SIBO powoduje wiele nieprzyjemnych dolegliwości, jak wzdęcia, biegunki, bóle brzucha czy uczucie przelewania. Warto w tym okresie wesprzeć swoje jelita, poprawiając ich kondycję. Sprawdzą się probiotyki, prokinetyki i niektóre zioła o właściwościach antybakteryjnych. Które z nich zapewniają zdrową równowagę bakteryjną? Jak wprowadzić je do swojej diety? 

Co to jest SIBO?

SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth) to rozrost bakteryjny jelita cienkiego. Jego objawy są niespecyficzne i uciążliwe, a diagnostyka opiera się na wywiadzie lekarskim, a także wodorowo-metanowym teście oddechowym. Można go zrealizować nawet we własnym domu, wykonując pakiet badań przy SIBO. Jest to wiarygodna diagnostyka, która pozwala nie tylko wykryć tę chorobę jelit, ale również ustalić jej rodzaj. 

Nadmiar bakterii w jelitach może pojawić się w wyniku zaburzeń motoryki przewodu pokarmowego, długotrwałego stosowania inhibitorów pompy protonowej (IPP), uchyłkowości, stanów zapalnych jelit, chorób wątroby, trzustki, a także po zabiegach chirurgicznych. Przewlekły stres i niska odporność mogą również odpowiadać za pojawienie się SIBO. 

Nasilenie dolegliwości przy SIBO w dużej mierze zależy od ilości niepożądanych bakterii w jelitach. U niektórych osób choroba może przebiegać bezobjawowo, jednak u większości pojawiają się:

W celu wyeliminowania dolegliwości bardzo ważne jest zastosowanie odpowiednich antybiotyków, których zadaniem jest zahamowanie rozrostu bakteryjnego w jelitach. Następnie po kuracji należy odbudować mikroflorę jelitową, stosując odpowiednie probiotyki, zawierające szczepy dobrych bakterii. Kluczowa jest również dieta. Rekomendowana jest dieta FODMAP, którą należy stosować bezpośrednio po zakończeniu antybiotykoterapii.

Dlaczego dieta przy SIBO jest ważna?

Głównym założeniem diety przy SIBO jest usunięcie z jadłospisu łatwo fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli, które są doskonałym pożywieniem dla bakterii bytujących w jelitach. Ze swojego jadłospisu należy również wykluczyć produkty zawierające fruktozę, laktozę, fruktany oraz alkohole polihydroksylowe. Istotne jest przestrzeganie wszystkich zaleceń diety, co pozwala na pozbycie się dolegliwości i odbudowanie prawidłowej mikroflory jelitowej.

Dietę FODMAP stosuje się jedynie przez kilka tygodni, bowiem może prowadzić do niedoborów oraz problemów zdrowotnych. Celem diety eliminacyjnej jest zidentyfikowanie produktów spożywczych, które powodują lub nasilają dolegliwości, a także tych, które są dobrze tolerowane przez organizm. FODMAP poprawia ponadto trawienie, zmniejsza stany zapalne jelit i pozwala na zachowanie równowagi bakteryjnej. Jest również stosowana jako dieta przy jelicie drażliwym.

Jak wygląda dieta przy SIBO?

Dieta FODMAP składa się z trzech etapów. Pierwszy z nich trwa od czterech do sześciu tygodni i polega na spożywaniu produktów LOW FODMAP, czyli tych mniej fermentujących. Jest to bardzo restrykcyjny etap i wymaga odpowiedniego komponowania posiłków. Znaczenie ma nie tylko to, z czego jest przygotowywane danie, ale również to, czym jest ono doprawiane, kiedy jest spożywane i jak jest przyrządzane. Dieta FODMAP powinna być przygotowana przez lekarza lub dietetyka, dzięki czemu można ją dopasować do indywidualnych preferencji.

Kolejna faza diety polega na wprowadzaniu pojedynczych produktów spożywczych, które wcześniej zostały całkowicie wyeliminowane. Należy zrobić to stopniowo, włączając jeden produkt co kilka dni. Bardzo ważne jest obserwowanie w tym czasie swojego organizmu. Pojawienie się jakichkolwiek dolegliwości może świadczyć o tym, że dany produkt nie powinien znaleźć się w codziennym menu. Etap ten może trwać nawet kilka miesięcy.

