Parestezje, często określane jako mrowienie lub drętwienie, mogą być zarówno przejściowe, jak i przewlekłe. Ich występowanie może mieć związek z wieloma różnymi przyczynami – od długotrwałego ucisku na nerwy po poważne schorzenia neurologiczne. W każdym wypadku ważne jest, aby nie lekceważyć tych objawów, szczególnie gdy pojawiają się często lub są intensywne. Właściwa diagnostyka i leczenie mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów oraz zapobiec poważniejszym problemom zdrowotnym.
Czym są parestezje?
Parestezje to termin medyczny używany do opisywania nietypowych odczuć w obrębie ciała, takich jak mrowienie, drętwienie, pieczenie czy uczucie „przebiegającego prądu”. Mogą one występować w różnych częściach ciała, ale najczęściej odczuwane są w kończynach – rękach, nogach, palcach dłoni czy stóp. Często pojawiają się nagle i równie szybko ustępują, jednak mogą być objawem poważniejszych problemów zdrowotnych.
Rodzaje parestezji
Parestezje dzieli się na dwa podstawowe rodzaje:
- parestezje przejściowe – występują sporadycznie, zazwyczaj po długotrwałym ucisku na nerw, np. podczas snu w niewygodnej pozycji;
- parestezje przewlekłe – utrzymują się przez dłuższy czas i mogą wskazywać na uszkodzenia nerwów lub inne schorzenia.
Objawy parestezji
Objawy parestezji, które obejmują mrowienie i drętwienie w kończynach, mogą przybierać różne formy, w zależności od osoby i przyczyny ich wystąpienia. Najczęściej pacjenci odczuwają charakterystyczne uczucie „igiełek” bądź pieczenia, szczególnie w rękach, nogach, palcach, a także wokół ust lub twarzy. Uczucie zmiany temperatury skóry w okolicy dotkniętej parestezjami jest częstym towarzyszem tych objawów – może pojawić się uczucie ochłodzenia lub nadmiernego ciepła. Czasami występują problemy z koordynacją ruchową, np. trudności w utrzymaniu równowagi czy wykonywaniu precyzyjnych ruchów, które mogą wskazywać na problemy neurologiczne.
W niektórych przypadkach pojawiają się objawy towarzyszące, takie jak osłabienie, zmiany w percepcji bodźców (np. nadwrażliwość na ból) czy trudności w poruszaniu kończynami, co wskazuje na większy problem zdrowotny, np. na uszkodzenia nerwów obwodowych lub zaburzenia w ośrodkowym układzie nerwowym.
Jeśli parestezje utrzymują się dłużej, nasilają się lub występują w sposób nagły, zwłaszcza w połączeniu z innymi poważnymi objawami (np. bólami lub zawrotami głowy, pogorszeniem wzroku, niedowładem), należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem, by wykluczyć poważne choroby, takie jak udar mózgu czy stwardnienie rozsiane.
Przyczyny parestezji
Przyczyny powstania parestezji są bardzo różne, co utrudnia diagnostykę. Mogą wiązać się z uszkodzeniem nerwów obwodowych lub ośrodkowego układu nerwowego Urazy w obrębie kręgosłupa, lub kończyn mogą prowadzić do ucisku na nerwy, wywołując mrowienie i drętwienie.
Choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane, udar mózgu, borelioza neurologiczna czy neuropatia cukrzycowa, również mogą wpłynąć na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, prowadząc do wystąpienia parestezji.
Niedobory witamin i minerałów, w szczególności witaminy B12, magnezu i potasu, mogą zaburzać przewodnictwo nerwowe, co również skutkuje mrowieniem i drętwieniem.
Warto wspomnieć, że zaburzenia krążenia, takie jak miażdżyca czy zespół Raynauda, mogą prowadzić do niedotlenienia tkanek, co także objawia się parestezjami.
Istnieją też czynniki psychosomatyczne (np. stres, lęk czy napięcie mięśniowe związane z zaburzeniami psychicznymi), które mogą przyczyniać się do wystąpienia tych nieprzyjemnych dolegliwości.
Sprawdź: Drżenie rąk – przyczyny, diagnostyka i sposoby radzenia sobie z problemem
Diagnostyka parestezji
Aby ustalić przyczynę parestezji, lekarz przeprowadza dokładny wywiad oraz badania fizykalne. W niektórych przypadkach konieczne mogą być dodatkowe testy, takie jak:
- elektromiografia (EMG) – ocenia funkcjonowanie nerwów;
- badania obrazowe (rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) – pozwalają na wykrycie ewentualnych zmian w obrębie układu nerwowego;
- badania laboratoryjne – umożliwiają ocenę stężeń elektrolitów i witamin.
Profilaktyka parestezji
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia parestezji, należy dbać o zdrowie, przede wszystkim poprzez utrzymanie zbilansowanej diety bogatej w witaminy i minerały, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Istotna jest też regularna aktywność fizyczna, która poprawia krążenie, co zmniejsza ryzyko zaburzeń przewodnictwa nerwowego, a tym samym parestezji.
Należy unikać długotrwałego ucisku na nerwy, do którego może dojść na skutek niewłaściwej postawy ciała, zwłaszcza podczas siedzenia lub spania.
Ponadto, zarządzanie stresem i dbanie o zdrowie psychiczne jest niezwykle ważne, ponieważ napięcie emocjonalne może przyczyniać się do występowania objawów parestezji.
Badania, które warto wykonać:
- e-Pakiet badanie niedoboru witamin i minerałów – pakiet wskazany do wykonania w przypadku podejrzenia niedoborów witamin lub składników mineralnych objawiających się m.in. jako drżenie i osłabienie mięśni czy zaburzenia neurologiczne.
- e-Pakiet badanie kleszcza na boreliozę, kleszczowe zapalenie mózgu, anaplazmozę – met. Real Time PCR – badania w pakiecie pozwalają na wykrycie obecności materiału genetycznego pięciu najczęściej spotykanych patogenów przenoszonych przez kleszcze.
- e-Pakiet badania na anemię – badania w pakiecie są wskazane do wykonania w diagnostyce m.in. pogorszenia kondycji fizycznej czy nieustępującego osłabienia i przewlekłego zmęczenia.
Bibliografia
- O. Puk, Zapalenie nerwów obwodowych: etiologia, diagnostyka i leczenie, „Gabinet Prywatny” 2022, vol. 29 (280), nr 1, s. 19–29.
- Z. Kozibutowska, Diagnostyka, rokowanie i leczenie w stwardnieniu rozsianym w kontekście zagadnień rehabilitacji, „Polski Przegląd Neurologiczny” 2008, t. 4, supl. A, s. 46–47.
- P. Puchalski, U. Abramczyk i in., Rozmieszczenie parestezji u pacjentów z zespołem kanału nadgarstka, „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2019, nr 65 (4), s. 14–16.
