Kołatanie serca w stanie wzburzenia lub po intensywnym wysiłku fizycznym raczej nie budzi niepokoju. Niekiedy jednak pojawia się niezależnie od tych sytuacji. Może wówczas sygnalizować poważne problemy zdrowotne. Zrozumienie, co stoi za tą dolegliwością, pozwala odpowiednio zareagować i zadbać o swoje zdrowie. Co oznacza kołatanie serca? Jakie są jego potencjalne przyczyny? Kiedy należy traktować je jako sygnał alarmowy wymagający konsultacji lekarskiej?
Czym jest kołatanie serca?
Kołatanie serca, znane również jako palpitacje, to subiektywne odczucie nieprawidłowej pracy tego narządu. Objaw ten charakteryzuje się nieregularnym, szybkim lub silnym biciem serca, które może być odczuwane w klatce piersiowej lub szyi. Kołatanie może występować nagle, bez wyraźnej przyczyny, lub pojawiać się w określonych sytuacjach, takich jak stres, wysiłek fizyczny czy spożycie niektórych pokarmów.
Choć kołatanie serca samo w sobie nie jest chorobą, może być objawem poważniejszych problemów kardiologicznych lub innych schorzeń. Dlatego też każdy niepokojący przypadek wymaga wnikliwej analizy i konsultacji z lekarzem.
Przyczyny kołatania serca
Kołatanie serca może mieć podłoże w nieprawidłowej pracy mięśnia sercowego i schorzeniach w jego obrębie, takich jak:
- zaburzenia rytmu serca (arytmie) – np. migotanie przedsionków, częstoskurcze;
- wady serca wrodzone lub nabyte;
- kardiomiopatie (choroby mięśnia sercowego);
- niewydolność serca;
- zapalenie osierdzia.
Niekiedy jednak podłoża kołatania serca należy szukać poza mięśniem sercowym. Może być spowodowane przez:
- stany emocjonalne (stres, lęk, depresja, nerwica);
- stosowanie niektórych leków (np. teofilina, glikozydy naparstnicy, adrenalina);
- spożywanie używek (alkohol, nikotyna, kofeina);
- zaburzenia elektrolitowe (np. hipokaliemia, hiperkaliemia);
- niedoczynność lub nadczynność tarczycy;
- niedokrwistość;
- spadek ciśnienia tętniczego krwi;
- intensywny wysiłek fizyczny;
- zmiany hormonalne (ciąża, menopauza).
Z czego wynika kołatanie serca w nocy?
Kołatanie serca występujące w nocy jest często spowodowane czynnikami niezwiązanymi bezpośrednio z sercem. Najczęstsze przyczyny to zaburzenia elektrolitowe i hipoglikemia (niski poziom cukru). Jednak może to być także wynik zmian hormonalnych w okresie menopauzy i stanów lękowych.
W niektórych przypadkach nocne kołatanie serca jest objawem poważniejszych schorzeń, takich jak choroba niedokrwienna serca. Dlatego też każdy taki epizod powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
Z czego wynika kołatanie serca w ciąży?
Kołatanie serca jest dość powszechnym zjawiskiem u kobiet w ciąży. Wynika ono z wielu zmian zachodzących w organizmie ciężarnej, takich jak m.in.:
- zwiększenie objętości krwi krążącej o około 40%;
- wzrost pojemności minutowej serca;
- przyspieszenie akcji serca o około 10 uderzeń na minutę;
- zmiany hormonalne.
Co powoduje kołatanie serca po alkoholu?
Nadmierne spożywanie alkoholu może negatywnie wpływać na pracę serca i układ krążenia. Długotrwałe nadużywanie często prowadzi do zaburzeń rytmu, w tym kołatania. Dzieje się tak, ponieważ alkohol pobudza układ nerwowy autonomiczny, co z kolei wpływa na sygnały elektryczne w sercu.
Kołatanie serca po alkoholu jest więc najczęściej objawem toksycznego wpływu trunków na organizm. Aby uniknąć tego problemu, zaleca się ograniczenie spożycia napojów alkoholowych lub całkowite z nich zrezygnowanie.
Co powoduje kołatanie serca po jedzeniu?
