Nawet jeśli dotychczas nie zmagałaś się z alergią, w ciąży może ona się pojawić. Bywa jednak i tak, że w ciągu trzech trymestrów objawy dotychczas odczuwanego uczulenia są mniej dokuczliwe. Nie ma tu reguły. Jeśli należysz do grupy kobiet zmagających się z alergią w ciąży – wykonaj badania laboratoryjne i zacznij stosować zalecone przez specjalistę metody terapeutyczne bezpieczne dla Ciebie i dziecka.
Czy alergia może się pojawić w ciąży?
Alergia jest formą nadwrażliwości organizmu, w którą angażuje się układ immunologiczny. W wyniku kontaktu z alergenem organizm odpowiada w taki sposób, który doprowadza do zaburzenia funkcji organu objętego reakcją uczuleniową.
W ciele kobiety ciężarnej zachodzi wiele zmian przygotowujących organizm do utrzymania płodu i późniejszego porodu. Zmiany adaptacyjne dotyczą układu endokrynnego i immunologicznego, a także metabolizmu i systemu naczyniowego. Z tego względu mogą zaostrzyć się objawy alergiczne obserwowane jeszcze przed ciążą (szczególnie te związane z atopowym zapaleniem skóry), ale też wystąpić nowe postaci uczulenia w ciąży. Z drugiej jednak strony w tym szczególnym czasie niektóre alergie dają mniej wyraźne objawy.
Alergia u dzieci – objawy i przyczyny, badania, testy
Jakie są objawy alergii w ciąży?
W czasie ciąży najczęściej występującym objawem uczulenia jest alergiczny nieżyt nosa (ANN). Ma on postać przewlekłego stanu zapalnego, w którego trakcie komórki zapalne gromadzą się w błonie śluzowej nosa i warstwie podśluzowej. Skutkiem tego pojawia się:
- obfity i wodnisty wyciek z nosa,
- uczucie zatkanego nosa,
- świąd nosa,
- kichanie.
Alergicznemu nieżytowi nosa, poza kaszlem i chrypką, często (w 60–90% przypadków) towarzyszy zapalenie spojówek. Twoje oczy mogą być wówczas zaczerwienione. Zwykle też pieką i swędzą, a do tego obficie łzawią.
Alergii skórnej w ciąży towarzyszy świąd. Potrzeba silnego drapania się, jaka się wówczas pojawia, doprowadza do powstawania ran, nadżerek i nasilenia stanu zapalnego. Świądowi towarzyszą często zaczerwienienie, pieczenie i wysypka. Jeśli odpowiedź immunologiczna organizmu jest silniejsza, wówczas mogą też pojawić się pęcherze albo grudki oraz łuszczenie się i pękanie skóry.
Wystąpieniu objawów alergii w ciąży towarzyszy uczucie rozbicia i zmęczenia. Może to przypominać początki przeziębienia. Nietrudno alergię pomylić z infekcją, zwłaszcza gdy pojawiają się katar i kaszel.
Migrena w ciąży – jakie są jej przyczyny, czy migrena w ciąży jest niebezpieczna?
Co najczęściej uczula w ciąży?
Alergeny to substancje organiczne (pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego) albo nieorganiczne. Odpowiadają za pojawienie się reakcji uczuleniowej typu I wg Gella i Coombsa (objawy pojawiają się po kilku sekundach lub minutach), czemu towarzyszy pojawienie się przeciwciał IgE (charakterystycznych dla reakcji alergicznej, a nie nadwrażliwości).
W uproszczeniu – alergenami nazywa się źródła cząsteczek alergenowych. Są to, jak zapewne się domyślasz: pyłki, białka zwierząt czy roztocza. W Polsce za wystąpienie uczulenia w ciąży odpowiadają najczęściej:
- pyłki traw,
- pyłki zbóż,
- pyłki brzozy,
- roztocza,
- sierść zwierząt domowych,
- zarodniki pleśni,
- karaluchy,
- orzeszki ziemne,
- mleko,
- jajka,
- ryby, skorupiaki i mięczaki,
- pszenica,
- leki,
- lateks,
- jad owadów błonkoskrzydłych.
