Brzuch piwny to określenie, które często kojarzy się z niezdrowym stylem życia i nadmiernym spożyciem alkoholu. W rzeczywistości nie jest to jedynie efekt picia piwa, lecz przede wszystkim skutek nagromadzenia tłuszczu trzewnego, który może zwiększać ryzyko poważnych chorób. Jakie są przyczyny powstawania brzucha piwnego i jak skutecznie go redukować?
Czym jest brzuch piwny?
Brzuch piwny to potoczne określenie nadmiernego nagromadzenia tłuszczu w okolicach brzucha. W przeciwieństwie do tłuszczu, który odkłada się pod skórą, tłuszcz trzewny (wisceralny) gromadzi się wokół narządów wewnętrznych, takich jak wątroba, trzustka czy jelita.
Jak piszą naukowcy z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie oraz z Novo Nordisk Pharma, nadmiar tłuszczu trzewnego naciekającego na organy wewnętrzne, zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. i innych zaburzeń metabolizmu [1]. Do tego, jak zauważają naukowcy z Dolnośląskiego Centrum Onkologii i Akademii Medycznej we Wrocławiu oraz z Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, u osób z brzuchem piwnym rozwija się zmniejszona wrażliwość tkanek na działanie insuliny oraz hiperinsulinemia, a dalej doprowadza to do zaburzeń lipidowych i nadciśnienia tętniczego. To oznacza podwyższone ryzyko zachorowania na choroby krążeniowe [2].
Co powoduje powstawanie brzucha piwnego?
Brzuch piwny nie jest wyłącznie efektem nadmiernego spożycia alkoholu – jego powstawanie wynika z wielu czynników związanych ze stylem życia i dietą. Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha może być konsekwencją złych nawyków żywieniowych, braku ruchu czy przewlekłego stresu.
Nadmiar kalorii i niezdrowa dieta
Jedną z głównych przyczyn gromadzenia się tłuszczu trzewnego jest spożywanie nadmiernej ilości kalorii, zwłaszcza pochodzących z wysokoprzetworzonych produktów bogatych w cukry proste i tłuszcze trans. Regularne sięganie po fast foody, słodycze oraz napoje słodzone prowadzi do magazynowania energii w postaci tkanki tłuszczowej.
Dieta zachodnia, bogata w przetworzone węglowodany i nasycone tłuszcze, sprzyja otyłości brzusznej oraz zwiększa ryzyko insulinooporności. Anna Romanowicz-Sołtyszewska w swojej rozprawie doktorskiej potwierdza, że więcej dzieci zmagających się z nadwagą lub otyłością żyje w krajach rozwijających się [3].
Alkohol, a szczególnie piwo
Choć sam alkohol nie jest jedyną przyczyną powstawania brzucha piwnego, regularne spożywanie piwa i innych wysokokalorycznych napojów alkoholowych może przyczyniać się do nadmiaru kalorii oraz zwiększenia magazynowania tłuszczu trzewnego.
Piwo zawiera nie tylko alkohol, ale także węglowodany, które sprzyjają odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Badania z 2022 r. pod kierownictwem Gabrielle Guidoni Torres z Universidade Federal do Espírito Santo (UFES) w Brazylii udowodniły, że nadmierne spożycie alkoholu prowadzi do zwiększenia depozytów tłuszczu w okolicy brzucha poprzez metabolizm alkoholu [4].
Brak aktywności fizycznej
Siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej sprzyjają nadmiernemu odkładaniu się tłuszczu, zwłaszcza w okolicy brzucha. Regularna aktywność, szczególnie aerobowa i siłowa, pomaga spalać tłuszcz trzewny i poprawia metabolizm. Badanie opublikowane w „Journal of Applied Physiology” w 2006 r. pokazuje, że ćwiczenia aerobowe zmniejszają zasoby tłuszczu trzewnego i poprawiają wrażliwość tkanek na działanie insuliny u osób z otyłością [5].
Stres i brak snu
Przewlekły stres i niedobór snu mogą prowadzić do nadprodukcji kortyzolu – hormonu stresu, który sprzyja odkładaniu się tłuszczu w okolicy brzucha. Ponadto brak odpowiedniej regeneracji zaburza równowagę hormonalną i zwiększa apetyt na wysokokaloryczne produkty. Praca opublikowana w 2008 r. w Cleveland w USA wskazuje, że krótki czas snu jest niezależnym czynnikiem ryzyka otyłości, szczególnie u dzieci i młodych dorosłych [6].
Jak zapobiegać powstawaniu brzucha piwnego?
Zapobieganie odkładaniu się tłuszczu w okolicach brzucha wymaga przede wszystkim świadomych wyborów dotyczących stylu życia. Ważna jest zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna oraz kontrolowanie czynników takich jak stres i długość snu. Poniżej przedstawiamy skuteczne strategie, które pomagają utrzymać zdrową sylwetkę i uniknąć problemu brzucha piwnego.
