Zdarza się, że blada cera wynika z typu urody. Znacznie częściej jednak jest symptomem, którego nie można bagatelizować. Niekiedy świadczy o anemii, niedoborach witamin i minerałów czy zaburzeniach pracy tarczycy. Każda z tych przypadłości wymaga poszerzonej diagnostyki i konsultacji z lekarzem. Tylko w ten sposób możliwe jest wyleczenie lub ustabilizowanie choroby.
Blada cera a anemia
Według danych WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) z 2015 r. z anemią zmaga się aż jedna czwarta populacji (głównie kobiet i dzieci w wieku przedszkolnym) [1]. Najczęstszą tego przyczyną jest niedobór żelaza. To powikłanie nieprzykładania uwagi do zdrowych nawyków żywieniowych, obfitych krwawień miesiączkowych, utraty krwi w czasie porodu czy operacji, a także choroby wrzodowej.
O anemii mowa jest, gdy liczba czerwonych krwinek zawierających hemoglobinę jest niewystarczająca, aby sprawnie przenosić tlen do tkanek. Choć jest bardzo powszechna, stanowi jednocześnie poważne zagrożenie dla zdrowia: zaburza wydolność fizyczną, zakłóca przebieg ciąży, odbija się na rozwoju poznawczym dzieci.
W większości przypadków anemia rozwija się powoli, co sprawia, że organizm adaptuje się do nieprawidłowości. Utrudnia to niestety rozpoznanie. Wraz z postępami choroby mogą wystąpić:
- zmniejszona wydolność fizyczna,
- ból i zawroty głowy,
- zmienność nastroju (nerwowość i apatia),
- zaburzenia koncentracji,
- zajady,
- gładki i opuchnięty język,
- spadek apetytu (lub tzw. spaczony apetyt, np. na kredę),
- blada cera,
- podkrążone oczy,
- spadek odporności,
- wzmożone wypadanie włosów i łamliwość paznokci.
Dowiedz się więcej, jak dbać o włosy.
Blada cera a choroby tarczycy
Niedoczynność tarczycy jest najczęściej diagnozowanym zaburzeniem endokrynologicznym (wewnątrzwydzielniczym). U osób powyżej 60 roku życia stwierdzana jest w 2–5% przypadków. Po 75 roku życia diagnozowana jest już w 15% przypadków. Są to przede wszystkim kobiety. Chorujący mężczyźni są rzadkością (co nie znaczy, że niedoczynność tarczycy w ogóle u nich nie występuje) [2].
Najczęściej niedoczynność tarczycy sprowokowana jest autoimmunologicznymi procesami zapalnymi (np. choroba Hashimoto). Niekiedy jest to powikłanie nieprawidłowości w obrębie podwzgórza i przysadki mózgowej, które regulują mechanizm wydzielania hormonów tarczycy na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Innymi możliwymi przyczynami zaburzenia jest stosowanie leków przeciwdepresyjnych czy interferonu, ale też oporność na hormony tarczycy czy wrodzona niedoczynność gruczołu.
Typowymi objawami niedoczynności tarczycy są poza bladym kolorytem cery:
- sucha, szorstka skóra,
- wypadanie włosów i łamliwość paznokci,
- ciągłe uczucie chłodu,
- przyrost masy ciała (bez wyraźnej przyczyny),
- zaparcia,
- senność,
- zmniejszona wydolność fizyczna,
- duszności,
- podwyższone ciśnienie rozkurczowe,
- trudności ze skupieniem,
- pogorszenie słuchu,
- chrypiący głos,
- obfite miesiączki.
Blada cera i cienie pod oczami a alergie pokarmowe
Nietolerancje pokarmowe i alergie to dwa typy nadwrażliwości pokarmowej, przy czym tylko alergia prowokuje reakcję układu immunologicznego. Rozwija się ona w większości przypadków w pierwszych dwóch latach życia. Przyczyn tego upatruje się w niedojrzałości bariery jelitowej dziecka, a także wpływie uwarunkowań genetycznych i środowiskowych (np. ekspozycja na dym tytoniowy, mało zróżnicowana dieta).
Skala nietolerancji pokarmowych nie jest do końca poznana. Alergie występują natomiast u 4–8% dzieci i 2–3% dorosłych [3]. Objawami, które mogą sugerować zwiększoną aktywność układu immunologicznego po zetknięciu z uczulającymi związkami, są:
- afty w jamie ustnej,
- zaburzenia przełykania (dysfagia),
- bóle brzucha,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- kolki.
Ponadto na skutek zaburzenia wchłaniania jelitowego dochodzi do powstania niedoborów
witamin i minerałów, co w efekcie przekłada się na przybranie bladego odcienia cery i powstanie sińców pod oczami.
Blada cera a niedobory witamin i minerałów
Nieprawidłowo zbilansowana dieta, stosowanie restrykcyjnego planu żywieniowego i wyłączenie niektórych grup produktów spożywczych mogą doprowadzić do powstania niedoborów witamin i minerałów.
Do blednięcia skóry może doprowadzić niedobór żelaza, co skutkuje rozwojem anemii. Wynika to ze spadku zawartości hemoglobiny w krwinkach czerwonych. Tymczasem jest ona niezbędna, aby wiązać tlen i transportować go do tkanek organizmu. Właściwość ta jest zasługą żelaza, będącego podstawowym składnikiem hemoglobiny.
Do bladości skóry przyczynia się też niedobór witaminy B12 (kobalaminy). Odpowiada ona bowiem m.in. za wytwarzanie elementów morfotycznych krwi, czyli erytrocytów (czerwonych krwinek), leukocytów (białych krwinek), trombocytów (płytek krwi). Jeśli powstaną poważne niedobory tego składnika, wówczas upośledzona zostaje synteza DNA, doprowadzająca do deformacji erytrocytów. Takie komórki nie działają efektywnie.
Badania, które warto wykonać
- e-Pakiet w trosce o zdrowie – kompleksowy – uwzględnia parametry ogólnego stanu zdrowia: morfologię krwi, ferrytynę, witaminy B12 i D, hemoglobinę glikowaną met. HPLC, glukozę, lipidogram, próby wątrobowe, kreatyninę, kwas moczowy, albuminę, CRP, TSH, IgG, IgM, IgA.
- e-Pakiet tarczycowy – uwzględnia badania istotne w diagnostyce schorzeń tarczycy, które zwiększają ryzyko powstania stanów zapalnych przyzębia: TSH, fT3, fT4, anty-TPO, anty-TG, przeciwciała przeciw receptorom TSH (TRAb).
- e-Pakiet alergiczny pokarmowy – uwzględnia parametry istotne w diagnostyce przyczyn alergii pokarmowej i predyspozycji do jej wystąpienia: morfologię krwi, panel 30 alergenów pokarmowych, IgE całkowite.
Bibliografia
- E. Karakulska-Prystupiuk, Niedokrwistość z niedoboru żelaza – postępowanie w praktyce lekarza rodzinnego, „Lekarz POZ” 2019, nr 1, s. 49–55.
- M. Bolanowski, Niedoczynność tarczycy, „Lekarz POZ” 2016, nr 3, s. 189–192.
- A. Nowicka-Jasztal, E. Bryl, Nadwrażliwość na pokarmy – choroba XXI wieku?, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2016, t. 10, nr 1, s. 1–9.
- B. Rymarczyk, B. Rogala, Alergia pokarmowa, „Lekarz POZ” 2018, nr 5, s. 396–405.
- A. Gryszczyńska, Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy, „Postępy Fitoterapii” 2009, nr 4, s. 229–238.
