Brzuch może boleć, gdy się czymś stresujesz, gdy odczuwasz silny głód, a także po przejedzeniu. Jednak nie zawsze dolegliwości ze strony układu pokarmowego mają tak oczywiste podłoże. Czasami przyczyny trzeba szukać głębiej. Mało tego, okazuje się, że lokalizacja odczuwanego dyskomfortu również ma znaczenie. Jak się okazuje, ból brzucha po prawej stronie może mieć związek z… zawałem serca. Przyjrzyjmy się bliżej temu problemowi.
Co może wywoływać ból brzucha po prawej stronie?
Ból brzucha po prawej stronie może wynikać zarówno z zaburzeń w układzie pokarmowym, jak i w innych narządach, znajdujących się w tej okolicy. Niektóre dolegliwości są stosunkowo niegroźne, podczas gdy inne wynikają z poważnych problemów zdrowotnych, wymagających natychmiastowej interwencji medycznej.
Co oznacza ból w prawej dolnej części brzucha?
Ból w prawym dolnym kwadrancie brzucha często kojarzy się z zapaleniem wyrostka robaczkowego. Jednak taka lokalizacja bólu może być również spowodowana innymi schorzeniami, takimi jak: niedrożność jelita cienkiego lub grubego, nieswoiste zapalenia jelit czy wgłobienie krętniczo-kątnicze.
Dolegliwości bólowe w tej części mogą również wynikać z problemów niezwiązanych z układem pokarmowym. Częstą przyczyną są choroby układu moczowo-płciowego, np.: kolka nerkowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek, skręt jajnika, pęknięcie jajnika, zapalenie przydatków, torbiel jajnika lub ciąża pozamaciczna. Ból brzucha nisko po prawej stronie może również towarzyszyć ropniom miednicy lub lędźwi, a także przepuklinom czy ropnemu zapaleniu stawu krzyżowo-biodrowego.
Jakie są przyczyny bólu brzucha z prawej strony w środkowej jego części?
Ból umiejscowiony w środkowej części prawej strony brzucha może sugerować takie problemy, jak: kolka nerkowa, odmiedniczkowe zapalenie nerek, zawał nerki, nieswoiste zapalenia jelit lub niedrożność jelit. Może być również objawem przepukliny brzusznej.
Co wywołuje ból brzucha z prawej strony u góry?
Ból w prawym podżebrzu (a niekiedy także w środkowej części brzucha) może wskazywać na schorzenia związane z pęcherzykiem żółciowym lub drogami żółciowymi, a nawet wątrobą. Inną możliwą przyczyną jest zapalenie trzustki.
Ból w tej lokalizacji może również towarzyszyć chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, niedrożności jelit, zapaleniu przełyku, nieswoistym zapaleniom jelit czy zapaleniu nietypowo umiejscowionego wyrostka robaczkowego. Należy też wziąć pod uwagę odmiedniczkowe zapalenie nerek, kolkę nerkową, ropień podprzeponowy lub zapalenie dolnego płata płuca prawego.
Kiedy ból brzucha po prawej stronie wymaga interwencji medycznej?
Chociaż wiele przypadków bólu brzucha nie jest poważnych i można sobie z nimi radzić w warunkach domowych, istnieją sytuacje, w których ból ten wskazuje na groźne schorzenia, wymagające natychmiastowej interwencji medycznej.
Pęknięcie wrzodu żołądka
Nagły, ostry ból rozpoczynający się w górnej części brzucha i rozprzestrzeniający się na całą jamę brzuszną może sygnalizować perforację wrzodu. Ból ten często jest na tyle silny, że prowadzi nawet do omdlenia. Pęknięcie wrzodu żołądka to stan wymagający natychmiastowej operacji, ponieważ może doprowadzić do zagrażającego życiu zapalenia otrzewnej i wstrząsu septycznego.