Kołatanie serca może pojawiać się również po spożyciu posiłku, szczególnie obfitego i bogatego w węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym. Wynika to z faktu, że organizm musi włożyć znaczny wysiłek w produkcję odpowiedniej ilości insuliny, aby uregulować poziom glukozy we krwi.
Osoby starsze, z problemami sercowymi lub prowadzące siedzący tryb życia są bardziej narażone na doświadczanie kołatania serca po jedzeniu. Dzieje się tak, ponieważ dodatkowy wysiłek metaboliczny stanowi dla nich większe wyzwanie.
Czy istnieje zależność między kołataniem serca a nerwicą?
Kołatanie serca jest jednym z częstych objawów nerwicy. Pojawia się ono najczęściej w sytuacjach silnego stresu lub lęku u osoby cierpiącej na tę dolegliwość. Towarzyszą mu również inne objawy, takie jak np. uczucie duszności.
W przypadku kołatania serca spowodowanego nerwicą najważniejsze jest uspokojenie i uregulowanie oddechu osoby doświadczającej tego problemu. Może być również konieczne zastosowanie leków uspokajających przepisanych przez lekarza.
Czy istnieje zależność między niedoczynnością tarczycy a kołataniem serca?
Niedoczynność tarczycy sama w sobie nie jest przyczyną kołatania serca. Jednak problem ten może pojawić się u osób, które przyjmują za wysokie dawki leków stosowanych w leczeniu niedoczynności tego gruczołu. Zbyt duża ilość hormonów tarczycy krążących we krwi może prowadzić do kołatania.
Kołatanie serca może również występować u osób z nieleczoną nadczynnością tarczycy, gdzie z kolei obserwuje się nadmiar hormonów tarczycowych.
Czy menopauza powoduje kołatanie serca?
Kołatanie serca jest jednym z nieprzyjemnych objawów, które mogą towarzyszyć kobietom w okresie menopauzy. Podobnie jak w czasie ciąży, wynika ono z gwałtownych zmian hormonalnych zachodzących w organizmie.
Regularne lub uporczywe kołatanie serca w okresie menopauzalnym powinno zostać skonsultowane z lekarzem, który będzie mógł określić jego przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Kiedy kołatanie serca jest niebezpieczne?
Choć kołatanie serca jest dość powszechnym zjawiskiem, nie zawsze jest niegroźne. Niektóre przypadki kołatania mogą bowiem sygnalizować poważne problemy kardiologiczne, wymagające natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Należy zwrócić szczególną uwagę, gdy kołatanie serca:
- pojawia się nagle i bez wyraźnej przyczyny;
- towarzyszy mu ból w klatce piersiowej, duszność lub zawroty głowy;
- występuje częściej niż kilka razy w tygodniu;
- utrudnia normalne funkcjonowanie i sen.
W takich sytuacjach konieczna jest jak najszybsza konsultacja z lekarzem, który przeprowadzi odpowiednie badania i ustali właściwą diagnozę oraz leczenie.
Badania, które warto wykonać:
- e-Pakiet badania na anemię – badania w pakiecie warto wykonać w przypadku zaobserwowania objawów mogących mieć związek z anemią, np. kołatanie serca, bladość skóry, spadek apetytu.
- e-Pakiet dla dzieci – pakiet badań wskazany do wykonania u dzieci, także w celu profilaktycznej oceny ogólnego stanu zdrowia.
- e-Pakiet profilaktyczny podstawowy – badania w pakiecie pozwalają na rozpoznanie zmian w obrazie krwi, a także diagnostykę stanu zapalnego oraz najczęstszych zaburzeń w gospodarce węglowodanowej i lipidowej.
Bibliografia
- R. Główczyńska, Diagnostyka zaburzeń rytmu serca – przydatność metod nieinwazyjnych, „Choroby Serca i Naczyń” 2017, t.14, nr 2, s. 103–106.
- M. Wyderka, A. Zdziennicki i in., Poziom wiedzy wybranych grup kobiet na temat okresu przekwitania, „Przegląd Menopauzalny” 2007, nr 6, s. 365–370.
- T. Jeżewski, A. Bińskowa i in., Dwu- i trójwymiarowa echokardiograficzna ocena serca trójprzedsionkowego, „Folia Cardiologica” 2002, t. 9, nr 6, s. 577–581.
