Mikroflora jelitowa może się zmieniać nawet kilka razy w ciągu życia. Na stan jelit wpływa dieta, tryb życia, poziom stresu, a także stosowanie antybiotyków. Funkcjonowanie układu pokarmowego można wesprzeć, stosując probiotyki, zdrową dietę i odpowiednie nawodnienie. Po jakie składniki pokarmowe warto sięgnąć?

Czym jest mikroflora jelitowa?

Mikroflora to zespół mikroorganizmów, które znajdują się w przewodzie pokarmowym. W jelitach bytują zarówno tlenowe, jak i beztlenowe bakterie. Skład mikrobioty człowieka jest kwestią indywidualną. Zależy od nawyków żywieniowych, stanu zdrowia i trybu życia. Mikroflora zmienia się w ciągu życia pod wpływem różnych czynników. Stres, stosowanie antybiotyków, dieta zawierająca produkty wysokoprzetworzone czy zanieczyszczenia środowiska mają niekorzystne działanie na jelita.

O mikroflorę jelitową warto zadbać, ponieważ pełni ona szereg funkcji. Są to:

  • wspieranie układu odpornościowego,
  • udział w procesie trawienia pokarmów,
  • synteza witamin, ważnych dla funkcjonowania organizmu (B9, B12, K),
  • tworzenie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych,
  • ochrona przed szkodliwym działaniem patogenów.

Mikrobiota noworodka tworzy się już na etapie życia płodowego. Jej skład może się różnić w zależności od czasu trwania ciąży, masy urodzeniowej, rodzaju porodu czy sposobu karmienia. Wykształcenie mikroflory jelitowej jest ważne dla prawidłowego funkcjonowania poza środowiskiem płodowym.

Jak rozpoznać zaburzoną mikroflorę bakteryjną?

Zaburzona mikrobiota jelitowa wpływa na proces trawienia pokarmów, a także wchłaniania węglowodanów, białek i tłuszczów. Kiedy zmienia się dieta, występuje przewlekły stres czy pojawiają się inne modyfikacje w trybie życia, może zmieniać się jej skład. Niekorzystny wpływ na stan jelit mają: palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, dieta bogata w wysokoprzetworzone produkty i cukier, a uboga w błonnik. 

Nie bez znaczenia dla bakterii żyjących w jelitach jest antybiotykoterapia. Niszczy ona nie tylko patogenne bakterie, ale również te dobre dla organizmu. Długotrwałe stosowanie tego rodzaju leków jest w szczególności niebezpieczne dla stanu jelit. Odbudowa mikroflory bakteryjnej po stosowaniu antybiotyków może trwać nawet do 2 lat. 

Zaburzenia w funkcjonowaniu jelit wpływają na codzienne obowiązki. Osoby, które cierpią na dolegliwości ze strony układu pokarmowego, mogą obserwować u siebie:

  • wzdęcia,
  • bóle brzucha,
  • biegunki lub zaparcia,
  • uczucie przepełnienia w żołądku,
  • zwiększone oddawanie gazów,
  • częste odbijanie,
  • wzrost masy ciała.

Jeśli podobne dolegliwości pojawiły się u Ciebie, warto wykonać odpowiednią diagnostykę. Jednym z badań jest badanie mikrobiomu. Pozwala ono ustalić, czy występuje dysbioza jelit, która może prowadzić do rozwoju chorób zapalnych lub autoimmunologicznych, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba Hashimoto czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. 

Jak zadbać o mikroflorę jelitową?

Prawidłowa mikroflora jelitowa nie powoduje dolegliwości, które dla wielu osób są uciążliwe. Warto o nią dbać, w szczególności podczas antybiotykoterapii i po niej, w przebiegu chorób jelit, takich jak IBS czy SIBO, czy w bardziej stresujących momentach życia. Mikroflora jelitowa ma duży wpływ także na proces odchudzania się czy leczenie zmian skórnych. 

Zachowanie równowagi bakteryjnej pozytywnie wpływa na odporność organizmu, samopoczucie czy ogólny stan zdrowia. Jeśli chcesz wesprzeć działanie swoich jelit, warto sięgnąć po probiotyki. Istnieje wiele szczepów, dlatego warto dobrać ten, który będzie najlepiej odpowiadał Twoim jelitom. Probiotyki wspierają dobre bakterie zamieszkujące w jelitach, a eliminują te patogenne. Pierwsze efekty działania żywych kultur bakterii można zauważyć już po kilku dniach regularnego przyjmowania. 

W ostatnich latach dużą popularnością cieszy się maślan sodu. Jest to związek, który stabilizuje struktury błony śluzowej jelit, wspierając ich funkcjonowanie. Kwas masłowy obecny w maślanie sodu jest substancją naturalnie wytwarzaną w jelitach. Jego niedobór prowadzi do upośledzenia procesów regeneracyjnych jelit, a także zwiększa ryzyko chorób zapalnych czy polipów jelita grubego. Ponadto związek ten pomaga w uzyskaniu szczuplejszej sylwetki, dlatego powinny po niego sięgnąć osoby, które chcą utracić zbędne kilogramy.

Dieta a mikroflora jelitowa

Ogromne znaczenie dla stanu jelit ma dieta. To, co jesz, wpływa nie tylko na układ pokarmowy, ale na cały organizm. Odpowiedni dobór składników pokarmowych pozwala utrzymać prawidłową masę ciała, wyeliminować stany zapalne toczące się w organizmie, a także jest istotny dla włosów i skóry. Dobrze ułożony jadłospis niweluje wiele problemów gastrycznych, takich jak: ciągłe wzdęcia i gazy, bóle brzucha czy biegunki lub zaparcia.

Warto postawić na składniki pokarmowe, które są uważane za naturalne probiotyki. Należą do nich:

  • kiszonki (ogórki kiszone, kapusta kiszona, kimchi),
  • czosnek,
  • maślanka, kefir, jogurt naturalny.

Do swojego jadłospisu możesz włączyć produkty, które zawierają błonnik, czyli pieczywo pełnoziarniste, świeże warzywa czy kasze. Aby poprawić pracę jelit i wesprzeć mikroflorę, stosuj dietę przeciwzapalną, która zawiera źródła polifenoli i antyoksydantów.

Bibliografia

  1. M. Gałęcka, A. Bartnicka, M. Szewc, J. Mazea, Kształtowanie się mikrobioty jelitowej u niemowląt warunkiem zachowania zdrowia, „Standardy Medyczne. Pediatria”, 2016, t. 13, s. 359–376.
  2. A.B. Dunn, S. Jordan, B.J. Baker i in., The maternal infant microbiome. Considerations for labor and birth, „Wolters Kluwer Health”, 2017; 42 (6), s. 318–325.
  3. M. Malinowska, B. Tokarz-Deptula, W. Deptula, Mikrobiom człowieka, „Postępy Mikrobiologii”, 2017, tom 5, 6, s. 33–42.
  4. H. Szajewska, Probiotyki w Polsce – kiedy, jakie i dlaczego?, „Gastroenterologia Kliniczna”, 2010, tom 2, nr 1, s. 1–9.
  5. K. Gregorczyk-Maślanka, R. Kurzawa, Mikrobiota organizmu ludzkiego i jej wpływ na homeostazę immunologiczną – część I, „Alergia Astma Immunologia”, 2016, 21(3), s. 146–150.