Witamina B2, znana również jako ryboflawina, to jedna z kluczowych witamin rozpuszczalnych w wodzie, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Choć o jej niedoborze mówi się rzadziej niż o braku witaminy D czy C, skutki deficytu mogą być poważne. Niedobór witaminy B2 przyczyny ma różnorodne i często jest trudny do wykrycia we wczesnych stadiach. W niniejszym artykule omówimy znaczenie ryboflawiny, objawy jej niedoboru, jego przyczyny oraz źródła tej witaminy w diecie.

Witamina B2 – czym jest i za co odpowiada?

Witamina B2 pełni kluczową rolę w przemianach metabolicznych – bierze udział w procesach oddychania komórkowego, metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek oraz w produkcji energii. Jest również niezbędna dla zdrowia skóry, oczu, układu nerwowego i błon śluzowych.

Ryboflawina działa jako koenzym w reakcjach utleniania i redukcji, uczestnicząc w tworzeniu ważnych enzymów biorących udział w produkcji ATP – podstawowego „paliwa” komórkowego. Jej prawidłowe stężenie w organizmie jest konieczne dla utrzymania homeostazy i regeneracji tkanek.

Niedobór witaminy B2 – przyczyny

Niedobór witaminy B2 może mieć wiele źródeł. Najczęstsze przyczyny to:

  • Niewłaściwa dieta – uboga w produkty zwierzęce i pełnoziarniste (główne źródła ryboflawiny w jedzeniu).

  • Zaburzenia wchłaniania – choroby przewodu pokarmowego, takie jak celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, czy stan po resekcji jelit.

  • Alkoholizm – przewlekłe spożywanie alkoholu zaburza wchłanianie i metabolizm witamin z grupy B.

  • Zwiększone zapotrzebowanie – okresy wzrostu (dzieci, młodzież), ciąża, laktacja, infekcje, stany zapalne.

  • Stosowanie niektórych leków – np. doustnych środków antykoncepcyjnych, trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych czy leków przeciwpadaczkowych.

  • Niedobory wielowitaminowe – często występują razem z niedoborem innych witamin z grupy B, zwłaszcza B6 i B12.

Niedobór wit. B2 – objawy

W początkowej fazie niedobór wit. B2 objawy może dawać bardzo subtelne. Wraz z pogłębianiem się deficytu pojawiają się charakterystyczne symptomy:

  • Zapalenie kątów ust (zajady),

  • Pękanie i łuszczenie się skóry, zwłaszcza wokół ust i nosa,

  • Bóle i pieczenie języka (język staje się czerwony, obrzęknięty),

  • Wzmożona wrażliwość na światło (światłowstręt),

  • Zmęczenie, ogólne osłabienie,

  • Suchość i podrażnienie błon śluzowych oczu,

  • Wypadanie włosów i łamliwość paznokci.

Objawy te, choć niespecyficzne, mogą znacząco obniżyć komfort życia i często są mylone z innymi niedoborami lub stanami chorobowymi.

Sprawdź: Opryszczka jamy ustnej – jak kontrolować wirus, który nigdy nie znika z organizmu?

Niedobór witaminy B2 – objawy neurologiczne

Zaawansowany niedobór może również wpływać na układ nerwowy. Objawy neurologiczne obejmują:

  • Mrowienie i drętwienie kończyn,

  • Obniżenie sprawności poznawczej, takie jak problemy z pamięcią i koncentracją,

  • Zwiększoną drażliwość, zaburzenia nastroju,

  • Zaburzenia snu.

Choć neurologiczne efekty niedoboru ryboflawiny są mniej znane, coraz więcej badań wskazuje, że długotrwała awitaminoza B2 może zwiększać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.

Efekt niedoboru witaminy B2

Efekt niedoboru witaminy B2 nie ogranicza się jedynie do pojedynczych objawów. Może prowadzić do poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu:

  • Niedokrwistość – ryboflawina wpływa na produkcję czerwonych krwinek, a jej brak może powodować anemię,

  • Zaburzenia metabolizmu energetycznego – prowadzące do chronicznego zmęczenia,

  • Osłabienie układu odpornościowego – zwiększona podatność na infekcje,

  • Pogorszenie stanu skóry i błon śluzowych – zwiększone ryzyko infekcji skórnych i grzybiczych,

  • Wzrost ryzyka chorób przewlekłych – badania sugerują związek między niedoborem ryboflawiny a rozwojem schorzeń sercowo-naczyniowych i nowotworów.

Zobacz także: Co jeść przy niedoborze wit. B12? Dieta, badania laboratoryjne i profilaktyka niedoboru

Awitaminoza B2 – kiedy jest szczególnie groźna?

Awitaminoza B2 (całkowity brak witaminy B2) jest stanem skrajnie rzadkim, ale może wystąpić w przypadku ciężkich niedoborów żywieniowych, zaburzeń wchłaniania lub chorób przewlekłych. W takich sytuacjach wymagane jest szybkie włączenie suplementacji oraz zmiana diety, aby zapobiec powikłaniom neurologicznym i metabolicznym.

Ryboflawina w jedzeniu – naturalne źródła

Aby zapobiegać niedoborom, ważne jest dostarczanie ryboflawiny wraz z dietą. Gdzie znajdziemy ryboflawinę w jedzeniu?

  • Produkty mleczne – mleko, jogurt, sery,

  • Mięso i podroby – wątroba wołowa to jedno z najbogatszych źródeł witaminy B2,

  • Ryby – makrela, łosoś,

  • Jaja,

  • Produkty pełnoziarniste – brązowy ryż, chleb razowy,

  • Zielone warzywa liściaste – szpinak, brokuły.

Warto pamiętać, że ryboflawina jest stosunkowo wrażliwa na działanie światła – długie przechowywanie produktów na świetle może zmniejszać jej zawartość.

Podsumowanie

Niedobór witaminy B2 przyczyny ma liczne – od błędów dietetycznych po choroby przewodu pokarmowego i alkoholizm. Objawy niedoboru, choć często niespecyficzne, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym zaburzeń neurologicznych i metabolicznych. Ryboflawina odgrywa istotną rolę w produkcji energii, zdrowiu skóry, oczu i układu nerwowego.

Dlatego tak ważne jest, aby dbać o zbilansowaną dietę bogatą w produkty dostarczające witamin z grupy B. Regularne badania laboratoryjne pomagają wykryć ewentualne niedobory zanim pojawią się poważniejsze problemy zdrowotne.