CA 125 jest markerem raka jajnika. To badanie wykorzystywane w profilaktyce tej choroby, a także w ocenie skuteczności leczenia. Na czym polega badanie na oznaczenie poziomu CA 125?
W ostatnich latach znacząco wzrosła liczba zachorowań na nowotwory, w tym także na raka jajnika. Z danych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wynika, że każdego roku zapada na tę chorobę około 3,5 tys. kobiet. Rak jajnika stanowi 5% wszystkich nowotworów złośliwych u kobiet. Najwięcej przypadków notuje się pomiędzy 50. a 70. rokiem życia, ale ok. 15% zachorowań zdarza się przed 50. rokiem życia, zwłaszcza u kobiet posiadających uwarunkowaną genetycznie skłonność do wystąpienia tego nowotworu.
Rak jajnika jest chorobą podstępną. Rozwija się, nie dając żadnych charakterystycznych objawów. Podczas rozwoju choroby jajnik zwiększa swoje rozmiary, a od guza mogą odrywać się komórki nowotworowe, które następnie przemieszczają się wraz z płynem otrzewnowym po całej jamie brzusznej, umiejscawiając się w innych narządach, m.in. jelitach, wątrobie czy żołądku. Dopiero w tak zaawansowanym stadium choroba może dawać wyraźne objawy.
Kiedy wykonać badanie CA 125?
Jednym z badań pozwalających wykryć raka jajnika jest oznaczenie markera CA 125. CA 125 to glikoproteina, antygen nowotworowy, który pojawia się często na powierzchni zmienionych nowotworowo komórek jajników. Stężenie CA 125 w surowicy koreluje z wielkością zmiany nowotworowej. Marker identyfikowany jest w 80% przypadków późnych stadiów (III i IV stopień) nieśluzowych raków jajnika i 50% raków śluzowych. Badanie polega na pobraniu krwi i nie wymaga specjalnego przygotowania, ale krew powinna być pobrana w godzinach porannych. Badania nie należy wykonywać podczas okresu, gdyż może wówczas dać fałszywe wyniki. Jeśli to możliwe, badanie należy wykonać w stanie pełnego zdrowia – bez przeziębienia, grypy, gorączki itp. Przez 2–3 dni poprzedzające badanie należy powstrzymać się od spożywania alkoholu, kawy i herbaty.
Badanie CA 125 zaleca się także podczas leczenia raka jajnika, gdyż pozwala ono ocenić skuteczność terapii. Podniesienie poziomu markera CA 125 po chemioterapii jest powodem do niepokoju, ponieważ może wskazywać na pojawienie się przerzutów.
Badania profilaktyczne kobiet po 40 roku życia.
Normy CA 125
Prawidłowe stężenie CA 125 mieści się w zakresie 0–37 IU/ml. Uważa się, że na problemy onkologiczne wskazuje poziom przekraczający 70 IU/ml. Wynik zawsze należy skonsultować z lekarzem, może on być bowiem fałszywie dodatni (powodem pomyłek bywają np. niegroźne choroby). Może się zdarzyć, że poziom markera wzrośnie dopiero w zaawansowanym stadium choroby nowotworowej, więc wynik ujemny przy niepokojących objawach powinien być przedmiotem dalszych konsultacji i diagnostyki.
Rak jajnika – objawy, diagnostyka
Rak prostaty – objawy i profilaktyka
Rak jelita grubego – diagnoza, objawy, leczenie
Skąpa miesiączka – przyczyny i potencjalne powiązania z zaburzeniami hormonalnymi
Fot. Shutterstock.com
