Elektrolity są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Już niewielki ich niedobór jest odczuwalny w postaci senności, apatii czy rozdrażnienia. Większa utrata elektrolitów może powodować bóle mięśni, zaburzenia rytmu serca, a nawet omdlenia.
Do najważniejszych elektrolitów, które mają znaczący wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu, należą: sód, potas, wapń, oraz magnez. Elektrolity pełnią w organizmie wiele istotnych funkcji. Zarówno ich niedobór, jak i nadmiar mogą mieć wpływ na zdrowie, dlatego powinniśmy monitorować ich poziom, wykonując badanie elektrolitów, czyli tzw. jonogram.
Sód
Sód odpowiada przede wszystkim za gospodarkę wodno-elektrolitową – reguluje objętość wody w organizmie i chroni nas przed odwodnieniem. Na zdrowiu odbija się zarówno jego niedobór, jak i nadmiar. Niedobór sodu (hiponatremia) w organizmie jest najczęściej spowodowany biegunką lub wymiotami. Może też towarzyszyć niedoczynności tarczycy. Duża utrata jonów sodu następuje również z potem, zwłaszcza podczas pracy fizycznej w upalne dni. Niedobór sodu może manifestować się bólami głowy czy kurczami mięśni. Przy znaczącym niedoborze może nawet dojść do obrzęku mózgu. Nadmiar sodu w organizmie, czyli hipernatremia, objawia się wzmożoną pobudliwością czy obrzękami kończyn dolnych.
Potas
Potas, czyli kolejny z ważnych dla organizmu elektrolitów, ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego. Bierze udział w procesie skurczu mięśni, w tym mięśnia sercowego. Jego niedobór – hipokaliemia – może być spowodowany stosowaniem diety niskopotasowej, biegunkami i wymiotami, chorobami nerek. Objawami hipokaliemii mogą być m.in.: częste i bolesne skurcze ud i łydek, drżenie mięśniowe, obrzęki kończyn, zaparcia, senność, apatia czy nadpobudliwość. W przypadku nadmiaru potasu mówimy o hiperkaliemii. Jej przyczyną jest najczęściej nadmierna suplementacja potasu bądź jego upośledzone wydalanie spowodowane niewydolnością nerek. Hiperkaliemia objawia się osłabieniem, apatią, zaburzeniami świadomości, drgawkami, zaburzeniami czucia, skurczami, zaburzeniami rytmu serca.
Potas – właściwości, badanie i rola w organizmie
Wapń
Wapń jest podstawowym materiałem budulcowym kości i zębów. Jego niedobór, zwany hipokalcemią, może być spowodowany zbyt małym spożyciem z dietą, złym wchłanianiem czy też nadmiernym wydalaniem. Objawia się zaburzeniami ze strony układu nerwowego, zwiększeniem pobudliwości, a także światłowstrętem czy napadami astmy. Nadmiar wapnia (hiperkalcemia) może być skutkiem przedawkowania witaminy D u małych dzieci, a u dorosłych stosowaniem dużych ilości preparatów farmaceutycznych zawierających wapń. Skutkiem są zaburzenia czynności nerek, nudności, wymioty, zaparcia.
Magnez
Magnez stabilizuje funkcje układu nerwowego i usprawnia pracę szarych komórek. Przyczyną niedoboru magnezu (hipomagnezemia) może być niewłaściwa dieta bogata w tłuszcz zwierzęcy, cukier, wysokoprzetworzone produkty o małej zawartości magnezu, jego zmniejszone wchłanianie lub choroby nerek. Skutkiem niedoboru magnezu mogą być: zaburzenie rytmu serca, osłabieni mięśni, obniżenie nastroju. Nadmiar magnezu (hipermagnezemia) może być spowodowany jego nadmiernym wchłanianiem czy stosowaniem leków bogatych w ten pierwiastek przez chorych z niewydolnością nerek. Objawia się zaparciami, obniżeniem ciśnienia, osłabieniem mięśni.
Skurcze mięśni – o czym mogą świadczyć?
Elektrolity – badanie
Każdy z pierwiastków odgrywa inną rolę dla organizmu, ale każdy jest niezwykle ważny. Już niewielki niedobór elektrolitów manifestuje się w postaci senności, apatii czy rozdrażnienia. Większa utrata elektrolitów może powodować bóle mięśni, zaburzenia rytmu serca, a nawet omdlenia. To dlatego tak ważne jest monitorowanie poziomu elektrolitów. Kiedy wykonać badanie elektrolitów? Tzw. jonogram wykonuje się przy podejrzeniu zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej lub kwasowo-zasadowej. Może być przeprowadzony, gdy doszło do znacznej utraty płynów czy w przypadku niewydolności nerek. Wskazaniem są także: zaburzenia funkcjonowania kory nadnerczy, zaburzenia pracy serca, utrata przytomności.
Niedobory witamin – rozpoznawanie objawów i profilaktyka
Zatrzymanie się wody w organizmie – przyczyny, objawy, zapobieganie
