziaływania androgenów, czyli tzw. hormonów męskich. W efekcie dochodzi do nadprodukcji sebum, które nie może się wydostać na zewnątrz przez to, że ujścia gruczołów łojowych zostają zablokowane przez złuszczający się naskórek.
Choć w organizmie dziewcząt i kobiet również występują hormony androgenowe, to w znacznie niższym stężeniu, dlatego pryszcze podskórne pojawiają się przede wszystkim u chłopców i mężczyzn.
Podskórne pryszcze a zaburzenia hormonalne
Na wygląd i kondycję skóry olbrzymi wpływ mają hormony: tarczycy, przysadki mózgowej i hormony płciowe (estrogeny i androgeny).
Podskórne pryszcze mogą rozwinąć się przy nadczynności tarczycy. Jest to choroba, która polega na nadmiernym wydzielaniu trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Przyczyn tego schorzenia jest wiele, począwszy od choroby Gravesa-Basedova przez inne stany zapalne tarczycy, na nadaktywnych guzach kończąc.
Przy nadczynności tarczycy skóra sprawia wrażenie wilgotnej, co jest efektem nadmiernej potliwości wzmagającej świąd. Do tego gruczoły łojowe intensywniej pracują, pokrywając skórę warstwą błyszczącego sebum. Jeśli będziesz się drapać, możesz doprowadzić do drobnych uszkodzeń tkanki, a dalej nadkażeń bakteryjnych. Rozwiną się w efekcie tego powierzchniowe i podskórne pryszcze.
Wystąpieniu pryszczy podskórnych sprzyjają zaburzenia w gospodarce hormonów steroidowych. Nie jest prawdą, że trądzik to tylko problem okresu dojrzewania. Choć wraz z wiekiem odsetek osób zmagających się z problemem zmniejsza się, to nie znika całkowicie. W efekcie wiele kobiet i mężczyzn nawet po 40 roku życia zmaga się z bolesnymi wykwitami rozwijającymi się pod naskórkiem, co jest konsekwencją oddziaływania androgenów.
Aby zdiagnozować, czy w istocie pryszcze podskórne są spowodowane zaburzeniami układu endokrynnego – wykonaj pakiet badań hormonalnych dla kobiet i mężczyzn, a wyniki skonsultuj z endokrynologiem. Jeśli lekarz zauważy nieprawidłowości – zaleci odpowiednie leczenie, dzięki któremu zredukujesz bolesne wykwity.
Nadczynność tarczycy – przyczyny i objawy
Męskie piersi – hormonalne podłoże ginekomastii i główne przyczyny tego zjawiska
Podskórne pryszcze a choroby wątroby
Zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby wpływają na działanie wielu organów, w tym na skórę, która jest największym narządem ludzkiego organizmu. W przypadku marskości wątroby, na twarzy, a także nogach i rękach mogą pojawić się tzw. kępki żółte.
Przypominają one nieco pryszcze podskórne, dlatego wiele osób je bagatelizuje. Tymczasem są niekiedy sygnałem, że wątroba nie działa w pełni sprawnie, a równowaga gospodarki lipidowej uległa zachwianiu. Zazwyczaj kępki żółte są lekko wypukłe i twardawe w dotyku. Nie powodują jednak bólu, nawet jeśli je mocno naciśniesz. Z czasem pojedyncze grudki zlewają się w skupiska.
Aby zdiagnozować, czy Twoja wątroba pracuje sprawnie, wykonaj morfologię, tzw. próby wątrobowe oraz badanie ogólne moczu. Skonsultuj wyniki z hepatologiem, który w razie stwierdzenia nieprawidłowości wdroży właściwe leczenie.
Co oznacza zmiana koloru oczu na żółty i kiedy szukać pomocy medycznej?
Podskórne pryszcze a stres
Stres i zaburzenia psychiczne prowokują powstawanie pryszczy podskórnych. Wszystko dlatego, że skóra, układ odpornościowy i nerwowy mają wspólne mediatory – wywierają na siebie wzajemny wpływ.
Permanentne napięcie nerwowe sprawia, że początkowo pojedyncze zmiany zaczynają pojawiać się mnogo, a dodatkowo zyskują przewlekły charakter. Wynika to m.in. z pobudzania nadnerczy przez stres do produkcji androgenów (tzw. hormonów męskich).
Pojawia się przez to błędne koło – stres prowokuje powstawanie pryszczy podskórnych, a wraz z występowaniem nowych bolesnych wykwitów wzmaga się napięcie nerwowe spowodowane pogorszeniem wyglądu. Dotyczy to przede wszystkim osób młodych, dla których wygląd zewnętrzny jest ważnym kryterium warunkujących akceptację przez rówieśników.
Jeśli podejrzewasz, że pryszcze podskórne są w Twoim przypadku skutkiem ubocznym stresu – skonsultuj się z psychologiem. Odzyskanie równowagi emocjonalnej będzie korzystne nie tylko dla wyglądu skóry, ale też dla kondycji całego organizmu.
Podskórne pryszcze a cukrzyca
Przy zaburzeniach wewnątrzwydzielniczych trzustki, gdy konieczne jest stosowanie leków obniżających poziom glukozy we krwi albo wstrzykiwanie insuliny, efektywność pracy systemu immunologicznego zostaje osłabiona.
To sprzyja powstawaniu skórnych wykwitów, ponieważ szybciej dochodzi do nadkażeń bakteryjnych, a procesy gojenia się znacznie się wydłużają. Dodatkowym tego sprzymierzeńcem jest znaczne odwodnienie skóry u diabetyków.
Bibliografia
- A. Kaszuba, Trądzik pospolity, Edra Urban & Partner, Wrocław 2022.
- A. Rokowska-Waluch, K. Kałużyńska, Wpływ zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety na stan skóry, „Przegląd Dermatologiczny” 2009, nr 96, s. 205–210.
- M. Lisowska, Leczenie chorób tarczycy. Praca poglądowa w ramach specjalizacji z farmacji aptecznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Wydział Farmaceutyczny, Łódź 2018.
- A. Grajewska, K. Borkowska i in., Charakterystyka i rola zmian skórnych w przebiegu marskości wątroby, [w:] red. A. Lankau, E. Krajewska-Kułak Elżbieta, Sytuacje trudne w ochronie zdrowia, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok 2021.
- A. Rokowska-Waluch, M. Cybulski i in., Udział stresu w patogenezie trądziku, „Przegląd Dermatologiczny” 2013, nr 100, s. 154–159.
- M. Mackiewicz-Wysocka, A. Araszkiewicz i in., Zaburzenia czynności skóry w cukrzycy. Część 1 – czynność komórek skóry, „Diabetologia Kliniczna” 2014, t. 3, nr 3, s. 108–116.
- A. Gołdyn, A. Goździalska i in., Dermatozy skórne – aktualne problemy cukrzycy, https://repozytorium.ka.edu.pl/server/api/core/bitstreams/4aa2254f-184b-493b-be81-edd4ad78056a/content, dostęp: 22.09.2023 r.
