Odra zagraża ludziom w każdym wieku, jednak największe ryzyko ciężkiego przebiegu i powikłań, a nawet śmierci, dotyczy dzieci. Według raportu WHO, w Polsce liczba zachorowań niepokojąco rośnie. W 2010 roku zarejestrowano 13 przypadków, w 2011 – 39, w 2012 – 70, w 2013 – 88. W 2014 r. zachorowało 110 osób, od lutego 2016 do stycznia 2017 roku liczba zachorowań to 140 przypadków.
Nasz kraj nie jest wyjątkiem. Jeszcze więcej przypadków odry odnotowano w Rumunii (od stycznia 2016 zachorowało 3400 osób, zmarło 17) i we Włoszech (w styczniu 2017 zachorowało 238 osób i liczba ta powtórzyła się w lutym).
Odra jest chorobą bardzo zakaźną. Okres inkubacji wirusa wynosi 8–12 dni, w tym czasie pojawiają się objawy zwiastunowe (kaszel, katar, gorączka, zapalenie spojówek). Później formują się charakterystyczne białe plamki na śluzówce jamy ustnej, a następnie wysypka na skórze. Chory zakaża 3–5 dni przed wysypką i około 3 dni po jej wystąpieniu.
Potwierdzenie zachorowania na odrę ma znaczenie kliniczne oraz epidemiologiczne. Początkowe objawy mogą być nieswoiste i sugerować inne choroby. Ostateczne potwierdzenie diagnozy odry uzyskuje się po wykonaniu badań laboratoryjnych. Polegają one na poszukiwaniu w surowicy krwi pacjenta immunoglobulin IgM specyficznych dla antygenów wirusa odry. Ich obecność jest typowa dla ostrej fazy choroby i ostatecznie potwierdza rozpoznanie.
Lekarze mają obowiązek zgłaszania zachorowań powiatowym stacjom sanitarno-epidemiologicznym oraz kierowania pacjentów na badania serologiczne w kierunku odry. Badania są wykonywane na koszt stacji.
Krew do badania powinna zostać pobrana nie wcześniej niż w 4. i nie później niż w 11. dobie po wystąpieniu wysypki skórnej. Wtedy ma ono największą wartość diagnostyczną, chociaż obecność przeciwciał można zaobserwować nawet do dwóch miesięcy po wyzdrowieniu.
Z punktu widzenia pacjenta badanie nie jest uciążliwe i nie trzeba się do niego specjalnie przygotowywać, pacjent nie musi być na czczo. Pobraną krew obwodową z żyły umieszcza się w probówce zawierającej substancję zapobiegającą krzepnięciu i chłodzi do temperatury 4–8°C. Jeśli od pobrania do badania ma upłynąć więcej niż 48 godzin, próbkę zamraża się.
Badanie IgM najczęściej przeprowadza się przy użyciu metody ELISA. Odrę rozpoznaje się po uzyskaniu wyniku wyższego niż 15 U/ml. Wyklucza się tę chorobę, jeśli wynik jest niższy niż 10 U/ml. W przypadku uzyskania wyniku 10–15 U/ml badanie powinno być powtórzone po 1–2 tygodniach.
Oznaczanie przeciwciał IgG ma nieco inny cel. Pozwala sprawdzić, czy osoba, która aktualnie nie choruje na odrę, przebyła ją wcześniej (co jest równoznaczne z uzyskaniem dożywotniej odporności), albo czy została skutecznie zaszczepiona przeciwko tej chorobie. Przyjmuje się, że o odporności świadczy wynik 200 U/ml lub wyższy.
Ugryzienie kleszcza – jak postępować?
Rak prostaty – objawy i profilaktyka
Łuszczyca – objawy, diagnoza, leczenie
