Kurzajki, znane również jako brodawki wirusowe, są jednymi z najbardziej rozpowszechnionych zmian skórnych, z którymi boryka się wiele osób. Choć zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, ich nieprzyjemny wygląd oraz potencjalna bolesność mogą znacząco obniżać komfort życia. Dlatego też zrozumienie natury tych zmian, ich przyczyn oraz skutecznych metod leczenia jest niezwykle istotne. Przyjrzymy się, czym właściwie są kurzajki, jak powstają oraz jakie czynniki wpływają na ich rozwój.

Czym są kurzajki?

Kurzajki (brodawki wirusowe) to zmiany skórne wywoływane przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Charakteryzują się one nieregularną, szorstką powierzchnią, najczęściej w odcieniu brązowym, białym lub cielistym. Mogą występować pojedynczo lub tworzyć skupiska, a ich wielkość waha się od kilku milimetrów do nawet 2 cm. Choć kurzajki najczęściej pojawiają się na dłoniach i stopach, mogą także rozwijać się na innych partiach ciała, w tym na twarzy, w okolicy narządów płciowych czy na błonach śluzowych.

Rodzaje i obraz kliniczny kurzajek

Istnieje ponad 100 odmian wirusa HPV. W zależności od typu patogenu, który odpowiada za zakażenie, mogą pojawić się charakterystyczne zmiany:

  • Brodawki zwykłe – najbardziej powszechne zmiany wywoływane przeważnie przez HPV typu 2 lub 4. Charakteryzują się nieregularną, szorstką powierzchnią oraz barwą od cielistej po brązową. Najczęściej pojawiają się na dłoniach, palcach rąk oraz w okolicy paznokci.
  • Brodawki podeszwowe – wywoływane przez HPV typu 1, rzadziej 2, 3, 4, 27 i 57. Zlokalizowane są na podeszwach stóp, mogą mieć postać pojedynczych, bolesnych grudek (tzw. brodawek głębokich) lub rozległych, zlewających się ze sobą zmian (tzw. brodawek mozaikowych). Powodują dyskomfort i utrudniają chodzenie.
  • Brodawki płaskie – niewielkie, gładkie, lekko uniesione zmiany o barwie od jasnej po ciemnobrązową. Najczęściej pojawiają się na twarzy, szyi oraz dłoniach, szczególnie u dzieci i młodzieży. Za ich wystąpienie odpowiadają najczęściej typy 3, 10 i 28.
  • Kłykciny kończyste – występują w okolicy narządów płciowych. Do zakażenia wirusem (najczęściej HPV typu 6 lub 11) dochodzi najczęściej drogą kontaktów seksualnych. Ma postać białawych grudek, często występujących w skupiskach.

Niezależnie od lokalizacji i wyglądu, kurzajki są zmianami nieswoistymi, co oznacza, że ich obraz kliniczny może przypominać inne schorzenia skórne. Dlatego też w przypadku pojawienia się jakichkolwiek podejrzanych narośli, zalecana jest konsultacja z lekarzem, który dokładnie zdiagnozuje problem i wdroży odpowiednie leczenie.

Sprawdź również: Awitaminoza – jakie są przyczyny niedoboru witamin i jak go rozpoznać?

Jakie są przyczyny powstawania kurzajek?

Kluczową przyczyną powstawania kurzajek jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Wirus ten należy do najczęstszych patogenów infekujących człowieka, a znanych jest ponad 100 jego odmian. To właśnie mnogość typów HPV przekłada się na różnorodność kliniczną obserwowanych zmian skórnych.

Wirus HPV przedostaje się do organizmu przez uszkodzoną lub wilgotną skórę, na przykład przez niewielkie skaleczenia, otarcia czy pęknięcia naskórka. Następnie replikuje się w komórkach naskórka, prowadząc do powstania charakterystycznych narośli. Proces ten jest ściśle powiązany z cechami samego wirusa, a także z funkcjonowaniem układu odpornościowego osoby zakażonej.

