Zmiana koloru stolca to jeden z ważnych wskaźników zdrowotnych. Jest w stanie dostarczyć wielu informacji na temat funkcjonowania organizmu. Szczególnie jasny stolec może budzić niepokój i sugerować różne schorzenia. Poznaj przyczyny takiego zabarwienia kału, jego znaczenie oraz diagnostykę.

Jak wygląda prawidłowy stolec?

Prawidłowy stolec powinien mieć brązowy kolor, być dobrze uformowany i nie zawierać niestrawionych resztek pokarmowych. Zgodnie z bristolską skalą uformowania stolca wyróżnia się siedem jego typów. Zdrowy stolec to typy 3 i 4, które są smukłe i miękkie.

Skala bristolska uwzględnia:

  • Typ 1: Oddzielne, twarde grudki, trudne do wydalenia.
  • Typ 2: Stolec grudkowaty, o wydłużonym kształcie.
  • Typ 3: Stolec wydłużony, z pęknięciami na powierzchni.
  • Typ 4: Smukłe, wężowate kawałki, gładkie i miękkie.
  • Typ 5: Miękkie drobiny z wyraźnymi krawędziami.
  • Typ 6: Papkowaty, z postrzępionymi krawędziami.
  • Typ 7: Wodnisty, bez stałych elementów.

Jasny stolec – co to oznacza?

Jasny kolor stolca może być wynikiem wpływu wielu czynników, w tym diety, nawodnienia oraz stanów chorobowych. Jeśli takie zabarwienie kału występuje sporadycznie, zazwyczaj stanowi efekt spożycia dużej ilości warzyw lub owoców, a także produktów mlecznych. Kiedy jednak zmiana koloru jest trwała, warto skonsultować się z lekarzem.

Przyczyny jasnego stolca

Przyczyną jasnego stolca często jest dieta, ponieważ spożywanie dużej ilości warzyw, owoców oraz nabiału prowadzi do odbarwienia kału. Innym czynnikiem jest nawodnienie – spożycie dużej ilości wody może rozjaśnić kolor stolca. Kolejną przyczyną mogą być leki, takie jak antybiotyki – przed ich zażyciem warto zapoznać się z ulotką, aby dowiedzieć się o możliwych skutkach ubocznych. Utrzymujący się jasny stolec może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne, takie jak choroby wątroby, trzustki czy dróg żółciowych. Długotrwale utrzymującej się zmiany lepiej więc nie bagatelizować.

Kiedy jasny stolec jest powodem do niepokoju?

Jasny stolec, który utrzymuje się przez dłuższy czas, powinien skłonić do konsultacji lekarskiej. Może być oznaką poważnych schorzeń, takich jak:

  • choroby wątroby – zmiany w produkcji żółci mogą skutkować jasnym kolorem stolca. W przypadku problemów z wątrobą, takich jak wirusowe zapalenie wątroby, może również wystąpić żółtaczka;
  • choroby trzustki – przewlekłe zapalenie trzustki lub nowotwór mogą prowadzić do zmniejszenia wydzielania enzymów trawiennych, co skutkuje jasnym stolcem;
  • kamica żółciowa – zablokowanie dróg żółciowych przez kamienie może uniemożliwić prawidłowe wydalanie żółci, co również prowadzi do jasnego koloru stolca.

Jakie objawy towarzyszą pojawieniu się jasnego stolca?

Oprócz zmiany koloru stolca warto zwrócić uwagę na inne objawy, które mogą wskazywać na problemy zdrowotne:

  • bóle brzucha – mogą być objawem wielu schorzeń, w tym chorób wątroby, trzustki oraz jelit;
  • nudności i wymioty – często towarzyszą problemom trawiennym;
  • utrata apetytu – może być oznaką poważnych problemów zdrowotnych;
  • zmiany masy ciała – niezamierzoną utratę wagi zawsze powinno się skonsultować z lekarzem.

Jakie badania są zalecane przy jasnym stolcu?

Diagnostyka jasnego stolca rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego, podczas którego lekarz zadaje pytania dotyczące objawów towarzyszących, takich jak bóle brzucha, wymioty czy nudności. W ramach wywiadu omówiona zostaje również historia medyczna pacjenta, obejmująca przyjmowane leki oraz choroby przewlekłe, a także styl życia, w tym dietę i nawyki żywieniowe. Na podstawie tych informacji lekarz decyduje, jakie badania będą najodpowiedniejsze, aby ustalić przyczynę dolegliwości.

Zazwyczaj najpierw zleca się badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, które pozwalają na ocenę ogólnego stanu zdrowia. W przypadku podejrzenia problemów z wątrobą zostaną wykonane badania wątrobowe, w tym oznaczenie poziomu bilirubiny oraz enzymów ALT i AST. W ramach diagnostyki trzustki lekarz zleci ocenę poziomu amylazy i lipazy, natomiast badanie ogólne moczu pozwoli na ocenę funkcji nerek i wątroby.

W zależności od wyników oraz podejrzewanej przyczyny jasnego stolca mogą być również wykonane badania obrazowe. USG jamy brzusznej pozwoli ocenić stan wątroby, trzustki oraz dróg żółciowych. W sytuacjach bardziej skomplikowanych lub przy podejrzeniu poważniejszych schorzeń, takich jak nowotwory, lekarz może zdecydować o skierowaniu pacjenta na tomografię komputerową.

Badania, które warto wykonać:

  • e-Pakiet brzuszny – pakiet badań wskazany do wykonania przy doskwierających dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego (w tym bólu brzucha, uczuciu ścisku w żołądku, utracie apetytu, nieuzasadnionym spadku masy ciała, biegunce).
  • e-Pakiet stany zapalne jelit – badania w pakiecie są wskazane do wykonania w przypadku przewlekłych i nawracających dolegliwości, np. bólu brzucha, nudności, wymiotów, utraty apetytu, nieuzasadnionego spadku masy ciała, biegunki, zaparć, obecności krwi w kale.
  • e-Pakiet alergiczny pokarmowy – badania w pakiecie warto wykonać w przypadku nasilenia objawów alergii pokarmowych lub w celu przeprowadzenia szerokiej diagnostyki alergicznej.

Bibliografia

  1. A. Krzywicka, W. K. Pieniążek, Choroby wątroby i dróg żółciowych, [w:] red. A. Dyduch, Pediatria, t. 1, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Katowice 2009.
  2. A. Gładysz, M. Pazgan-Simon i in., Zatrucia pokarmowe – problem stale ważny w codziennej praktyce, 2006, vol. 9, nr 8, s. 78–88.
  3. Kryteria diagnostyczne podtypów zespołu jelita drażliwego (IBS) wg kryteriów rzymskich IV, https://www.mp.pl/interna/table/B01.001_3389 [dostęp: 11.2024].
  4. Bristolska skala uformowania stolca, https://www.mp.pl/interna/image/B16.016_7974 [dostęp: 11.2024].