Piekące i szczypiące oczy są dokuczliwe, a przyczyny tych dolegliwości mogą być różne – od alergii po infekcje. Zwykle traktowane jako drobny problem, mogą być sygnałem poważniejszych schorzeń, które wymagają profesjonalnej diagnozy i leczenia. Wczesne rozpoznanie przyczyny tych objawów jest kluczem do skutecznego leczenia i uniknięcia dalszych komplikacji. Wyjaśniamy najczęstsze powody pieczenia i szczypania oczu, jak je zdiagnozować oraz jakie metody leczenia mogą przynieść ulgę.

O czym świadczy pieczenie oczu?

Pieczenie i szczypanie oczu to objawy, które mogą wystąpić w wyniku działania czynników zewnętrznych, jak i wewnętrznych, m.in. alergii, infekcji, zanieczyszczenia środowiska, a także problemów z nawilżeniem. Chociaż wiele osób bagatelizuje objawy, to ignorowanie ich prowadzi do pogorszenia komfortu życia. W niektórych przypadkach może sygnalizować poważniejsze schorzenia wymagające interwencji medycznej.

Alergie

Alergie m.in. na pyłki, kurz i sierść zwierząt są jedną z głównych przyczyn podrażnień oczu. Objawiają się pieczeniem, szczypaniem, łzawieniem, zaczerwienieniem oraz swędzeniem oczu. Alergie mogą występować sezonowo, np. w okresie pylenia roślin (alergia na pyłki) lub przez cały rok. W wyniku reakcji układu odpornościowego organizm uwalnia histaminę, substancję chemiczną, która powoduje stan zapalny w tkankach, w tym w błonie śluzowej oczu, co skutkuje wymienionymi objawami.

Zanieczyszczenia środowiskowe

Zanieczyszczenia powietrza, dym papierosowy oraz chemikalia zawarte w kosmetykach, środkach czyszczących czy perfumach mogą powodować podrażnienia oczu. Ekspozycja na te substancje prowadzi do zaczerwienienia oraz uczucia pieczenia, zwłaszcza u osób z dużą wrażliwością lub skłonnością do reakcji alergicznych. Ponadto należy pamiętać, że przewlekłe podrażnienie oczu z czasem prowadzi do przewlekłego zapalenia spojówek.

Zespół suchego oka

Zespół suchego oka to stan, w którym gruczoły łzowe nie produkują wystarczającej ilości łez lub wytwarzane łzy są niewłaściwej jakości. Objawia się to uczuciem pieczenia, suchości, zmęczenia oraz podrażnienia, zwłaszcza podczas długotrwałej pracy przy komputerze, oglądania telewizji czy czytania. Zespół suchego oka często występuje również w wyniku procesów starzenia się organizmu, zmniejszonej produkcji łez w wyniku zmian hormonalnych, szczególnie w okresie menopauzy lub jako efekt uboczny stosowania niektórych leków.

Infekcje

Infekcje oczu, w tym zapalenie spojówek (zarówno bakteryjne, jak i wirusowe), mogą prowadzić do pieczenia, szczypania, łzawienia oraz powstawania ropy. Wirusowe zapalenie spojówek objawia się zaczerwienieniem, uczuciem piasku w oczach i zwiększoną wrażliwością na światło, natomiast bakteryjne zapalenie spojówek często wiąże się z ropną wydzieliną, która może utrudniać otwieranie oczu po nocy. Infekcje są wywołane przez wirusy (np. adenowirusy) lub bakterie (np. Staphylococcus aureus) i wymagają odpowiedniego leczenia farmakologicznego.

Niewłaściwa higiena soczewek kontaktowych

Noszenie soczewek kontaktowych bez odpowiedniej higieny lub ich nieprawidłowe stosowanie może prowadzić do poważnych podrażnień. Bakterie, które gromadzą się na ich powierzchni, wywołują infekcje i stany zapalne, objawiające się pieczeniem, szczypaniem oraz bólem. Niewłaściwe nawilżanie soczewek, ich zbyt długie noszenie lub nieodpowiednia konserwacja prowadzi do rozwoju infekcji, np. zapalenia rogówki czy spojówek. 

