Kolano biegacza to zespół dolegliwości bólowych, który – wbrew pozorom – nie dotyczy wyłącznie miłośników biegania. Jest to o wiele szerszy termin, który służy do opisania bólu w okolicach rzepki. Mikrourazy w obrębie stawu kolanowego zazwyczaj wynikają z przetrenowania lub źle dobranego treningu, który zamiast powodować progres, obciąża staw. Dowiedz się, jak diagnozować tę dolegliwość i jak trenować bez bólu.
Kolano biegacza – co to znaczy?
„Kolano biegacza” to szeroki termin, za pomocą którego określa się ból w okolicach rzepki i dyskomfort stawu kolanowego, nasilający się w czasie wykonywania różnych form aktywności fizycznej – maszerowania, skakania, biegania etc. Dolegliwość ta dotyczy nie tylko biegaczy – podobnie jak łokieć tenisisty nie jest wyłącznie problemem miłośników tego sportu – ale zmagają się z nią najczęściej osoby aktywne fizycznie.
Zespół takich dolegliwości bólowych sportowcy określają także mianem „kontuzji”. Aby dalej praktykować ulubioną aktywność czy po prostu wykonywać codzienne czynności bez strzelania w kolanie, znajdź przyczynę problemu i wdrażaj odpowiednie praktyki, aby mu zapobiegać.
Lubisz uprawiać sport lub dopiero chcesz rozpocząć swoją przygodę z regularną aktywnością fizyczną? W pierwszej kolejności sprawdź stan swojego zdrowia i wybierz kompleksowy pakiet badań dla sportowców.
Kolano biegacza – jakie są objawy?
Do najbardziej charakterystycznych objawów kolana biegacza należą:
- ból z przodu kolana zlokalizowany w okolicach rzepki;
- kłujący ból w bocznej części kolana;
- „zgrzytanie”, „trzeszczenie” w stawie kolanowym podczas jego prostowania i zginania;
- opuchlizna lub obrzęk z przodu stawu.
Opisywane dolegliwości zazwyczaj nasilają się w trakcie chodzenia, skakania, wchodzenia po schodach i schodzenia, biegania czy innych form aktywności fizycznej.
Jakie są przyczyny kolana biegacza?
Kolano biegacza może mieć różne przyczyny, a rozpoznanie ich pomoże zapobiec kolejnym kontuzjom w przyszłości. Najczęstszymi przyczynami bólu kolana są przeciążenie pasma biodrowo-piszczelowego; brak odpowiedniej równowagi mięśniowej czy osłabienie mięśni.
W praktyce oznacza to, że do możliwych przyczyn omawianej dolegliwości należą:
- zbyt intensywny i źle dobrany trening;
- wielokrotne powtarzanie ćwiczeń obciążających kolano przy jednoczesnym niedoborze ćwiczeń wzmacniających inne partie ciała;
- nieprawidłowa technika biegu;
- uprawianie sportu w nieodpowiednim obuwiu, czyli takim, które nie zapewnia stawom optymalnego poziomu amortyzacji, a stopom odpowiedniej stabilizacji;
- słabe mięśnie ud i bioder – ich słabość może prowadzić do nieodpowiedniego ustawienia rzepki w trakcie ruchu;
- problemy ze stopami, np. płaskostopie;
- wrodzone choroby stawów;
- zbyt wysoki wskaźnik BMI – osoby z nadwagą są szczególnie narażone na przeciążenia i problemy z kolanami. Dlatego w ich przypadku intensywność treningu powinna być dopasowana przez trenera;
- degeneracja lub uszkodzenie chrząstki stawowej;
- przebyte urazy.
Sprawdź również, jaki jest wpływ aktywności fizycznej na zdrowie i jak prawidłowo dopasowany trening może poprawić Twoje samopoczucie.
Jak wygląda diagnostyka kolana biegacza?
Jeśli ból związany z kolanem biegacza nie ustępuje pod wpływem odciążenia stawu i wykonywania odpowiednich ćwiczeń, warto rozpocząć diagnozę problemu. Ortopedzi przeprowadzają szczegółowy wywiad, wykonują badanie fizykalne i – gdy zachodzi taka potrzeba – kierują na badanie obrazowe (RTG lub rezonans magnetyczny), aby wykluczyć uszkodzenia kości lub innych zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu kolanowego.
Kolano biegacza – jak wygląda leczenie?
Leczenie kolana biegacza polega przede wszystkim na przerwie w aktywności sportowej i fizjoterapii stawu kolanowego. Długość i dokładny przebieg procesu leczenia jest sprawą indywidualną i w niektórych przypadkach może potrwać nawet kilka miesięcy. Do ćwiczeń wzmacniających można dodać taping, czyli okleić staw kolanowy specjalnymi taśmami fizjoterapeutycznymi, które łagodzą ból, poprawiają krążenie i odciążają mięśnie.
Do regularnych treningów można powrócić dopiero wtedy, gdy ból kolana całkowicie ustąpi i fizjoterapeuta da zielone światło, aby wznowić aktywność.
Jak zapobiegać kontuzjom kolana?
Aby kolano biegacza nie „odzywało się” w przyszłości, warto praktykować trening funkcjonalny, który polega na aktywizacji wszystkich partii mięśni, pracować nad prawidłową techniką biegu lub innego sportu. Niezbędny będzie również odpowiedni dobór obuwia sportowego, które zapewni amortyzację i zminimalizuje ryzyko kontuzji.
Jeśli uprawiasz sport i nie chcesz robić przerw z powodu kontuzji, pamiętaj, że regeneracja to obowiązkowa część treningu. Zapewnij ciału odpoczynek i włącz rolowanie mięśni do swojej sportowej rutyny.
Badania, które warto wykonać
- e-Pakiet fit & active maximum z konsultacją – to kompleksowe badanie umożliwiające poszerzoną ocenę stanu zdrowia, sprawności metabolizmu i potencjalnych zaburzeń endokrynologicznych. Obejmuje również diagnostykę anemii z niedoboru żelaza bądź witamin oraz celiakii.
- e-Pakiet fit & active minimum – podstawowe badania, które pozwolą wstępnie ocenić, w jakiej formie jest Twój organizm. Ich wyniki możesz przedstawić trenerowi personalnemu lub dietetykowi, którzy będą wspierali Cię w budowaniu formy i realizowaniu celów sportowych.
- e-Pakiet osteoporoza – to szczegółowe badanie, dzięki któremu można ocenić stan kości, a także diagnozować i monitorować leczenie osteoporozy.
- e-Pakiet AthletiSIGN profilowanie genetyczne dla sportowców – zaawansowane badanie z wykorzystaniem algorytmu sztucznej inteligencji do analizy wzajemnych oddziaływań poszczególnych genów. Jego wyniki zwiększą efektywność współpracy z trenerami, fizjoterapeutami i dietetykami.
Bibliografia
- J. Górski, Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Wrocław 2023.
- National Library of Medicine, Patellofemoral pain syndrome (runner’s knee): Overview, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK561507/ [dostęp 02.2024].
- K. Włodarczyk i in., Fizjoterapia ogólna, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2024.
- K. Klukowski i in., Medycyna sportowa, Wydawnictwo Medical Tribune, Warszawa 2022.
