Ból pleców to jedna z najczęstszych dolegliwości, z jakimi borykają się Polacy. Może on towarzyszyć poważnym problemom ze zdrowiem, np. chorobom nerek. Jak jednak odróżnić ból kręgosłupa od bólu nerek? Jakie są przyczyny i objawy chorób nerek manifestujących się w postaci dolegliwości bólowych w okolicy lędźwiowej?

Rola nerek w organizmie

Głównym zadaniem nerki jest filtrowanie krwi i usuwanie z niej szkodliwych substancji, które następnie wydalane są z moczem. Ponadto nerki biorą udział w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej, kwasowo-zasadowej oraz produkcji hormonów, takich jak erytropoetyna czy kalcytriol. Umiejscowione są po obu stronach kręgosłupa, tuż poniżej dolnej granicy żeber. Mają kształt fasoli i wielkość około 10–12 cm. Ich prawidłowe funkcjonowanie ma ogromne znaczenie dla ogólnego stanu zdrowia człowieka. Dlatego nie warto bagatelizować objawów mogących wskazywać na ich zaburzone działanie.

Ból nerek – charakterystyka

Ból nerek pojawia się w okolicy lędźwiowej, najczęściej po jednej stronie pleców. W przeciwieństwie do bólu kręgosłupa, który odczuwany jest zwykle w dolnej części pleców, dolegliwości związane z nerkami umiejscowione są nieco wyżej, pod żebrami. Ból może promieniować również do pachwiny.

Charakterystyczną cechą bólu nerek jest jego nagłe pojawienie się oraz szybkie nasilanie, często opisywane przez pacjentów jako „nie do wytrzymania”. Dolegliwości te mogą mieć charakter kolkowy, pulsujący, z ostrzejszymi i łagodniejszymi okresami. Nierzadko towarzyszą im inne objawy, takie jak:

• nudności i wymioty;
• gorączka;
• dreszcze;
• bladość skóry;
• uczucie zmęczenia i osłabienia;
• ból podczas oddawania moczu;
• zmiany w wyglądzie lub ilości wydalanego moczu.

Najczęstsze przyczyny bólu nerek

Ból w okolicy lędźwiowej miewa różne podłoże. Nie zawsze jest to problem z samymi nerkami. Jednak wiele schorzeń dotyczących układu moczowego może manifestować się właśnie bólem pleców.

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa to jedna z najczęstszych przyczyn bólu w okolicy lędźwiowej. Pojawia się w wyniku wytwarzania się w nerkach nierozpuszczalnych złogów, tzw. kamieni moczowych. Ich przemieszczanie się w obrębie dróg moczowych prowadzi do silnego, napadowego bólu w okolicy lędźwiowej, promieniującego do pachwiny.

Zapalenie nerek

Infekcje układu moczowego, w tym zapalenia nerek, również mogą powodować dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej. Jednym z częstszych postaci zapalenia nerek jest ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek. Charakteryzuje się wysoką gorączką, nudnościami, wymiotami oraz silnym, tępym bólem pleców. Może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak ropień okołonerkowy lub wewnątrznerkowy, a nawet sepsy.

Torbiele nerek

Pęcherzyki wypełnione płynem, tworzące się w obrębie miąższu nerki, mogą osiągać znaczne rozmiary i uciskać na sąsiadujące struktury. W efekcie pojawiają się dolegliwości bólowe w okolicy lędźwiowej, a także uczucie pełności w jamie brzusznej.

Nowotwory nerek

Guzy zlokalizowane w nerkach, w tym rak nerki, w początkowym stadium nie dają żadnych objawów. Jednak w miarę rozwoju choroby mogą powodować bóle pleców, krwiomocz, a także inne objawy, takie jak stan podgorączkowy czy osłabienie.

