Jesteś na ważnym spotkaniu i nagle Twoją klatkę piersiową przeszywa nienaturalne uczucie ciepła – twarz staje się czerwona, a z czoła spływa pot. Tak właśnie wyglądają uderzenia gorąca, o których najczęściej mówi się w kontekście menopauzy. Jak się jednak okazuje, przypadłość ta dotyczy osób w różnym wieku i może być oznaką różnych chorób. Zanim kupisz kolejny antyperspirant czy bloker potu, sprawdź, jakie badania warto wykonać, aby poznać prawdziwą przyczynę tego kłopotliwego problemu!

Uderzenia gorąca – jak je rozpoznać?

Uderzenia gorąca to coś zupełnie innego, niż zwyczajne uczucie ciepła. Jak sama nazwa wskazuje, pojawiają się one znienacka i przepływają przez całe ciało, a szczególnie da się je odczuć w klatce piersiowej i szyi. Twarz staje się zaczerwieniona i pojawiają się na niej wypieki, z czoła spływa pot, a pod pachami tworzą się charakterystyczne, mokre plamy. Do tego czasami dochodzą dreszcze, dezorientacja oraz niepokój, które sprawiają, że powtarzające się epizody bardzo negatywnie wpływają na komfort codziennego życia.

Uderzenia gorąca wraz z nadmiernym poceniem się mogą pojawiać się nawet kilkanaście razy dziennie, w tym w nocy oraz w najmniej pożądanych sytuacjach – na ważnym spotkaniu biznesowym, w czasie wykładu, randki czy rozmowy kwalifikacyjnej do wymarzonej pracy. O tym kłopotliwym problemie mówi się najczęściej w kontekście menopauzy, która jest naturalnym procesem stopniowej utraty płodności przez kobiety. Średni wiek przekwitania w Polsce to 51 lat, jednak pierwsze symptomy zbliżającego się klimakterium mogą pojawić się u pań w okolicach czterdziestki. Jak się okazuje, menopauza to tylko jedna z nielicznych sytuacji, gdy uderzenia gorąca i poty skutecznie utrudniają życie. Z omawianym problemem zmagają się osoby w różnym wieku i dotyczy on również mężczyzn.

O czym mogą świadczyć uderzenia gorąca?

Zanim zaczniesz zastanawiać się, jaki bloker potu pomoże Ci przetrwać kolejne ważne spotkanie, musisz wiedzieć, że uderzenia gorąca mają różne przyczyny. Kluczem do rozwiązania problemu są więc badania diagnostyczne, które są niezbędne, aby ustalić i wdrożyć odpowiednie leczenie. Powodami powtarzających się fal gorąca mogą być zarówno przewlekły stres, jak i poważne choroby i zaburzenia hormonalne.

Reakcja na gorące i ostre potrawy

Uderzenia gorąca w trakcie posiłku zdarzają się po zjedzeniu gorących potraw z dużą ilością przypraw, takich jak: chilli, pieprz, imbir, gałka muszkatołowa, kardamon, kurkuma, cynamon czy nawet goździki. Organizm reaguje nie tylko na związki chemiczne zawarte w przyprawach, ale także na kofeinę, alkohol i cukier.

Uderzenia gorąca – o czym mogą świadczyć, jak sobie z nimi radzić

Nadciśnienie tętnicze

Szacuje się, że ponad 10 mln Polaków może mieć problem z nadciśnieniem tętniczym. Problem dotyczy nie tylko osób w średnim wieku i seniorów, ale także ludzi młodych. O stanie, który wymaga leczenia, mówimy, gdy na ciśnieniomierzu cały czas pojawiają się wartości powyżej 140/90 mm Hg. Podwyższone ciśnienie może powodować niespodziewane uderzenia gorąca.

Stres

Stres to naturalny element codziennego życia, który mobilizuje organizm do działania, ale w nadmiarze staje się szkodliwy. Z biologicznego punktu widzenia uderzenia gorąca pojawiające się w stresie – na ważnym egzaminie czy podczas kłótni z partnerem – to efekt wyrzutu hormonów (w szczególności adrenaliny i noradrenaliny), które rozszerzają naczynia krwionośne i powodują, że na twarzy lub szyi pojawiają się czerwone plamy. Nieprzyjemne fale gorąca towarzyszą także chorobom nerwicowym, np. lękowi uogólnionemu lub atakom paniki.

