Jeśli zarwiesz noc przez płaczącego niemowlaka, obowiązki zawodowe czy chorobę, nikogo nie zdziwi, że przez cały dzień będziesz sennie ziewać. Co innego, gdy mimo przesypiania całych nocy wstajesz z uczuciem zmęczenia, które nie opuszcza Cię ani na chwilę. Taki stan nie jest naturalny i stanowi objaw chorobowy, którego nie warto bagatelizować.

Ciągłe zmęczenie i senność a anemia z niedoboru żelaza

Anemia z niedoboru żelaza jest najczęściej spotykaną postacią niedokrwistości. Wedle danych WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) z tą odmianą choroby zmaga się około 30% ludzi [1]. Rozwija się, gdy wyczerpią się rezerwy żelaza w organizmie. Wówczas spada też poziom hemoglobiny, do której powstawania żelazo jest niezbędne. Natomiast jeśli spadnie poziom hemoglobiny, erytrocyty mają osłabioną zdolność do transportowania tlenu do tkanek organizmu. Konsekwencjami rozwijającej się anemii są ciągłe zmęczenie, senność i brak energii. Niedotleniony organizm nie jest w stanie efektywnie funkcjonować. Wówczas występują też:

Na rozwój anemii narażone są przede wszystkim kobiety ze względu na mniejszą niż u mężczyzn zdolność przyswajania żelaza, a także krwawienia miesiączkowe. Ponadto jest to problem dzieci przedwcześnie urodzonych. Wszystko dlatego, że kumulacja żelaza w wątrobie dziecka ma miejsce w trzecim trymestrze. Jeśli urodzi się przed czasem, nie zdąży zgromadzić odpowiednich rezerw [1].

Anemia z niedoboru żelaza rozwija się często u dojrzewających dziewcząt. Zmaga się z nią około 9% nastolatek w wieku 12–15 lat i około 16% w wieku 16–19 lat [1]. Wynika to z nałożenia się procesu pierwszych miesiączek i intensywnego wzrostu.

Mówiąc o anemii z niedoboru żelaza, nie sposób nie wspomnieć o kobietach w ciąży. Wszystko to przez wzrost masy erytrocytów w tym szczególnym czasie, powstanie i rozwój łożyska, a także zapotrzebowanie płodu na żelazo. Choroba utrzymuje się też u kobiet karmiących piersią. W mleku utrzymywane jest stały poziom 0,2–0,4 mg, co znaczy, że nawet w przypadku anemii u kobiety ono jest pobierane z zapasów w wątrobie [1].

Ciągła senność i zmęczenie a choroby tarczycy

Zaburzenia tarczycy należą do najczęstszych schorzeń gruczołów dokrewnych. Zmaga się z nimi około 22% ludzi (głównie kobiet) [2]. Objawy wywołane chorobami tarczycy często są bagatelizowane, ale też niespecyficzne (łatwo pomylić je np. z anemią), dlatego wiele osób nie wie, że choruje. O zaburzeniu dowiaduje się dopiero wówczas, gdy jest bardzo źle.

Tarczyca produkuje tyroksynę i trijodotyroninę w sposób regulowany przez podwzgórze i przysadkę (na zasadzie mechanizmu sprzężenia zwrotnego). Hormony wpływają na rozwój i funkcjonowanie mózgu już u płodu. Regulują metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów. Są istotne dla produkcji ciepła i równowagi wapniowo-fosforanowej.

W przypadku niedoczynności tarczycy pojawia się bezsenność, która z kolei doprowadza do ciągłego uczucia zmęczenia i senności. Do tego utrzymują się zaburzenia koncentracji, osłabienie i wzmożona potliwość [2].

W przypadku nadczynności tarczycy przyczyną ciągłego zmęczenia i senności nie są trudności ze snem. Takie objawy występują pomimo przespanych nocy. Charakterystyczne są też: spowolnienie, niepokój, ograniczona tolerancja zimna, wypadanie włosów i suchość skóry [2].

Jak choroby tarczycy mogą wpływać na stan emocjonalny?

