Czy pamiętasz sytuację, w której Twoje skóra pod zegarkiem była podrażniona? Mógł to być objaw alergii na nikiel! To uczucie może być często bagatelizowane, ale jeśli występuje regularnie, warto zwrócić na nie uwagę, ponieważ może oznaczać uczulenie. Uczulenie na nikiel jest jednym z najczęściej występujących rodzajów alergii kontaktowej.

Co to jest nikiel i dlaczego może uczulać?

Nikiel jest jednym z najczęściej występujących pierwiastków chemicznych na Ziemi. Wykorzystuje się go na szeroką skalę w produkcji różnych przedmiotów codziennego użytku. Wielu ludzi ma kontakt z niklem każdego dnia, często nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Można go znaleźć w biżuterii, guzikach, sztućcach, sprzączkach pasków, oprawkach okularów i wielu innych przedmiotach.

Często jest również wykorzystywany do produkcji implantów używanych w ortopedii lub stomatologii. Może służyć także do wytwarzania części znajdujących się w sprzętach elektronicznych. Czasami występuje w detergentach, farbach i w zanieczyszczonych kosmetykach.

Jak często występuje uczulenie na nikiel?

Uczulenie na nikiel jest jednym z najczęstszych powodów występowania alergii kontaktowej. Statystyki wskazują, że może dotyczyć nawet 17% dorosłych i 8% dzieci.

Dlaczego nikiel uczula? Jest metalem, który może wywoływać reakcje alergiczne u niektórych osób. Mechanizm uczulenia na nikiel polega na reakcji immunologicznej na kontakt z tym metalem i wystąpienia zmian zapalnych.

Jakie są objawy uczulenia na nikiel?

Symptomy uczulenia na nikiel mogą być różne i zależą od indywidualnej wrażliwości każdej osoby. Najczęściej objawia się ono kontaktowym zapaleniem skóry, zatem swędzeniem, zaczerwienieniem, pęcherzami, suchością skóry czy łuszczeniem się jej. Objawy te zwykle pojawiają się w miejscach, gdzie jest bezpośredni kontakt z niklem.

Jakie są czynniki ryzyka uczulenia na nikiel?

Niektóre osoby są bardziej narażone na rozwój alergii na nikiel. Do czynników ryzyka zalicza się:

• płeć – kobiety są częściej uczulone na nikiel niż mężczyźni, przypuszcza się, że wynika to z częstszego noszenia biżuterii;
• zawód – osoby pracujące w przemyśle metalowym, jubilerstwie, stomatologii czy fryzjerstwie są bardziej narażone na kontakt z niklem, co wiąże się z większym ryzykiem  rozwoju alergii;
• wiek – dzieci i młodzież są bardziej narażone na alergię na nikiel, ponieważ ich układ immunologiczny jest jeszcze w trakcie rozwoju.

Jak można zdiagnozować alergię na nikiel?

Diagnoza uczulenia na nikiel opiera się na badaniu skóry, zwłaszcza w miejscach, gdzie występują objawy alergii. Lekarz może zlecić testy skórne, które pomogą potwierdzić diagnozę. Polegają one na nałożeniu małej ilości niklu na skórę i obserwacji reakcji. Jeśli po kilku dniach pojawi się zaczerwienienie, swędzenie lub pęcherze, można stwierdzić uczulenie.

Jakie są metody leczenia uczulenia na nikiel?

Najważniejszym elementem leczenia uczulenia na nikiel jest unikanie kontaktu z tym metalem. Oznacza to, że nie powinno się nosić biżuterii, zegarków czy innych przedmiotów zawierających nikiel. Jeżeli to nie jest możliwe, można pomalować elementy metalowe lakierem bezbarwnym, który zabezpieczy skórę przed bezpośrednim kontaktem z metalem.

W leczeniu objawów alergii na nikiel pomocne mogą być leki przeciwhistaminowe, które łagodzą swędzenie i zaczerwienienie skóry. W przypadku silnych objawów alergii może być konieczne zastosowanie kortykosteroidów.

Jak wybierać zegarki dla osób uczulonych?

Osoby uczulone na nikiel muszą być ostrożne przy wyborze zegarków. Szczególnie te wykonane z metalu mogą zawierać ten metal. Dlatego warto wybierać zegarki oznaczone jako antyalergiczne. Warto również decydować się na wykonane z innych materiałów, takich jak silikon, tytan czy stal nierdzewna. 

Czy nikiel występuje w żywności?

Nikiel jest pierwiastkiem śladowym obecnym w wielu produktach spożywczych. Najwięcej niklu zawierają orzechy, owies i soczewica. Dlatego osoby na niego uczulone powinny unikać tych produktów lub spożywać je w ograniczonych ilościach.

Czy alergia na nikiel może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych?

Chociaż alergia na nikiel jest uciążliwa, zwykle nie prowadzi do poważniejszych problemów zdrowotnych. Zmiany trzeba jednak odpowiednio leczyć, aby nie doszło do ich nadkażenia.

Badania, które warto wykonać

• nikiel – oznaczenie stosowane dla oceny zawodowego i środowiskowego narażenia na nikiel oraz w ocenie uwalniania niklu z endoprotez stawowych;
• e-Pakiet alergiczny – składa się z trzech badań laboratoryjnych wykonywanych w próbce krwi, dobranych tak, by potwierdzały lub wykluczały z dużym prawdopodobieństwem alergiczne podłoże objawów chorobowych i wskazywały ich przyczynę – uczulające czynniki;
• e-Pakiet alergiczny z konsultacją – w odróżnieniu od testów klinicznych, np. testu skórnego, jedynym zagrożeniem dla osoby badanej testem in vitro jest dyskomfort związany z pobraniem krwi.

Bibliografia

1. E. Czarnobylska, K. Obtułowicz K. Wsołek, J. Piętowska, Mechanizmy alergii na nikiel, „Przegląd Lekarski” 2007, nr 64, s. 7–8.
2. N. Novak i in., Loss-of-Function Mutations in the Filaggrin Gene and Allergic Contact Sensitization to Nickel, „Journal of Investigative Dermatology” 2008, 128, s. 1430–1435.
3. N.K. Veien, Systemic contact dermatitis, „International Journal of Dermatology” 2011, nr 50, s. 1445–1456.