Gorączka u niemowlaka, czyli stan, w którym temperatura ciała przekracza 38°C, to objaw, który najczęściej świadczy o infekcji, ale może być też efektem przegrzania organizmu. Gdy dziecko gorączkuje, zacznij działać od razu – podaj lek przeciwgorączkowy w dawce dostosowanej do masy ciała, umów się na wizytę u pediatry i pilnuj, aby maluch dużo pił. Sprawdź, o czym może świadczyć gorączka u niemowlaka i dlaczego nie można jej bagatelizować.
Kiedy pojawia się u niemowlaka gorączka? Normy temperatury dla małych dzieci
Niemowlęta, czyli najmłodsze dzieci, które nie ukończyły jeszcze 1. roku życia, mają nieco inne normy temperatury, niż osoby dorosłe. Stan podgorączkowy u maluchów mieści się w przedziale 37,1-37,9°C, a gorączkę można stwierdzić dopiero wtedy, gdy na termometrze pojawi się wartość powyżej 38°C [1]. W praktyce oznacza to, że dzieci z temperaturą na poziomie 37,2°C są zazwyczaj pogodne i zachowują się normalnie w przeciwieństwie do dorosłych, którzy w tych samych warunkach często sięgają już po środki przeciwgorączkowe.
Temperatura ciała to wartość, która zmienia się w ciągu dnia – rano jest niższa, a pod wieczór wzrasta. U małych dzieci podwyższa się również na skutek aktywności fizycznej, płaczu czy zjedzenia ciepłego posiłku.
Jak rozpoznać gorączkę u niemowlaka? Objawy
Podstawowym objawem gorączki u niemowlaka jest temperatura ciała powyżej 38°C, którą mierzy się tradycyjnym termometrem cieczowym lub elektronicznym (dotykowym lub bezdotykowym na podczerwień) w dole pachowym, na błonie bębenkowej w uchu czy w odbytnicy. Gorączkujące niemowlę jest bardziej płaczliwe i marudne niż zazwyczaj, staje się apatyczne i niechętne do zabawy, a oprócz tego ma wyraźnie gorszy apetyt.
Jeśli gorączka jest objawem infekcji, mogą towarzyszyć jej dodatkowe objawy takie jak:
- kaszel (suchy lub mokry),
- zatkany nos,
- wydzielina z nosa,
- wysypka.
Podwyższonej temperaturze ciała mogą towarzyszyć również u niemowlaka białe dziąsła, które mogą świadczyć o ząbkowaniu.
Jakie mogą być przyczyny gorączki u niemowlaka?
Najczęstszą przyczyną podwyższonej temperatury ciała niemowlaka są różnego rodzaju infekcje. Objaw ten towarzyszy przeziębieniu, grypie, infekcjom dróg oddechowych (zapaleniu oskrzeli, płuc, krtani etc.), a także chorobom typowym dla wieku dziecięcego – odrze, ospie, śwince, różyczce, szkarlatynie etc. Wysoka gorączka pojawia się również przy zakażaniu koronawirusem lub RSV.
Podwyższona temperatura ciała nie musi jednak świadczyć o chorobie – może pojawić się jako efekt przegrzania organizmu lub ząbkowania u niemowląt, które również idzie w parze z płaczliwością.
Jak zbić gorączkę u niemowlaka?
Podwyższona temperatura ciała, która mieści się w przedziale 37,1-37,9°C może świadczyć o tym, że organizm uruchamia reakcję obronną przeciwko chorobie. Dlatego w przypadku stanu podgorączkowego nie sięgaj po środki przeciwgorączkowe, ale uważnie obserwuj dziecko. Jeżeli temperatura ciała niemowlaka osiągnęła poziom powyżej 38°C, a dziecko stało się marudne i apatyczne, rozpocznij działania, aby zbić gorączkę. W leczeniu objawowym najlepiej sprawdzi się ibuprofen lub paracetamol w dawce odpowiedniej do wieku i wagi malucha.
Pamiętaj, że leczenie objawowe to nie wszystko. Aby skutecznie walczyć z chorobą, trzeba dotrzeć do jej przyczyny. W ramach pakietu badań dla dzieci możesz nie tylko zbadać poziom CRP – wskaźnika stanu zapalnego – ale również rutynowo sprawdzić stan zdrowia malucha, wykonując podstawową morfologię krwi.
Czy gorączka u niemowlaka jest groźna? Dlaczego nie można jej ignorować?
Gorączka u małych dzieci to objaw, którego nie należy ignorować. Utrzymująca się wysoka temperatura ciała sprawia, że organizm zwiększa produkcję potu i szybciej traci wodę. W przypadku niemowląt poniżej 6. miesiąca odwodnienie może nastąpić szybciej, bo w trakcie infekcji dzieci często odmawiają pokarmu, który na tym etapie życia stanowi dla nich główne – o ile nie jedyne – źródło płynów.
Odwodnione niemowlę wymaga pilnej pomocy. Jeśli odmawia przyjmowania płynów, powinno otrzymać nawodnienie dożylne. Szybkie działanie pomoże uniknąć groźnych konsekwencji takich jak zaburzenia rytmu serca czy omdlenia.
Kiedy do szpitala z gorączką u niemowlaka?
Jeżeli temperatura ciała niemowlęcia przekroczy 38°C i jego stan nie poprawia się po podaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych, należy pilnie skontaktować się z pediatrą. Im młodsze niemowlę, tym szybsza powinna być reakcja rodziców – w przypadku starszych dzieci zaleca się wizytę u lekarza, gdy termometr pokaże 38,4°C.
Wielu rodziców zastanawia się, kiedy udać się do szpitala z gorączką. Trzeba to zrobić, gdy dziecko odmawia jedzenia i pojawiają się oznaki odwodnienia (np. zapadnięte ciemiączko). Dziecko powinno znaleźć się w szpitalu również wtedy, gdy gorączka jest bardzo wysoka – za taką można uznać temperaturę zbliżoną do 40°C – a organizm nie reaguje na środki przeciwgorączkowe.
Badania, które warto wykonać:
- e-Pakiet dla maluchów – w jego ramach wykonuje się pełną morfologię krwi, badanie poziomu glukozy, TSH, CRP, witaminy D oraz bilirubiny całkowitej;
- e-Pakiet alergiczny – zawiera badania, które pozwalają potwierdzić lub wykluczyć alergię i wskazać jej przyczynę;
- e-Pakiet badania na otyłość u dzieci – przeznaczony dla dzieci o zbyt wysokiej masie ciała. Badania pozwalają ustalić przyczynę nadmiernej masy ciała i ocenić ogólny stan zdrowia;
- Infano – badanie przesiewowe noworodków w kierunku wrodzonych chorób genetycznych – rozszerza standardowe badania przesiewowe noworodków wykonywane w szpitalu i pozwala na wczesną diagnostykę wad wrodzonych, których nie da się wykryć w trakcie rutynowego badania.
Bibliografia
- T. Lissauer i in., Pediatria, Wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2019.
- H. Murkoff, Pierwszy rok życia dziecka, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2020.
- T. Bryson, Dziecko od A do Z, Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2023.
