Biegunka w ciąży budzi spory niepokój. Istnieje bowiem ryzyko odwodnienia i zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. W wielu przypadkach nie jest to objaw poważnych schorzeń, czasami jednak przyczyny biegunki mogą być niebezpieczne zarówno dla kobiety, jak i dla płodu. Przyjrzyj się temu problemowi.
Biegunka w ciąży i jej rodzaje
Biegunka to stan, w którym występuje zwiększona liczba wypróżnień, a konsystencja stolca staje się luźna lub płynna. W przypadku kobiet ciężarnych zaburzenie to może pojawić się na każdym etapie ciąży, a jej potencjalne przyczyny są różnorodne. Jednak nie każdy luźny stolec to biegunka. Może być o niej mowa dopiero wtedy, gdy występują co najmniej trzy wypróżnienia dziennie.
Biegunka w ciąży jest klasyfikowana na podstawie czasu trwania oraz przyczyny:
- biegunka ostra – trwa do 14 dni i najczęściej jest spowodowana zatruciem pokarmowym lub infekcją wirusową;
- biegunka przewlekła – utrzymuje się dłużej niż 14 dni i może wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne, np. nieswoiste zapalenie jelit.
Przyczyny biegunki w ciąży
Przyczyny biegunki w ciąży są różnorodne i obejmują zmiany hormonalne, zatrucia pokarmowe, infekcje wirusowe, problemy dietetyczne oraz stres. W pierwszym trymestrze ciąży zmiany hormonalne, zwłaszcza zwiększony poziom progesteronu, mogą wpływać na perystaltykę jelit, co czasami prowadzi do biegunki. Zatrucia pokarmowe, które są szczególnie częste latem z powodu spożycia skażonej żywności, mogą być poważnym problemem dla przyszłych mam. Infekcje wirusowe, takie jak zakażenie rotawirusami czy adenowirusami, również powodują biegunkę i mogą być groźne dla kobiet w ciąży ze względu na osłabiony układ odpornościowy.
Oprócz tego nieodpowiednia dieta, bogata w tłuszcze i przyprawy, często prowadzi do zaburzeń trawienia, dlatego ważne jest zachowanie zbilansowanej diety. Stres związany z ciążą i przygotowaniami do porodu może również wpływać na układ pokarmowy, powodując epizody biegunki, zwłaszcza w momentach intensywnych emocji lub niepokoju.
Objawy towarzyszące biegunce w ciąży
Biegunka w ciąży często wiąże się z dodatkowymi objawami, które mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. Warto zwrócić uwagę na następujące symptomy:
- ból brzucha – jeśli jest silny, może być objawem poważnych schorzeń, w tym poronienia;
- krwawienie z pochwy – krwawienie podczas biegunki w ciąży powinno być zawsze konsultowane z lekarzem;
- gorączka – wysoka temperatura ciała może wskazywać na infekcję, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej;
- osłabienie – uczucie zmęczenia i osłabienia może być wynikiem odwodnienia.
Leczenie biegunki w ciąży
Leczenie biegunki w ciąży powinno być dostosowane do jej przyczyny. W przypadku łagodnych objawów można zastosować domowe sposoby.
Nawodnienie
Najważniejszym krokiem w leczeniu biegunki jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Kobiety w ciąży powinny pić dużo płynów, aby uniknąć zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej. W przypadku towarzyszących wymiotów zaleca się picie wody małymi łyczkami, a w przypadku cięższych objawów – zastosowanie doustnych płynów elektrolitowych.
Dieta
Lekkostrawna dieta jest ważna w leczeniu biegunki. Należy unikać tłustych, smażonych i pikantnych potraw. Zamiast tego lepiej sięgać po produkty bogate w błonnik, takie jak banany czy ryż.
Leki
Kobiety w ciąży nie powinny przyjmować leków na własną rękę. W przypadku nasilonych dolegliwości zaleca się konsultację z lekarzem w celu przepisania odpowiednich leków.
Zapobieganie biegunce w ciąży
Zapobieganie biegunce w ciąży wymaga dbałości o zdrowie oraz unikania potencjalnych zagrożeń. Najważniejszą rolę odgrywa higiena, w tym regularne mycie rąk przed jedzeniem oraz dokładne oczyszczanie owoców i warzyw przed spożyciem na surowo.
Ważne jest również utrzymanie zrównoważonej diety bogatej w witaminy i minerały, przy jednoczesnym unikaniu surowego mięsa, ryb i jaj, które mogą być źródłem niebezpiecznych bakterii. Regularna aktywność fizyczna wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego, poprawiając perystaltykę jelit oraz wzmacniając odporność, co dodatkowo pomaga w zapobieganiu problemom trawiennym.
Kiedy udać się do lekarza?
Niektóre objawy biegunki w ciąży wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem. Warto zwrócić uwagę na:
- długotrwale utrzymujące się objawy – jeśli biegunka utrzymuje się dłużej niż 14 dni, należy udać się do specjalisty;
- silny ból brzucha – intensywny ból brzucha może być objawem poważnych problemów zdrowotnych;
- krwawienie – krwawienie z pochwy lub obecność krwi w stolcu to sytuacje, które wymagają niezwłocznej konsultacji z lekarzem.
Badania, które warto wykonać:
- e-Pakiet intymny – badania wskazane do wykonania w diagnostyce najbardziej rozpowszechnionych chorób przenoszonych drogą płciową: wirusowego zapalenia wątroby typu B i C (WZW B i C), zakażenia wirusem HIV, kiły, opryszczki jamy ustnej i narządów płciowych, chlamydiozy.
- e-Pakiet dla kobiet w ciąży (infekcyjny) – pakiet obejmuje badania wskazane do wykonania w celu monitorowanie stopnia odporności (statusu serologicznego) ciężarnej na drobnoustroje stanowiące zagrożenie głównie dla płodu (Toksoplasma, wirusy: różyczki, cytomegalii i parwowirozy).
- e-Pakiet uzupełniający: odporność – w pakiecie zawarto dwa badania o istotnym znaczeniu dla diagnostyki zaburzeń układu odpornościowego – stężenie witaminy D i stężenia przeciwciał w klasie IgG.
Bibliografia
- E. Tylec-Osóbka, S. Wojtuń i in., Podstawowe zasady postępowania w przebiegu chorób układu pokarmowego u kobiet w ciąży, „Pediatria i Medycyna Rodzinna” 2012, nr 8 (4), s. 315–323.
- M. Chojnicki, A. Dąbrowski i in., Objawowe zakażenie clostridium difficile u ciężarnej – opis przypadku oraz analiza metod diagnostycznych i terapeutycznych możliwych do zastosowania u kobiet ciężarnych, „Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu” 2015, nr 4, s. 225–228.
- J. Wasielica-Berger, Ostra biegunka, „Gastroenterologia Kliniczna” 2018, t. 10, nr 1, s. 14–22.