Pęknięcie tętniaka aorty brzusznej
Tętniak aorty brzusznej to rozszerzenie głównej tętnicy w jamie brzusznej, często spowodowane zmianami miażdżycowymi. Gdy pęka, daje silny, stały lub przerywany ból brzucha, promieniujący do pleców i pachwin. Jest to wyjątkowo niebezpieczna sytuacja, wymagająca pilnego przewiezienia pacjenta do szpitala i wdrożenie leczenia operacyjnego, które zwiększa szansę na przeżycie.
Zawał serca
Nieokreślony ból w górnej lub środkowej części brzucha, często połączony z mdłościami, odbijaniem, uczuciem lęku, wzmożoną potliwością, a niekiedy także z wymiotami i bólem pleców między łopatkami, może być objawem zawału serca. Chociaż te symptomy są atypowe, to zdarzają się, dlatego nie należy ich bagatelizować, szczególnie u osób z grupy ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Ostre zapalenie trzustki
Charakterystyczne objawy ostrego zapalenia trzustki to ostry ból w górnej części brzucha, promieniujący do pleców, często z towarzyszącą gorączką, dreszczami, zatrzymaniem stolca i gazów. Mogą również występować wzdęcia, nudności i wymioty. Atak ostrego zapalenia trzustki pojawia się zwykle po obfitym, tłustym posiłku, połączonym z nadmiernym spożyciem alkoholu. Choroba ta może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń gruczołu, a nawet do zagrażających życiu powikłań wielonarządowych, dlatego każdy przypadek wymaga hospitalizacji.
Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego
Ból rozpoczyna się w okolicy pępka, a następnie przenosi się do prawego dolnego kwadrantu brzucha. Towarzyszy mu nasilenie dolegliwości podczas kaszlu lub ucisku, a także nudności, brak apetytu, wymioty i gorączka. Podejrzenie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego również wymaga pilnej interwencji lekarskiej.
Stan zapalny pęcherzyka żółciowego
Głównym objawem ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego jest nieustępujący, intensywny ból brzucha o charakterze kolki, zlokalizowany w prawym podżebrzu. Ból ten może promieniować do pleców lub prawego barku. Wynika on z blokady odpływu żółci, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego pęcherzyka żółciowego, który wymaga leczenia operacyjnego lub antybiotykoterapii.
Niedrożność jelit
Przyczyny niedrożności jelit mogą być różne – od przypadkowego połknięcia ciała obcego, przez zrosty pooperacyjne, po skręt jelita czy guzy nowotworowe. Ból w tym przypadku jest ostry, stopniowo nasilający się, a dodatkowo występują: brak apetytu, nudności, wymioty, wzdęcia brzucha oraz niemożność oddawania gazów i stolca. Leczenie zależy od przyczyny i może wymagać interwencji chirurgicznej.
Badania, które warto wykonać:
- e-Pakiet e-Pakiet brzuszny – badania z pakietu warto wykonać przy doskwierających dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego.
- e-Pakiet alergiczny – pakiet obejmuje badania laboratoryjne, służące potwierdzeniu lub wykluczeniu alergicznego podłoża objawów, sugerujących np. nadwrażliwość pokarmową.
- e-Pakiet nerkowy – badania z pakietu warto wykonać w celu oceny pracy nerek i układu moczowego, których dysfunkcja może powodować bóle brzucha.
Bibliografia
- U. Grata-Borkowska, D. Pokorna-Kałwak i in., Bóle brzucha u dzieci – diagnostyka różnicowa i postępowanie terapeutyczne w POZ, „Lekarz POZ” 2016, nr 2, s. 151–155.
- M. Putowski, M. Podgórniak i in., Ból brzucha jako częsta przyczyna interwencji medycznych lekarzy pierwszego kontaktu, „Journal of Education, Health and Sport” 2016, nr 6 (7), s. 359–366.
- https://chirurgia3.cm-uj.krakow.pl/cm/uploads/2021/10/Ostry-brzuch-WYKL-STUD.pdf, dostęp: 29.05.2024 r.
- N. Dudek, Podstawowe objawy i ich różnicowanie w chorobach układu pokarmowego, https://pediatria.wum.edu.pl/sites/pediatria.wum.edu.pl/files/obajwy_i_ich_roznicowanie_ppok.pdf, dostęp: 29.05.2024 r.
