Czy wiesz, że wzdęcia i gazy to powszechny problem, który może dotyczyć nawet 30% światowej populacji? Szacuje się, że z tą dolegliwością częściej zmagają się kobiety, a jej głównymi przyczynami są: jedzenie w pośpiechu, permanentny stres oraz powtarzające się błędy dietetyczne. Dowiedz się, jakie jeszcze mogą być przyczyny ciągłych gazów i wzdęć i jakie badania zrobić, aby je poznać.
Wzdęcia i gazy – co to takiego?
Powstawanie gazów w jelitach to fizjologiczny proces przewodu pokarmowego człowieka. Każdy z nas przynajmniej kilka razy dziennie oddaje je przez odbyt. Często towarzyszy temu nieprzyjemny zapach, a czasem także charakterystyczny odgłos – dlatego ta naturalna czynność stała się powodem do wstydu, szczególnie w miejscach publicznych. Gazy jelitowe to najczęściej powietrze, które połykasz razem z pożywieniem, lub produkty fermentacji bakterii, które bytują w Twoich jelitach. Za część oddawanych gazów odpowiadają także napoje gazowane.
Jeżeli gazy nie występują w nadmiernej ilości, to nie utrudniają codziennego funkcjonowania i czasem możesz nawet zapomnieć o ich istnieniu. Jednak ich kumulacja w jelitach powoduje wzdęcia, czyli powiększenie obwodu brzucha, któremu towarzyszy uczucie pełności i dyskomfortu, rozpierania od środka czy „napompowanego” brzucha. Częste wzdęcia sprawiają, że nie możesz dopiąć ulubionych spodni, mimo że Twoja waga utrzymuje się na właściwym poziomie. Dowiedz się, jaka jest przyczyna problemu, aby odzyskać komfort i lekkość.
Ciągłe wzdęcia i gazy – przyczyny
Gazy i wzdęcia to problemy, które zazwyczaj idą ze sobą w parze. Przyczyny tych dolegliwości mogą być różne – od prostych błędów dietetycznych, które stosunkowo łatwo wyeliminować, po choroby wymagające leczenia, np. zespół jelita drażliwego.
Nawyki i błędy dietetyczne
Niektóre nawyki żywieniowe mogą sprawić, że po posiłkach będzie towarzyszyło Ci uczucie pełnego brzucha. Omawianym dolegliwościom sprzyja spożywanie tzw. potraw wzdymających, do których należą: warzywa kapustne, rośliny strączkowe, żywność bogata w błonnik, a także owoce, które zawierają dużą ilość cukrów prostych. Jeśli w Twojej diecie jest za dużo białka i tłuszczów zwierzęcych, w jelitach wytwarza się nadmierna ilość dwutlenku węgla, który powoduje odbijanie się i wzdęcia.
Błędem dietetycznym, który prowadzi do powstawania nadmiernej ilości gazów w przewodzie pokarmowym, jest picie napojów gazowanych oraz spożywanie obfitych posiłków. Problem pojawia się również wtedy, gdy połykasz zbyt dużo powietrza w trakcie żucia gumy lub palenia papierosów.
Nadmiar bakterii w jelitach
Ludzkie jelita są zasiedlone przez tysiące bakterii jelitowych, które tworzą naturalną mikrobiotę tego narządu. Jeśli do przewodu pokarmowego dostanie się ciężkostrawne jedzenie, bakterie jelitowe będą musiały pracować intensywniej, aby prawidłowo oczyścić jelito. Wzmożone procesy fermentacyjne są przyczyną brzydko pachnących gazów i wzdęć.
Niestrawność
Ciągłe wzdęcia i gazy to symptomy towarzyszące niestrawności, zwanej inaczej dyspepsją. Ta uciążliwa dolegliwość, której przyczynę nie zawsze da się szybko ustalić, objawia się po spożyciu posiłku i powoduje ból i dyskomfort w nadbrzuszu. Do tego dochodzą inne dolegliwości, m.in.: zgaga, wzdęcia oraz nadmierne gromadzenie się i oddawanie gazów.
Nietolerancje pokarmowe
Przyczyną problemu może być nietolerancja pokarmowa, w tym nadwrażliwość organizmu na gluten lub laktozę. Jeśli Twój organizm nieprawidłowo reaguje na określoną grupę potraw, zazwyczaj towarzyszą temu takie objawy, jak: uczucie przelewania się i burczenia w brzuchu, uciążliwe wzdęcia i gazy, biegunki i nieuzasadnione spadki wagi. Pojawia się również ryzyko niedokrwistości, jeśli w kale często występuje krew. Aby dowiedzieć się, na jakie produkty powinieneś wykluczyć ze swojej diety, zrób test w kierunku nietolerancji pokarmowych.
Niedobór enzymów
Gazy i wzdęcia może powodować niedobór enzymów trawiennych, w tym enzymów trzustkowych oraz laktazy, która odpowiada za trawienie laktozy, tj. cukru występującego w krowim mleku. Jeśli enzymów jest zbyt mało, aby „przerobić” pokarm na składniki odżywcze, niestrawione resztki fermentują w jelitach i powodują powstawanie gazów.
Stres i pośpiech
Jedzenie w biegu i życie w ciągłym napięciu nie sprzyja zdrowiu. Jak się okazuje, te czynniki mogą znacząco utrudniać proces trawienia i powodować rozmaite dolegliwości ze strony układu pokarmowego – w tym właśnie wzdęcia i gazy.
Choroby
Omawiane objawy często wskazują np. na zespół jelita drażliwego, czyli chorobę, która objawia się nawracającym bólem brzucha i zaburza prawidłowy rytm wypróżnień. Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego mogą świadczyć o wielu innych chorobach, jednak przed postawieniem diagnozy konieczne są szczegółowe badania laboratoryjne, a często również obrazowe (RTG, USG).
Ciągłe wzdęcia i gazy – jak je leczyć?
Aby pozbyć się problemu ciągłych wzdęć i gazów, w pierwszej kolejności wykonaj odpowiednie badania. W e-pakiecie brzusznym znajdziesz wiele badań krwi, ale także posiew kału, który umożliwia ocenę funkcjonowania układu pokarmowego i pomoże ustalić, jakie specjalistyczne badania trzeba jeszcze wykonać, aby potwierdzić wstępne rozpoznanie.
Jeśli chcesz pozbyć się wzdęć i gazów, które nie mają podłoża chorobowego, ogranicz spożywanie tzw. potraw wzdymających. Przestrzegaj zasad zbilansowanej diety, ogranicz palenie i żucie gumy. Postaw na aktywność fizyczną, zredukuj stres, a także wyeliminuj z jadłospisu substancje, których Twój organizm nie toleruje.
Bibliografia
- J. Bator, Przepis na zdrowie, Wydawnictwo Znak, Kraków 2019.
- D. Głąbska i in., Dietoterapia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2022.
- K. Świątkowska i in., Jedz mądrze. Fakty i mity o zdrowym odżywianiu, Wydawnictwo Buchmann, Warszawa 2021.
- A. Dziki i in., Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018.
- S. Leszczyński, Diagnostyka obrazowa Układ trawienny, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2021.