Osoby z obniżoną odpornością, np. zmagające się z chorobami przewlekłymi, przyjmujące leki immunosupresyjne lub cierpiące na niedobory odżywcze, są szczególnie podatne na rozwój kurzajek. Układ immunologiczny w takich przypadkach nie jest w stanie skutecznie zwalczyć wirusowej infekcji, co sprzyja namnażaniu się HPV i powstawaniu zmian skórnych.

Dodatkowo do zakażenia wirusem HPV może dojść w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą dotkniętą kurzajkami lub przez kontakt z przedmiotami, na których znajdują się komórki wirusa. Dlatego też miejsca o wysokiej wilgotności, takie jak baseny, sauny czy siłownie, stanowią potencjalne ogniska infekcji.

Warto podkreślić, że sam fakt kontaktu z wirusem HPV nie musi oznaczać automatycznego rozwoju kurzajek. Dużą rolę odgrywa tutaj sprawność układu odpornościowego, który w przypadku osób zdrowych jest w stanie skutecznie zwalczyć infekcję, zapobiegając powstaniu widocznych zmian skórnych.

Jakie są czynniki ryzyka rozwoju kurzajek?

Choć zakażenie wirusem HPV jest kluczową przyczyną powstawania kurzajek, istnieje wiele czynników, które mogą zwiększać podatność na rozwój tych zmian skórnych:

  • osłabiony układ odpornościowy,
  • uszkodzenia skóry,
  • młody wiek (co wiąże się z większą ekspozycją na czynniki ryzyka, takie jak korzystanie z basenu czy kontakt z innymi osobami dotkniętymi tymi zmianami),
  • kontakt z osobami zarażonymi,
  • przebywanie w miejscach o wysokiej wilgotności, takich jak baseny, sauny, siłownie.

Diagnostyka kurzajek

Rozpoznanie kurzajek opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym, przeprowadzonym przez lekarza. Ocena wyglądu, lokalizacji oraz charakterystycznych cech zmiany pozwala na postawienie właściwej diagnozy.

W razie wątpliwości co do charakteru zmiany lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak:

  • badanie dermatoskopowe – pozwala na dokładną ocenę struktury i cech zmiany skórnej,
  • badanie histopatologiczne – analiza wycinka pobranej zmiany pod mikroskopem jest wykonywana dość rzadko, w przypadku wątpliwości co do rozpoznania,
  • badania obrazowe – np. USG, które może być pomocne w ocenie głębokości i struktury brodawek podeszwowych.

Zobacz także: Pajączki na ciele: skąd się biorą i jak się ich pozbyć

Zapobieganie powstawaniu kurzajek

Kluczową rolę w walce z kurzajkami odgrywa profilaktyka. Istotne jest przede wszystkim dbanie o zdrowy styl życia, prawidłowe odżywianie oraz suplementacja witamin i minerałów zgodnie z zaleceniami lekarza, co może pomóc wzmocnić układ odpornościowy. Podobnie ważne jest regularne mycie rąk, dezynfekcja skóry po kontakcie z osobami dotkniętymi kurzajkami oraz używanie własnego obuwia w miejscach o wysokiej wilgotności, takich jak baseny czy siłownie. Warto również pamiętać o powstrzymywaniu się od bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby dotkniętej kurzajkami oraz o korzystaniu z własnych ręczników, kosmetyków i innych przedmiotów codziennego użytku, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia.

Badania, które warto wykonać:

Bibliografia

  1. E. Mądry, M. Gibas i in., HPV – wirus o wielu twarzach, „Family Medicine & Primary Care Review” 2009, t. 11, nr 3, s. 702–704.
  2. K. Mikołajczyk, R. Żaba, Zakażenia HPV jako problem kliniczny, „Przewodnik Lekarza” 2005, vol. 8, nr 5, s. 38–47.
  3. P. Nockowski, Charakterystyka najczęstszych dermatoz skóry stóp, „Kosmetologia Estetyczna” 2016, vol. 5, nr 3, s. 223–229.