Sprawdź: Jak oczyścić nerki? Sposoby na detoks nerek

Różnice między bólem kręgosłupa a bólem nerek

Ból w okolicy lędźwiowej często bywa mylony z bólem kręgosłupa, gdyż nerki zlokalizowane są w bezpośrednim sąsiedztwie kręgosłupa lędźwiowego. Jednak istnieją pewne charakterystyczne różnice pomiędzy tymi dwiema dolegliwościami.

Ból odkręgosłupowy lokalizuje się najczęściej w dolnej części pleców. Ma przeważnie tępy, jednostajny charakter, który stopniowo się nasila i promieniuje do bioder oraz nóg. Zwykle nie towarzyszą temu dodatkowe objawy. Sam ból nasila się przy poruszaniu się i zwiększonym wysiłku fizycznym.

Ból nerek z kolei lokalizuje się najczęściej w środkowej lub górnej części pleców, pod żebrami. Ma przeważnie ostry, pulsujący charakter, pojawia się nagle oraz promieniuje do pachwin. Zwykle towarzyszą temu dodatkowe objawy takie jak nudności, wymioty, gorączka i zmiany w wyglądzie moczu. Ruch, zmiana pozycji ciała czy aktywność fizyczna nie mają wpływu na nasilenie się bądź ograniczenie odczuwanych dolegliwości.

Warto również zwrócić uwagę na tzw. objaw Goldflama, który może pomóc w różnicowaniu bólu nerek i kręgosłupa. Polega on na wywołaniu bólu poprzez delikatne uderzenie w okolicę lędźwiową – jeśli pacjent odczuje silną dolegliwość, prawdopodobnie jest to ból pochodzący z nerek.

Diagnostyka bólu nerek

Każdy ból w okolicy lędźwiowej, zwłaszcza gdy towarzyszy mu którykolwiek z wymienionych wcześniej objawów, wymaga konsultacji z lekarzem. Tylko specjalista na podstawie wywiadu, badania fizykalnego oraz zleconych badań diagnostycznych będzie w stanie ustalić właściwą przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednie leczenie.

W ramach diagnostyki bólu nerek najczęściej wykonuje się:

• badanie ogólne moczu;
• oznaczenie stężenia kreatyniny i mocznika we krwi;
• badanie ultrasonograficzne nerek;
• tomografię komputerową lub urografię.

Zobacz także: Dziwny zapach moczu: możliwe przyczyny

Badania, które warto wykonać:

• e-Pakiet nerkowy – badania w pakiecie są wskazane do wykonania w diagnostyce chorób układu moczowego, objawiających się m.in. bólem, trudnościami w oddawaniu moczu i obrzękami kończyn.
• e-Pakiet Trzy kroki do zdrowia: premium – pakiet obejmuje badania zalecane do wykonania w celu profilaktycznego kontrolowania stanu zdrowia.
• e-Pakiet dla każdego (maksimum) – badania w pakiecie są wskazane do wykonania w celu profilaktycznej oceny stanu zdrowia. Diagnostyka obejmuje: morfologię krwi, OB, CRP ilościowo, PT (INR), APTT, fibrynogen, glukozę, elektrolity, lipidogram, próby wątrobowe, amylazę, mocznik, kreatyninę, kwas moczowy, żelazo, wapń, magnez, TSH.

Bibliografia

1. Z. K. Frankiewicz, G. Spłocharski i in., Cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek – seria przypadków z jednego ośrodka, „Lekarz Wojskowy” 2023, t. 101, nr 2, s. 142–147.
2. M. Jadwiga Wajdlich, Z. Małgorzata Łukasik, Ostre uszkodzenie nerek – interdyscyplinarny problem kliniczny. Przypadek kliniczny, „Forum Nefrologiczne” 2017, t. 10, nr 2, s. 124–129.
3. K. Marciniuk, R. Skiba i in., Gazotwórcze odmiedniczkowe zapalenie nerek – opis przypadku, „Nefrologia i Dializoterapia Polska” 2019, nr 23, s. 132–134.