Diagnostyka piekących oczu

Aby prawidłowo zdiagnozować przyczyny piekących i szczypiących oczu, konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań diagnostycznych. W zależności od podejrzewanej przyczyny objawów diagnostyka obejmuje testy alergiczne, badania na infekcje, ocenę poziomu wilgotności oczu oraz konsultację ze specjalistą w celu oceny stanu zdrowia oczu.

Testy alergiczne są często pierwszym krokiem w diagnostyce (skórne i z krwi), gdyż pozwalają wykryć alergeny, które powodują podrażnienia oczu. Jeśli istnieje podejrzenie infekcji, lekarz może zlecić badania na infekcje, w tym pobranie wymazu z oka, co pozwala zidentyfikować patogeny. Ponadto analiza łez (test Schirmera) ocenia produkcję łez i może pomóc w diagnozowaniu zespołu suchego oka, który jest częstą przyczyną pieczenia i suchości oczu. W celu dokładnej oceny zdrowia oczu zaleca się wizytę u okulisty, który przeprowadzi szczegółową analizę, wykryje stany zapalne, infekcje lub uszkodzenia rogówki, a także dobierze odpowiednie leczenie.

Leczenie piekących i szczypiących oczu

Leczenie obejmuje zarówno farmakologię, jak i domowe metody wspomagające nawilżenie oczu. Właściwa diagnoza pozwala na dobranie odpowiedniego leczenia, które przyniesie ulgę i poprawi komfort życia.

Leki przeciwhistaminowe są podstawowym środkiem w leczeniu objawów alergicznych, w tym pieczenia, swędzenia czy zaczerwienienia oczu. Pomagają złagodzić reakcję organizmu na alergen, blokując działanie histaminy, substancji wywołującej stan zapalny. Krople do oczu także zawierają substancje łagodzące podrażnienia i zmniejszające stan zapalny i są skutecznym rozwiązaniem w przypadku pieczenia spowodowanego alergią. Nawilżają również oczy i chronią je przed dalszymi uszkodzeniami. Jeśli chodzi i leczenie infekcji, to należy rozpocząć od konsultacji ze specjalistą. Lekarz może przepisać antybiotyki lub leki przeciwwirusowe.

Natomiast warto wdrożyć, o ile to możliwe, zmiany w stylu życia – unikać długotrwałego patrzenia w ekran oraz robić częste przerwy w pracy przy komputerze, co znacząco poprawia komfort. Dobrą praktyką jest dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniu, stosując nawilżacze powietrza.

Jakie badania warto wykonać?

  • e-Pakiet alergiczny – zawiera badania: IgE całkowite, morfologię krwi i panel pediatryczny 28 alergenów.
  • e-Pakiet badania na odporność – podstawowy – do wykonania przy nawracających, także przewlekających się infekcjach, które mogą świadczyć o obniżonej odporności. Zawiera badania takie jak: morfologia krwi, ferrytyna, witamina B12, kwas foliowy, witamina D metabolit 25(OH), glukoza, cholesterol całkowity, ALT, GGTP, kreatynina, TSH, kortyzol, immunoglobuliny IgG, IgM, IgA.

Bibliografia

  1. J. Chlebowska-Tuz, Jak rozpoznać alergiczne zapalenie spojówek?, https://diag.pl/pacjent/artykuly/jak-rozpoznac-alergiczne-zapalenie-spojowek/ [dostęp: 18.04.2025].
  2. E. Bogacka, Alergiczne zapalenie spojówek – przyczyny, objawy, leczenie, https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobyspojowki/69492,alergiczne-zapalenie-spojowek [dostęp: 18.04.2025].
  3. A. Nowak, Zespół suchego oka – co to za schorzenie i jak je leczyć?, https://diag.pl/pacjent/artykuly/zespol-suchego-oka-co-to-za-schorzenie-i-jak-je-leczyc/ [dostęp: 18.04.2025].