Uczucie ciągłego zmęczenia i senności a awitaminoza

Przyczyną ciągłego zmęczenia i senności może być niedobór witamin z grupy B, które są istotne dla sprawnego funkcjonowania układu nerwowego. Najczęściej symptomy te wynikają z niedoboru:

  • witaminy B1 – poza zmęczeniem pojawia się brak apetytu i ból nóg,
  • witaminy B5 – pojawiają się nie tylko osłabienie i bezsenność, ale też bóle głowy i brzucha oraz wydłużony czas reakcji,
  • witaminy B6 – apatii i bezsenności towarzyszą podrażnienia i stany zapalne skóry oraz błon śluzowych,
  • witaminy B7 – poza apatią i sennością występują stany lękowe i halucynacje oraz nadwrażliwość czuciowa [3].

Do ciągłego osłabienia i senności przyczynia się niedobór witaminy C. Zwiększone zapotrzebowane na nią występuje szczególnie u osób z nadciśnieniem, pod wpływem silnego stresu, u nałogowych palaczy, alkoholików, diabetyków, kobiet w ciąży i w okresie laktacji [4]. Niedobór witaminy C wiąże się nie tylko z uczuciem zmęczenia, ale też z:

  • osłabieniem organizmu, 
  • obniżoną odpornością,
  • mniejszą wydolnością fizyczną,
  • wydłużeniem gojenia się ran.

Niedobory witamin – rozpoznawanie objawów i profilaktyka

Witamina C – rola w organizmie, nadmiar, niedobór i źródła

Czym jest hiperwitaminoza, kiedy może wystąpić i jakie są jej objawy?

Ciągłe zmęczenie i senność a cukrzyca

Wedle szacunków w Polsce na cukrzycę choruje około 2 mln ludzi. W aż 40–50% przypadków objawy są utajone lub na tyle nieswoiste, że chory nie zgłasza się do diabetologa. Do 50. roku życia liczba chorych mężczyzn i kobiet jest podobna. Zmienia się to w późniejszych latach. Wówczas na każdego chorego mężczyznę przypadają aż trzy chore kobiety [5].

Cukrzyca typu I (choroba autoimmunologiczna), z którą zmaga się około 0,3% populacji, oraz cukrzyca typu II (występująca aż dziesięciokrotnie częściej w następstwie m.in. otyłości) mogą objawiać się nie tylko osłabieniem, zmęczeniem i apatią. Występują też: wahania nastroju, zaburzenia pamięci i koncentracji, bóle głowy, świąd skóry, skurcze mięśni szkieletowych [5].

Ciągłe zmęczenie i senność a niewydolność serca

Niewydolność serca występuje u 0,4–2% ludzi w Europie, przy czym zapadalność na chorobę rośnie wraz z wiekiem i w grupie powyżej 75. roku życia dotyczy już 8–10% osób [6]. Objawami typowymi dla choroby są duszności i obrzęki nóg. Ale nie tylko! Przy patologii obniża się znacznie tolerancja wysiłku, co wynika z nieprawidłowości w budowie albo pracy mięśnia sercowego [7].

Diagnostyka ciągłego zmęczenia i braku energii

Ciągłe zmęczenie i senność nie są naturalnym stanem dla organizmu. Przespanie nocy powinno zregenerować go na tyle, by był w stanie działać efektywnie przez cały dzień. Jeśli tak się nie dzieje – konieczna jest diagnostyka i leczenie schorzenia powodującego spadek formy.

Ze względu na mnogość możliwych przyczyn osłabienia i zmęczenia skonsultuj objawy z internistą. Zleci on wykonanie pakietu badań dla każdego, aby uzyskać ogólny pogląd na Twoje zdrowie albo konkretne badania, jeśli będzie podejrzewał, co jest sprawcą złej kondycji organizmu. Po analizie wyników skieruje Cię do odpowiedniego specjalisty. Poza badaniami krwi warto też wykonać ogólne badanie moczu, które jest cenne w diagnostyce m.in. cukrzycy.

Bibliografia

  1. P. Lipiński, R. Starzyński, Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2014, t. 63, nr 3 (304), s. 373–379.
  2. M. Liskowska, Leczenie chorób tarczycy, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Wydział Farmaceutyczny, Łódź 2018.
  3. A. Gryszczyńska, Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki niedoborów, „Postępy Fitoterapii” 2009, nr 4, s. 229–238.
  4. K. Janda, M. Kasprzak i in., Witamina C – budowa, właściwości, funkcje i występowanie, „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2015, vol. 61, nr 4, s. 419–425.
  5. E. Jakubowska, K. Jakubowski, Satysfakcja z życia chorych z cukrzycą, „Problemy Higieny i Epidemiologi” 2010, nr 91(2), s. 308–313.