Brak apetytu u dziecka jest wywoływany wieloma czynnikami. Może być on wynikiem np. rozwijającej się choroby, nietolerancji składników pokarmowych czy zatrucia, a także pojawiać się w wyniku monotonnej diety i stresu. Dowiedz się, kiedy brak apetytu u dziecka może niepokoić i jakie badania warto wykonać!
Dlaczego dziecko traci apetyt?
Brak apetytu u dziecka możesz zauważyć już podczas karmienia w okresie połogu. Jeśli maluch cieszy się ogólnym zdrowiem, bywa on najczęściej spowodowany nieprawidłową techniką przystawiania dziecka. Maluch może również grymasić na widok jedzenia w czasie rozszerzania diety. To powszechna reakcja nie tylko na nowe smaki, zapachy i tekstury, które do tej pory były mu nieznane, lecz także nieprzychylna reakcja organizmu na niektóre składniki pokarmowe. To tzw. nietolerancja pokarmowa. Może ona pojawiać się także u starszych dzieci. Przed wprowadzeniem nowych produktów warto wykonać testy na nietolerancję pokarmową.
Powszechny jest także brak apetytu u dziecka przy ząbkowaniu. U dwu-, trzylatka możesz obserwować tzw. wybredność. Trwa ona najczęściej do 3.–5. roku życia i polega na kształtowaniu indywidualnych preferencji smakowych. Maluch, oprócz tego, że zaczyna już wiedzieć, co mu smakuje, manifestuje rodzicom swoją niezależność.
Złe nawyki żywieniowe – źródło problemu?
Brak apetytu i senność dziecka czy inne dolegliwości towarzyszące odmawianiu jedzenia bywają również spowodowane przez wiele różnorodnych czynników zewnętrznych. Wśród nich można wymienić m.in. nieprawidłową dietę. Szczególnie niebezpieczna jest mało urozmaicona, bogata w słodycze i napoje gazowane oraz wysoko przetworzone produkty. Niechęć malucha do jedzenia mogą także powodować zbyt częste przekąski oraz podawanie mleka między posiłkami, a także zła higiena jedzenia, czyli nieregularne posiłki, spożywane w pośpiechu czy w nieprzyjemnej atmosferze.
Czym są i jak wprowadzić do swojego życia zdrowe nawyki żywieniowe?
Brak apetytu u dziecka – przyczyny związane ze zdrowiem
Odmawianie jedzenia bywa nierzadko związane z postępującą chorobą. To jednak powszechny objaw dla wielu różnorodnych stanów, zatem jeśli obserwujesz u dziecka brak apetytu, bladość oraz inne dolegliwości, np. ospałość czy gorączkę, udaj się niezwłocznie na konsultację medyczną.
Kłopoty z apetytem mogą być związane z zaburzeniami pracy układu pokarmowego, obejmującymi np. stany zapalne przewodu trawiennego. Co więcej, brak apetytu u dziecka może być spowodowany obecnością pasożytów oraz niektórymi chorobami zakaźnymi, neurologicznymi, metabolicznymi, oddechowymi, endokrynologicznymi czy krążeniowymi.
Powszechną reakcją jest też odmawianie jedzenia przez dziecko po szczepieniu na niektóre choroby.
Niestrawność – jakie są jej przyczyny, objawy i skutki?
Inne przyczyny
Brak apetytu często także stanowi reakcję obronną organizmu. Tak się może dziać np. po przechorowaniu grypy. Jest to związane m.in. z osłabieniem ustroju w wyniku przebytej infekcji. Powszechna jest też niechęć do jedzenia u dziecka w upały oraz po wymiotach.
Brak apetytu bywa także uwarunkowany psychicznie i emocjonalnie. Wśród czynników wpływających na stosunek do spożywania posiłków są m.in.: nadopiekuńczość rodziców, zmuszanie do jedzenia, konflikty z dzieckiem i złe relacje między rodzicami.
Nietolerancja pokarmowa – jakie są rodzaje, objawy i testy na nietolerancje pokarmowe?
Znaczenie poziomu leptyny we krwi w kontrolowaniu wagi
Alergia u dzieci – objawy i przyczyny, badania, testy
Co robić, gdy dziecko nie ma apetytu?
Obserwując brak apetytu u dziecka, przede wszystkim postaraj się ustalić przyczynę. Aby wykluczyć problemy zdrowotne powodujące kłopoty z łaknieniem, udaj się do pediatry lub lekarza rodzinnego, który zaleci pakiet badań dla dziecka. Obejmuje on m.in.: morfologię, badanie moczu, OB, stężenie witamin i minerałów, testy alergiczne i na obecność pasożytów czy kontrolę TSH.
W tym czasie obserwuj malucha i notuj wielkość zjadanych przez niego porcji, częstotliwość posiłków oraz inne uwagi, które mogą być istotne podczas diagnozy.
Jak naturalnie pobudzić apetyt u dziecka?
Obserwując brak apetytu u dziecka, istotne jest, aby nie zmuszać go do jedzenia w żaden sposób, np. krzykami czy szantażem. Postaraj się raczej uatrakcyjnić posiłki, np. serwując kolorowe kanapki czy jajka z wesołą buzią z warzyw lub pomidorowego sosu. Urozmaicaj menu. Postaraj się, aby jadłospis nie był nudny, a zachęcający do odkrywania smaków, zapachów i tekstur. Nie musisz porzucać swoich ulubionych potraw, ale możesz je zmodyfikować, np. przygotowując małe pulpeciki na jeden kęs zamiast kotletów mielonych albo paluszki rybne zamiast fileta. Jednego dnia podaj ziemniaczki gotowane na parze w całości, innego ziemniaczane purée z marchewką pokrojoną w kostkę.
Możesz dodawać do potraw pobudzające apetyt i metabolizm produkty, np. rzodkiewkę i świeży ogórek. Na brak apetytu u dziecka cenna jest regularność posiłków i otoczenie. Staraj się towarzyszyć maluchowi podczas jedzenia i wyłącz telewizor przy stole. Zachętą może być też zaproszenie dziecka od wspólnego gotowania, układanie menu na najbliższe dni czy wspólne zakupy spożywcze.
Jak przekonać dziecko do jedzenia?
Na brak apetytu u chorego dziecka niezbędne będzie odczekanie, aż infekcja minie. Łaknienie powinno samoistnie wrócić stopniowo do normy. Jeśli jednak słaby apetyt wynika z innych przyczyn, jego pobudzanie możesz rozpocząć od rozmowy z maluchem na temat tego, dlaczego jedzenie warzyw, owoców i mięsa jest ważne dla zdrowia. Wykaż się sprytem, podając mniej lubiane przez dziecko produkty na początku posiłku, np. jako przystawkę, gdy głód jest największy. Pozwól maluchowi zadawać pytania na temat obiadu i nie złość się, gdy pobrudzi obrus czy ubranie. Ogranicz dostęp do niezdrowych przekąsek. Pochwal malucha po posiłku, że ładnie zjadł, i dopiero wtedy wytrzyj mu buzię.
Bibliografia
- F.L. Ilg i in., Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
- A. Pasternak, By niejadek zjadł… „Bliżej Przedszkola” 2011, nr 9.
S. Bonnot-Matheron, Apetyt u dziecka, eSPe, Kraków 2006.
