Krew z nosa, a dokładniej krwotok z nosa, to dość powszechna przypadłość, z którą mierzy się wiele osób. Niestety przez to często postrzegana jest jako banalna dolegliwość. Tymczasem krwawienie z nosa może w rzeczywistości być sygnałem poważniejszych problemów zdrowotnych. Zrozumienie przyczyn tej przypadłości pozwala odpowiednio zareagować i rozpocząć właściwe leczenie.

Dlaczego pojawiają się krwotoki z nosa?

Nos to niezwykle złożony i bogato unaczyniony narząd. Przegroda nosowa, dzieląca jamę nosową na dwie części, jest wyłożona gęstą siecią naczyń krwionośnych. Najczęstszym źródłem krwawienia z nosa jest splot Kiesselbacha, znajdujący się w przednio-dolnej części przegrody. Dodatkowo pięć głównych tętnic zaopatruje jamę nosową, co czyni ją wyjątkowo podatną na krwawienia. Wystarczy więc delikatne podrażnienie, aby krew zaczęła obficie płynąć.

Jak wiele osób zmaga się z krwawieniami z nosa?

Statystyki pokazują, że niemal 60% populacji doświadcza krwawienia z nosa co najmniej raz w życiu. Co więcej, tylko 10% pacjentów ostatecznie zgłasza się po pomoc lekarską, a jedynie 0,16% wymaga hospitalizacji. Krwawienia z nosa najczęściej dotykają dzieci poniżej 10. roku życia oraz dorosłych w wieku 70–79 lat.

Przyczyny miejscowe krwotoków z nosa

Około 25–30% przypadków krwawienia z nosa ma przyczyny miejscowe, związane bezpośrednio z jamą nosową. Należą do nich:

  • urazy, nawet drobne, takie jak dłubanie w nosie lub wdychanie substancji drażniących,
  • wysuszenie błony śluzowej, spowodowane suchym powietrzem (np. w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach),
  • stany zapalne, np. zapalenie zatok przynosowych,
  • zanikowy nieżyt błony śluzowej, często wynikający z nadużywania leków obkurczających (m.in. zawartych w kroplach nosa),
  • ubytki w przegrodzie nosa,
  • choroby z tworzeniem ziarniny, np. gruźlica, ziarniniakowatość Wegenera,
  • nowotwory jam nosa, zatok lub nosogardła.

Przyczyny ogólnoustrojowe krwotoków z nosa

Aż 70–75% przypadków krwawienia z nosa ma podłoże ogólnoustrojowe, związane z różnymi chorobami, takimi jak:

  • choroby układu krążenia – nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, niewydolność krążenia,
  • wrodzone i nabyte zaburzenia krzepnięcia krwi – małopłytkowość, hemofilia,
  • przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, heparyny, niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
  • choroby zakaźne – mononukleoza, odra, dur brzuszny,
  • niewydolność wątroby i nerek.

Należy pamiętać, że krwawienia z nosa mogą być objawem nie tylko schorzeń laryngologicznych. Niekiedy wymagają konsultacji u lekarzy innych specjalności.

Jak może wyglądać krwotok z nosa?

Krew z nosa może wypływać w różnym nasileniu – od delikatnego plamienia po gwałtowny krwotok. Intensywność zależy od przyczyny. Małe krwawienie pojawia się na przykład w wyniku drobnego urazu, a duże – w przypadku poważnego uszkodzenia naczyń krwionośnych. Charakterystyczną cechą krwawienia z nosa jest to, że krew wydostaje się z jednej dziurki.

Jakie informacje są ważne dla diagnostyki?

Aby ustalić przyczynę krwawienia z nosa, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem. Ważne są przede wszystkim informacje dotyczące częstotliwości objawów, ich nasilenia i okoliczności występowania. Laryngolog może też zapytać o wiek, ogólny stan zdrowia (w tym o choroby przewlekłe) i przyjmowane na co dzień leki. Po przeprowadzeniu wywiadu wykona badanie laryngologiczne, w tym wziernikowe badanie jamy nosowej w celu zlokalizowania źródła krwawienia i ustalenia jego przyczyny.

Jak postępować po wystąpieniu krwawienia z nosa?

W przypadku wystąpienia krwotoku z nosa pochyl głowę do przodu, aby krew wypływała na zewnątrz. Nie unoś jej, jak robi wiele osób, bo to spowoduje, że wydzielina będzie spływać do gardła. 

Do okolicy nosa przyłóż zimny kompres (np. kostki lodu zawinięte w ściereczkę). Natomiast skrzydełka nosa delikatnie dociśnij do przegrody. Utrzymuj ucisk przez 5–10 minut. Jeśli krwawienie nie ustaje po 20 minutach, konieczna jest konsultacja lekarska. Specjalista może zastosować dalsze metody tamowania krwotoku, takie jak tamponada przednia lub tylna.

Jak zapobiegać krwawieniom z nosa?

Aby zapobiegać krwawieniom z nosa, musisz przede wszystkim poznać przyczynę występowania przykrego objawu. Ponadto:

  1. Dbaj o odpowiednie nawilżanie błony śluzowej nosa, szczególnie w suchym lub zimnym środowisku (w pomieszczeniach ogrzewanych i klimatyzowanych).
  2. Unikaj dłubania w nosie, które może prowadzić do mikrourazów.
  3. Regularnie mierz ciśnienie, aby kontrolować ewentualne nadciśnienie.
  4. W przypadku częstych krwawień skonsultuj się z lekarzem, najlepiej z laryngologiem.

Przestrzegając tych wskazówek, można znacznie zredukować ryzyko wystąpienia krwawień z nosa i zapewnić sobie spokój ducha.

Kiedy krwawienie z nosa wymaga szczególnej uwagi?

Chociaż większość przypadków krwawienia z nosa nie jest poważna, istnieją sytuacje, gdy należy traktować je z większą ostrożnością:

  • krwawienia nawracające lub obfite,
  • krwawienia u kobiet w ciąży,
  • krwawienia u osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe,
  • krwawienia u osób z chorobami przewlekłymi.

W tych przypadkach konsultacja z lekarzem, a następnie przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych są niezbędne. Pozwolą ustalić przyczynę krwawienia i wdrożyć właściwe leczenie.

Badania, które warto wykonać:

  • e-Pakiet nowotwory u kobiet, podstawowy – badania genetyczne – pakiet obejmuje badania najważniejszych i najczęściej występujących u kobiet dziedzicznych mutacji, które podwyższają ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory.
  • e-Pakiet profilaktyczny podstawowy – badania w pakiecie pozwalają na ogólną ocenę kondycji organizmu zarówno w przypadku dzieci, jak i osób dorosłych.
  • e-Pakiet badania na anemię – pakiet obejmuje badania wskazane do wykonania przy występowaniu objawów anemii, m.in. na skutek obfitych krwawień, np. pogorszenie kondycji fizycznej, przewlekłe zmęczenie, bladość skóry.

Bibliografia

  1. B. Kulczyński, Krwawienia z nosa, „Przewodnik Lekarza” 2002, vol. 4, nr 10, s. 117–119.
  2. B. Rydzewski, R. Juszkat i in., Skojarzone leczenie endowaskularne i chirurgiczne pourazowych krwawień z nosa, „Otolaryngologia Polska” 2008, vol. 62, nr 3, s. 311–315
  3. N. Babchenko, T. Gotlib, Koagulacja tętnicy klinowo-podniebiennej w leczeniu nawracającego krwawienia z nosa, „Polish Otorhinolaryngology Review” 2023, vol. 12, nr 2, s. 20–24.