Nie da się unikać korzystania z internetu bez szkody dla jakości pracy, nauki czy relacji z osobami mieszkającymi w znacznej odległości. Jednak właśnie dlatego utrzymanie zdrowego balansu między życiem online a offline stało się ważne jak nigdy dotąd. Choć internet oferuje ogromne możliwości, to jednocześnie niesie ze sobą pewne ryzyko – uzależnienie od sieci, zwane również siecioholizmem. Dowiedz się więcej na temat tego zjawiska oraz poznaj metody utrzymania równowagi między życiem online a offline.

Co to jest siecioholizm?

Siecioholizm to uzależnienie od internetu, które objawia się nadmiernym korzystaniem z sieci i trudnościami w odłączeniu się od urządzeń elektronicznych. Osoby uzależnione często spędzają wiele godzin na przeglądaniu stron internetowych, korzystaniu z mediów społecznościowych, grach online czy oglądaniu filmów kosztem codziennych obowiązków. Przez to uzależnienie od internetu wywiera negatywny wpływ na zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne.

Przyczyny tego stanu mogą być różne. Dla niektórych osób jest to sposób na unikanie samotności, dla innych możliwość ucieczki od problemów i stresu. Często też internet staje się narzędziem pracy lub nauki, co sprzyja spędzaniu w nim coraz większej liczby godzin… aż do utraty kontroli. Szczególnie narażone na uzależnienie od internetu są dzieci i młodzież, które od najmłodszych lat mają dostęp do urządzeń elektronicznych i spędzają znaczną część dnia (a niekiedy i nocy) w wirtualnym świecie.

Objawy siecioholizmu

Osoby uzależnione od internetu mogą odczuwać silną chęć korzystania z telefonu lub komputera, nawet gdy nie jest to konieczne. Odruchowo wówczas sięgają po smartfon i nim spostrzegą, bezwiednie scrollują ekran. Często odczuwają też pustkę, kiedy nie są online, a kontakt z wirtualnymi znajomościami staje się dla nich ważniejszy niż relacje w świecie realnym. Do tego mogą również występować objawy somatyczne, takie jak: bóle nadgarstka, zawroty głowy czy zmęczenie spowodowane niedostatkami snu.

Uzależnienie od internetu może prowadzić do symptomów odstawienia, które pojawiają się, gdy osoba, która wpadnie w tę pułapkę, jest zmuszona do trwania w trybie offline. Realne, codzienne życie i obowiązki z nim związane stają się nie do opanowania. Uzależnieni w trybie offline mogą odczuwać złość, napięcie, a nawet stany depresyjne. Wykazują też zwiększoną tolerancję na czas spędzany przed ekranem, co prowadzi do coraz większej liczby godzin poświęcanych na korzystanie z internetu.

Skutki uzależnienia od internetu

Uzależnienie od internetu ma negatywny wpływ na różne aspekty życia. W sferze fizycznej prowadzi do braku aktywności ruchowej, co może prowadzić do nadwagi i otyłości, problemów z kręgosłupem, a także zaburzeń snu. Zwiększa też ryzyko wystąpienia problemów ze wzrokiem, bólów głowy, przypadłości dermatologicznych związanych z nadmiernym korzystaniem z urządzeń elektronicznych (światło niebieskie przez nie emitowane niekorzystnie wpływa na kondycję skóry).

W sferze psychicznej uzależnienie od internetu może prowadzić do pogorszenia koncentracji, trudności w uczeniu się, a nawet depresji i lęków. Negatywnie wpływa na relacje interpersonalne, prowadząc do izolacji społecznej i problemów z nawiązywaniem bliskich kontaktów. Ponadto może mieć negatywny wpływ na życie zawodowe, prowadząc do spadku wydajności i koncentracji w pracy.

Jak unikać uzależnienia od internetu i dbać o równowagę między życiem online a offline?

Aby uniknąć uzależnienia od internetu i zachować zdrową równowagę między życiem online a offline, warto zastosować kilka strategii, które, choć wydają się proste, mogą być trudne do wdrożenia, zwłaszcza jeśli pracujesz przy komputerze:

  • Ustal godziny, w których korzystasz z internetu, i trzymaj się tego planu – dokładnie wyznacz w kalendarzu czas, w którym będziesz online, ale również określ czas na aktywności poza siecią.
  • Ogranicz czas spędzany w mediach społecznościowych – skoncentruj się na korzystaniu z sieci w konkretnych celach, takich jak praca, nauka lub kontakt ze znajomymi, a porę na rozrywkę w social mediach zaplanuj w kalendarzu.
  • Wprowadź okresy offline – regularnie wyłączaj urządzenia elektroniczne na pewien czas (użyj ustawień blokady w smartfonie lub specjalnych aplikacji). Wykorzystaj cenne godziny na inne aktywności, takie jak czytanie, spacery, spotkania z przyjaciółmi.
  • Wprowadź aktywność fizyczną do swojego dnia – regularne ćwiczenia fizyczne nie tylko poprawią Twoje samopoczucie, ale również pomogą utrzymać zdrową równowagę między życiem online a offline.
  • Znajdź inne sposoby na relaks i odprężenie – zamiast sięgać po telefon czy komputer, spróbuj medytacji, czytania książki, słuchania muzyki lub robienia czegoś, co sprawia Ci przyjemność. Dostarczanie mózgowi dodatkowych bodźców płynących z obrazów i filmów dostępnych w sieci wbrew pozorom nie odpręża, ale przestymulowuje. 
  • Skup się na budowaniu relacji w świecie realnym – spędzaj czas z rodziną i przyjaciółmi, angażuj się w aktywności społeczne, które dają możliwość nawiązywania bliskich kontaktów.
  • Znajdź hobby lub pasję, która pochłonie Twój czas i uwagę – może to być malowanie, gotowanie, fotografia czy cokolwiek innego, co sprawia Ci radość i pozwoli skupić się na czymś innym niż internet.
  • Zadbaj o zdrowy styl życia, który obejmuje odpowiednią dietę i zachowanie higieny snu.
  • Nie bój się prosić o pomoc psychologa lub psychoterapeuty – takie wsparcie pomoże Ci odzyskać utraconą równowagę.

Pamiętaj, że kluczem do zdrowej równowagi jest świadome korzystanie z sieci i umiejętność odłączania się od niej w odpowiednich momentach. Uzależnienie od internetu nie jest nieuchronne – możesz kontrolować swoje nawyki i dbać o zdrowy styl życia.

Badania, które warto wykonać:

Bibliografia

  1. K. Panasiuk, B. Panasiuk, Uzależnienie od komputera i internetu – wybrane problemy, „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych” 2017, nr 1, s. 59–84.
  2. K.S. Young, C.N. de Abreau, Uzależnienie od internetu. Profilaktyka, diagnoza, terapia, tłum. M. Jastrzębski, Wydawnictwo Dolce Vita, 2017.
  3. I. Białokoz-Kalinowska, K. Kierus i in., Uzależnienie od Internetu (siecioholizm) wśród młodzieży licealnej – konsekwencje zdrowotne i psychospołeczne, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2011, nr 7(4), s. 372–377.