Ostatnia faza diety FODMAP pozwala ustalić jadłospis na kolejne miesiące czy lata. Ważne, aby był dobrze zbilansowany oraz dostarczał organizmowi wszelkich niezbędnych witamin i minerałów. Do menu należy włączyć wszystkie produkty, które wcześniej zostały wyeliminowane i które po ponownym wprowadzeniu nie dały żadnych dolegliwości. Produkty, które nasilały objawy, można spróbować ponownie włączyć do jadłospisu, jednak w mniejszych ilościach.

Jak zadbać o jelita?

Odpowiednia dieta i probiotykoterapia są bardzo skuteczne w dalszym postępowaniu przy SIBO. Wybór probiotyku nie powinien być przypadkowy, ponieważ niektóre szczepy bakterii mogą nasilać dolegliwości. Warto sięgać po produkty, które są przeznaczone dla osób zmagających się z IBS, a także probiotyki zawierające szczepy bakterii Saccharomyces boulardii lub Bifidobacterium, które są uważane za bezpieczniejsze dla osób z SIBO. Powinno się porozmawiać z lekarzem na ten temat, ponieważ pomoże on dobrać szczepy, a także ustali odpowiednie dawkowanie.

Pracę jelit można również wesprzeć, stosując maślan sodu. Wspiera on regenerację nabłonka jelit, sprawiając, że są one w lepszej kondycji. Kwas masłowy działa przeciwzapalnie, wzmacnia szczelność bariery jelitowej i wspiera wytwarzanie dobrych bakterii, które hamują rozrost tych chorobotwórczych. Maślan sodu sprawdzi się nie tylko u osób z SIBO, ale również z IMO, IBS, wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, chorobą Leśniowskiego-Crohna czy uchyłkami jelit. 

Stosując dietę na SIBO, warto wesprzeć organizm, stosując zioła, w szczególności te o działaniu przeciwbakteryjnym. Dużą skutecznością charakteryzuje się oregano oraz olejek Neem. Można je włączyć do diety jako uzupełnienie farmakologii. 

Aby zregenerować jelita, należy również zadbać o MMC, czyli wędrujący kompleks motoryczny. Jest on odpowiedzialny za oczyszczanie jelita z resztek pokarmowych. Jego prawidłowe funkcjonowanie zapobiega powstawaniu zaburzeń ze strony jelit. Do diety należy zatem włączyć prokinetyki takie jak rozmaryn, mięta czy imbir. Godny uwagi jest w szczególności ten ostatni, który zmniejsza również nudności i wspiera odporność. Najłatwiej przyjmować go w postaci naparu z korzenia. 

Badania, które warto wykonać:

  • e-Pakiet brzuszny – ból brzucha może skutecznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. W pakiecie znajdziesz badania kału, moczu, morfologię krwi, a także CRP, OB, próby wątrobowe i badanie w kierunku Helicobacter pylori; 
  • e-Pakiet otyłość – badanie pozwala ustalić przyczynę wzrostu wagi lub trudności z utratą zbędnych kilogramów. Pakiet obejmuje badanie poziomu glukozy, TSH, kwasu moczowego, lipidogramu i leptyny-hormonu sytości;
  • e-Pakiet IMMUNOdiagDIETA, 280 IgG z konsultacją – test na nietolerancje pokarmowe. Pozwala ułożyć skuteczną dietę eliminacyjną. Zalecany w przypadku objawów ze strony układu pokarmowego.

Bibliografia

  1. E. Altobelli i in., Low-FODMAP Diet Improves Irritable Bowel Syndrome Symptoms: A Meta-Analysis, „Nutrients” 2017, nr 9, s. 940.
  2. J. Dionne i in., A systematic review and meta-analysis evaluating the efficacy of a gluten free diet and a low FODMAP diet in treating symptoms of IBS, „Am J Gastroenterol” 2018, nr 113, s. 1290–300.
  3. P. Gajewski i in., Interna Szczeklika, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017, s. 1006–1007.
  4. J. Daniluk, Postępowanie w zespole rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego. Omówienie wytycznych American College of Gastroenterology 2020, „Medycyna Praktyczna” 2020, nr 9, s. 39–47.
  5. H. Stolińska, Jelito drażliwe. Leczenie dietą, Wydawnictwo Zwierciadło, Warszawa 2021.