Witaminy to składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Nic więc dziwnego, że szukamy ich źródeł w pożywieniu i suplementach diety. Jednak ich nadmiar może okazać się szkodliwy. Hiperwitaminoza – bo właśnie o tym stanie tu mowa – powoduje szereg nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak zaparcia, bóle głowy czy szybsza męczliwość. Dowiedz się, jakie badania wykonać, aby sprawdzić poziom witamin w swoim organizmie.

Witaminy – co to takiego i na czym polega ich zadanie w organizmie

Aby zrozumieć, czym jest hiperwitaminoza, trzeba najpierw przypomnieć sobie, czym są witaminy i jaką rolę odgrywają w naszym organizmie. Dzięki tym związkom chemicznym w organizmie człowieka zachodzą wszystkie niezbędne przemiany i może on prawidłowo funkcjonować. Mają one wpływ na Twoje zdrowie, rozwój, samopoczucie i wydolność. Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym witamin możesz dłużej cieszyć się młodym wyglądem i jesteś mniej narażony na rozwój wielu chorób. 

Witaminy są związkami egzogennymi, co w praktyce oznacza, że organizm nie produkuje ich samodzielnie i musi otrzymywać je wraz z pożywieniem. Aby odpowiednio „wyposażyć się” w te składniki, konieczna jest zbilansowana dieta, a czasem także przyjmowanie suplementów w kapsułkach. Chcesz dowiedzieć się, w jakiej kondycji jest Twój organizm? Wybierz e-pakiet zdrowie na plus – kompleksowy i wykonaj odpowiednie badania.

Awitaminoza – jakie są przyczyny niedoboru witamin i jak go rozpoznać

Niedobory witamin – rozpoznawanie objawów i profilaktyka

Hiperwitaminoza – co to takiego?

Hiperwitaminoza to zbiór dolegliwości chorobowych, których podłożem jest zbyt wysokie stężenie jednej witaminy lub kilku w organizmie. Najczęściej dochodzi do „przedawkowania” tych rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), bo związki rozpuszczalne w wodzie (C, witaminy z grupy B) są usuwane wraz z moczem. Hiperwitaminoza zdarza się znacznie rzadziej niż awitaminoza, czyli częściowy lub całkowity brak omawianych substancji w organizmie.

Jakie są przyczyny hiperwitaminozy?

Główną przyczyną hiperwitaminozy jest nieodpowiednia podaż witamin w codziennej diecie. Czyli mówiąc najprościej, jest ich po prostu za dużo. Powodem takiego stanu rzeczy są błędne decyzje dietetyczne, które zazwyczaj wynikają z dobrych chęci oraz z braku odpowiedniej wiedzy. Po prostu zbyt często pochopnie sięgamy po suplementy diety dostępne bez recepty w każdej aptece i łatwo przekraczamy normy spożycia dobroczynnych substancji. Aby uniknąć takiej sytuacji, powinieneś na samym początku skonsultować się z lekarzem, zrobić niezbędne badania, np. badanie na witaminę B12, i dopiero na tej podstawie zapytać o najlepszy suplement diety dla siebie.

Hiperwitaminoza – objawy i skutki

Hiperwitaminoza – podobnie jak awitaminoza – niesie ze sobą szereg konsekwencji zdrowotnych. W pierwszej kolejności daje ona objawy w postaci dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Mogą pojawić się więc: bóle brzucha, wymioty, biegunki lub zaparcia czy brak apetytu. Wśród innych skutków można wymienić także tendencję do szybszego męczenia się, wzmożone pragnienie, częste oddawanie moczu, nawracające bóle głowy, a także świąd skóry. Pamiętaj, że każdy organizm może reagować w nieco inny sposób, a wysokie stężenie niektórych witamin prowadzi nie tylko do nieprzyjemnych dolegliwości, ale także do poważnych chorób.

Czy ciągłe zmęczenie i brak energii świadczą o chorobie?