Problemy hormonalne (nadczynność tarczycy)

Około 40% Polaków może cierpieć na choroby tarczycy. Hormony wytwarzane przez ten gruczoł mają znaczenie dla funkcjonowania całego organizmu, ponieważ regulują przemianę materii i wytwarzanie ciepła, a ponadto wpływają na układ kostny, mięśniowy i nerwowy. Objawami nadczynności tarczycy – czyli stanu, gdy TSH utrzymuje się na niskim poziomie – są nie tylko uderzenia gorąca, ale również: kołatanie serca, bezsenność, rozdrażnienie, spadek wagi, wypadanie włosów, osłabienie siły mięśni, drżenie rąk czy nieregularne miesiączki.

Nadwaga i otyłość

Kobiety i mężczyźni o zbyt dużej masie ciała łatwo się męczą, a ich ciało szybko przegrzewa się i poci. Są oni znacznie bardziej narażeni na uderzenia gorąca niż ci, którzy mają BMI w normie. 

Sprawdź również, skąd bierze się kwaśny zapach potu i jak się go pozbyć.

Andropauza

Andropauza to odpowiednik menopauzy, a więc jest to proces przekwitania mężczyzn. U panów wraz z wiekiem zmniejsza się stężenie testosteronu we krwi, które powoduje nie tylko uderzenia gorąca i nadmierną potliwość, ale także nerwowość. Zmiany te zachodzą jednak bardzo powoli, a poziom testosteronu zmniejsza się o mniej niż 1% rocznie.

Jakie badania wykonać, aby sprawdzić, czy to menopauza?

Po czym można poznać pierwsze objawy menopauzy?

Zmiany hormonalne w ciąży

Uderzenia gorąca w ciąży to widoczny objaw rewolucji hormonalnej, jaka zachodzi w ciele przyszłej mamy. Ten nieprzyjemny objaw odgrywa jednak ważną rolę – ma chłodzić organizm i zapobiegać przegrzaniu. Fale ciepła pojawiają się także w okresie połogu i pomagają oczyścić organizm świeżo upieczonej mamy z nadmiaru płynów.

Poważne choroby

Uderzenia gorąca mogą być również objawem poważnych chorób, takich jak: gruźlica, schorzenia układu sercowo-naczyniowego czy niektóre nowotwory (np. białaczka, chłoniak, rak trzustki). Pamiętaj, że fale ciepła nie są jednoznacznym objawem i w przypadku podejrzenia poważnych schorzeń konieczna jest poszerzona diagnostyka.

Jakie badania zrobić, gdy pojawiają się uderzenia gorąca?

Jeśli uderzenia gorąca przeszkadzają Ci w życiu codziennym, nie szukaj przejściowych rozwiązań, ale znajdź ich przyczynę. Pomoże Ci w tym kompleksowy pakiet badań STRES, w ramach którego sprawdzisz swój ogólny stan zdrowia, skontrolujesz poziom hormonów i innych czynników potencjalnie odpowiedzialnych za uciążliwe objawy (np. poziom cholesterolu, glukozy, kwasu moczowego).

Czy uderzenia gorąca są niebezpieczne?

Uderzenia gorąca to z pewnością uciążliwy objaw, który nie musi być groźny dla zdrowia. Staje się jednak niebezpieczny, gdy świadczy o poważnych, wymagających pilnego leczenia, chorobach lub powoduje uczucie niepokoju i dezorientacji, nad którym trudno zapanować.

Bibliografia

1. 1. A. Geloen i in., Mikrobiom skóry. Przewodnik po świecie naturalnej i zrównoważonej pielęgnacji skóry, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021.
   2. M.C. Martini, Kosmetologia i farmakologia skóry, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.
   3. M. Nosek, Hormony w równowadze, Wydawnictwo RM, Warszawa 2022.
   4. S. Gottfried (tłum. J. Dziubińska), Sposób na hormony. Jak naturalnie pozbyć się zaburzeń hormonalnych i odzyskać równowagę?, Znak Literanova, Kraków 2022.
   5. Czynniki środowiskowe wpływające na wiek wystąpienia naturalnej menopauzy u kobiet, https://pdfs.semanticscholar.org/c6fe/178772c3f22882391de778e7e425f73cdf18.pdf [dostęp z 20.09.2023].