Jak przebiega diagnostyka alergii w ciąży?
Podstawą diagnostyki alergii w ciąży jest wywiad lekarski. Pozwala on zebrać informacje na temat występujących objawów oraz okoliczności ich pojawienia się. To bardzo ważne szczególnie w przypadku uporczywego świądu brzucha. Możesz mieć przekonanie, że to uczulenie, podczas gdy jest to jeden z objawów cholestazy, czyli zaburzonego przepływu żółci. O ile nie stanowi ona zagrożenia dla życia matki, o tyle jest niebezpieczna dla płodu. Rodzi ryzyko przedwczesnego porodu, spowolnionej pracy serca płodu (bradykardii), a nawet obumarcia płodu.
Dla potrzeb diagnostyki zwykle konieczne okazuje się przeprowadzenie badania na alergię. Testy alergiczne w ciąży są wykonywane w laboratorium z próbki krwi. Ponieważ pakiet diagnostyczny obejmuje też morfologię, pamiętaj, aby odwiedzić punkt poboru materiału na czczo.
W czasie ciąży raczej nie wykonuje się testów skórnych i prób prowokacyjnych. Niosą one bowiem niewielkie ryzyko wystąpienia anafilaksji (ciężkiej reakcji alergicznej).
Co można brać na alergię w ciąży?
Nigdy nie próbuj leczyć alergii w ciąży samodzielnie! Sięganie po domowe sposoby zamiast leków nie zawsze jest bezpieczniejsze dla Ciebie i płodu. Potrzebę stosowania wszelkich kuracji niemedycznych traktuj jako wsparcie konwencjonalnej terapii i zawsze konsultuj ją z alergologiem.
W przypadku świądu skóry pomocne mogą być emolienty i przepisane przez specjalistę preparaty przeciwświądowe do stosowania miejscowego. Jeśli jednak okażą się nieskuteczne, a także, jeśli występują inne objawy alergii, konieczne może być wdrożenie leków przeciwhistaminowych.
Czy jednak leki przeciwhistaminowe w ciąży są bezpieczne dla płodu? Żaden alergolog nie zaleci takiej terapii, nie biorąc pod uwagę etapu ciąży i rozwoju płodu, sposobu stosowania leku, stopnia jego wchłaniania i zdolności do pokonywania bariery łożyska. Musisz jednak wiedzieć, że w wielu przypadkach zastosowanie leków antyhistaminowych w ciąży korzystnie wpływa na dziecko, ponieważ poprawia się stan zdrowia i samopoczucie matki.
Co do zasady w ciąży leki przeciwhistaminowe mogą być wdrażane po zakończeniu I trymestru. Stosowane są wówczas środki takie jak: cetyryzyna, loratydyna, klemastyna, cyproheptadyna i difenhydramina. Są to preparaty kategorii B, a więc takie, które nie wykazały niekorzystnego wpływu na płód w testach prowadzonych na zwierzętach (ale nie potwierdzono tego dotychczas badaniami na ludziach) albo wykazały niekorzystny wpływ, lecz nie został on potwierdzony w badaniach na kobietach ciężarnych.
Czy w ciąży można latać samolotem? Jakie są przeciwwskazania?
Co może powodować skurcze łydek w ciąży i jak sobie poradzić z tą dolegliwością?
Bibliografia
- A. Sybilski, Ciąża a choroby alergiczne, „Medycyna po Dyplomie” 2016, s. 12–22.
- K. Korzeniowska, M. Pawlaczyk, Leki przeciwhistaminowe w ciąży, „Farmacja Współczesna” 2013, nr 6, s. 23–27
- A. Emeryk, P. Rapiejko, Alergiczny nieżyt nosa, „Lekarz POZ” 2019, nr 2. s. 165–169.
- P. Milkiewicz, Cholestaza ciążowa – wybrane aspekty, „Gastroenterologia Kliniczna” 2010, t. 2, nr 1, s. 10–13.