Hiperwitaminoza A

Witaminę A znajdziesz przede wszystkim w mleku, w jajach kurzych i w maśle. „Przedawkowanie” tej substancji jest szczególnie niebezpieczne dla Twojego organizmu. Pojawiają się objawy, takie jak:

• zaburzenia widzenia;
• zaburzenia świadomości;
• zawroty głowy;
• nadmierne wypadanie włosów;
• łuszczenie się oraz pękanie skóry;
• wzmożona senność;
• żółty koloryt skóry;
• wzrost ciśnienia śródczaszkowego;
• obrzęki kończyn;
• uszkodzenie wątroby;
• pogorszenie stanu kości.

Większość z tych symptomów wymaga pilnej konsultacji z lekarzem i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Chcesz sprawdzić, czy omawiany problem Cię dotyczy? Zrób badanie na witaminę A!

Hiperwitaminoza E

Witamina E znajduje się przede wszystkim w orzechach, olejach roślinnych, warzywach liściastych oraz kiełkach zbóż. Do jej nadmiaru dochodzi wtedy, gdy przyjmowanie zbyt dużych dawek ma charakter długotrwały. Nadmiar objawia się głównie bólami głowy, osłabieniem mięśni, chronicznym zmęczeniem, bólami głowy oraz zaburzeniem widzenia. 

Chcesz sprawdzić, jaki jest poziom tego składnika w Twoim organizmie? Zrób badanie na witaminę E!

Hiperwitaminoza D

Witaminę D znajdziesz głównie w tłustych rybach, żółtkach oraz tranie. Substancję tę suplementują zwykle niemowlęta i dzieci w wieku przedszkolnym. O przyjmowaniu zbyt dużych dawek mogą świadczyć następujące symptomy:

• odwodnienie;
• ogólne zmęczenie;
• osłabienie siły mięśni;
• kamica nerkowa i uszkodzenia nerek;
• nadciśnienie tętnicze;
• bóle kości;
• osłabienie pamięci i koncentracji;
• pogorszenie samopoczucia psychicznego.

Jeśli obserwujesz u siebie podobne objawy, nie czekaj, ale wykonaj badanie na witaminę D.

Hiperwitaminoza K

Doskonałym źródłem witaminy K są zielone warzywa, takie jak: brokuły, jarmuż, szpinak, brukselka, rukola czy szparagi. Wśród objawów świadczących o jej nadmiernym stężeniu można wymienić: niedokrwistość, zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby, uczucie gorąca czy nadmierną potliwość. Hiperwitaminoza K jest szczególnie groźna w przypadku niemowląt, u których może dojść nawet do uszkodzenia mózgu. 

Hiperwitaminoza B12

Witaminy z grupy B znajdziesz w jajach, mięsie, mleku, drożdżach, otrębach oraz zielonych częściach roślin. Do „przedawkowania” tego składnika dochodzi rzadko, ale – jeśli już występuje – powoduje zmiany skórne (np. trądzik) lub reakcje podobne do alergii. 

Hiperwitaminoza C

Do hiperwitaminozy C – podobnie jak B12 – dochodzi niezwykle rzadko. Jeśli jesz zbyt dużo cytrusów, truskawek i warzyw, takich jak papryka czy brokuły, a dodatkowo suplementujesz witaminę C na odporność, możesz doświadczyć takich skutków, jak: nudności, wymioty, biegunka, osłabienie i drżenie mięśni, a także bóle głowy. Zwiększa się również prawdopodobieństwo rozwoju kamicy nerkowej.

Witamina C – rola w organizmie, nadmiar, niedobór i źródła

Retikulocyty – czym są i jak zbadać ich poziom?

Bibliografia

1. E. Rychlik i in., Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf (dostęp z 25.05.2022).
2. J. Dąbrowski, Witaminy i minerały, Wydawnictwo Adamascenicum, Warszawa 2017.
3. K. Świątkowska i in., Jedz mądrze. Fakty i mity o zdrowym odżywianiu, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa 2021.