Zdrowa, zbilansowana dieta
Aby zapobiec odkładaniu się tłuszczu trzewnego, warto ograniczyć spożycie przetworzonych produktów i postawić na dietę bogatą w:
- warzywa i owoce,
- pełnoziarniste produkty,
- zdrowe tłuszcze (oliwę z oliwek, orzechy, awokado),
- białko o wysokiej wartości odżywczej (chude mięso, ryby, rośliny strączkowe).
Zwłaszcza dieta śródziemnomorska, bogata w nienasycone kwasy tłuszczowe i antyoksydanty, wykazuje pozytywny wpływ na redukcję tłuszczu trzewnego i poprawę zdrowia metabolicznego.
Regularna aktywność fizyczna
Ćwiczenia fizyczne, szczególnie trening interwałowy o wysokiej intensywności (HIIT) oraz ćwiczenia siłowe, pomagają spalać tłuszcz i zwiększać masę mięśniową. Zaleca się minimum 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo dla utrzymania zdrowej sylwetki.
Ograniczenie spożycia alkoholu
Zredukowanie ilości spożywanego alkoholu, zwłaszcza piwa i słodkich drinków, może znacząco wpłynąć na ograniczenie odkładania się tłuszczu trzewnego. Warto wybierać zdrowsze alternatywy i kontrolować ilość wypijanego alkoholu.
Radzenie sobie ze stresem i odpowiednia ilość snu
Techniki relaksacyjne, medytacja, regularna aktywność fizyczna oraz odpowiednia higiena snu pomagają regulować poziom kortyzolu i zapobiegać odkładaniu się tłuszczu w okolicy brzucha.
Jak skutecznie pozbyć się brzucha piwnego?
Jeśli brzuch piwny już się pojawił, skuteczna redukcja wymaga konsekwentnych zmian w stylu życia. Istotne elementy to:
- zmniejszenie spożycia kalorii i poprawa jakości diety,
- regularna aktywność fizyczna, w tym trening interwałowy i siłowy,
- redukcja spożycia alkoholu,
- dbałość o regenerację i unikanie przewlekłego stresu.
Połączenie diety i ćwiczeń jest najbardziej skuteczne w redukcji tłuszczu trzewnego, a same ćwiczenia bez zmiany diety mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów.
Badania, które warto wykonać:
- e-Pakiet dla każdego (maksimum) – pakiet obejmuje badania pozwalające na ogólną ocenę stanu zdrowia: morfologię krwi, OB i CRP ilościowe, PT (INR), APTT i fibrynogen, glukozę, elektrolity (sód, potas), lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG), próby wątrobowe (ALT, AST, ALP, BIL, GGTP), amylazę, mocznik, kreatyninę, kwas moczowy, żelazo, wapń całkowity, magnez, TSH.
- e-Pakiet otyłość – badania w pakiecie wskazane są do wykonania w celu oceny wpływu nadwagi lub otyłości na stan zdrowia, a także do ustalenia przyczyn nieuzasadnionego dietą przybierania na wadze.
- e-Pakiet badania na otyłość u dzieci – badania w pakiecie wskazane są do wykonania w celu oceny wpływu nadwagi lub otyłości na stan zdrowia dziecka, a także do ustalenia przyczyn nieuzasadnionego dietą przybierania na wadze.
Bibliografia
- T. Miazgowski, B. Krzyżanowska-Świniarska, B. Wolanin-Prost i in., Prospektywna ocena tłuszczu trzewnego u chorych z cukrzycą typu 2 metodą densytometryczną przy użyciu nowej aplikacji CoreScan, „Diabetologia Kliniczna” 2013, t. 2, nr 6, s. 213–219.
- G. Bednarek-Tupikowska, M. Matczak-Giemza, E. Kubicka i in., Metaboliczna otyłość u osób z prawidłową masą ciała, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” 2007, t. 3, nr 3, s. 55–61.
- A. Romanowicz-Sołtyszewska, Analiza czynników ryzyka rozwoju zaburzeń metabolicznych w grupie dzieci w 10, 11 i 12 roku życia z nadmierną masą ciała w materiale programu prewencyjnego chorób cywilizacyjnych „6-10-14 dla zdrowia” w latach 2011 2015, rozprawa doktorska, Gdański Uniwersytet Medyczny, Gdańsk 2020.
- G. Guidoni Torres, J. Herzog Siqueira, O. Geovanny Enriquez Martinez i in., Consumption of alcoholic beverages and abdominal obesity: cross-sectional analysis of eLsA-Brasil, „Ciência & Saúde Coletiva” 2022, nr 27(2), s. 737–746.
- V.B. O’Leary, C.M. Marchetti, R.K. Krishnan i in., Exercise-induced reversal of insulin resistance in obese elderly is associated with reduced visceral fat, „Journal of Applied Physiology” 2006, nr 100, s. 1584–1589.
- S.R. Patel, F.B Hu, Short sleep duration and weight gain: a systematic review, „Obesity (Silver Spring)” 2008, nr 16(3), s. 643–653.
